Makbethi në litar, nuk vdes po rri var
|
Në hollin e shtëpisë së Enverit u mblodhën 100 e kusur veta dhe panë Makbethin me dy personazhe dhe katër figurantë solistë. Holli i madh, poshtë; lidhur me holle të tjera ka koridor pas koridori. Të larta e gati bosh përsëritur. Ç’do vajtje në banjë e Enverit paska qenë një shëtitje në galeri të arteve. Atje m’at’anë në mur rrinë varur partizanë me automatikë, me kraharorin prej çeliku, me të ardhmen në këngë, kurse këtu m’kët’anë ka një valle shpatash, një pejsazh.
Në mbarim të aktit të parë unë isha llahtarisur nga imagjinata që krijova për shtrirjen e veprës në dimensionin kohë të hapsirës. Por regjizori Kaca ishte kujdesur që gjithçka të fitonte njëfarë shpejtësie dhe nuk mbaj mënd tamam se si por Makbethi vdiq. Me monlog dhe armë në dorë. Një pistoletë. Rigjizori dhe dramaturgu Kaca kanë tentuar tek një shkrirje e ngjarjes me të tjera, më pranë kujtesës sonë historike, kolektive. Vetë vila e shokut Enver krijon kontekste përtejarkitekturor për vënien në skenë. Pale pastaj situata gjithmonë e ndezur politike e bashkëkohësisë që përpin si fabula për vete çdo metaforë pjesësh me gjak në flijime njerëzore. Por kryesisht nga Shekspiri. Fillimisht zoti Kaca ka pastruar shumicën e skenave të aktit të parë prej Makbethit të vizituar herën e parë. Pastaj ka marrë shumë pak tek I dyti. Pastaj tek I treti ca më shumë, ka vënë nga vetja dy intervista, me zonjë dhe zotin Makbeth. Ca nga akti i pestë dhe mbaron Për mendimin tim Kaca nuk e ka prerë qartë se kush është Makbethi i tij. Dimë se është shef i Durrësit dhe Tiranës dhe pastaj i gjithë vendit shef. Prerjet që ka bërë zoti Kaca kanë synimin ta sjellin pjesën në modernitet. Ai ka hequr figurat e shumta letrare. Poezia e Shekspirit është objekt i gërshërës së tij. Perëndi ku je?!!!? Duke qenë aty mes nesh aktorët as nuk na ftojnë në shtëpinë e vet e as nuk vinë në tonën. Ajo lëvizje në një vend ku nuk e dimë ku jemi, skena pa kufij. Unë e pata Makbethin te karriga ngjit, 10 minuta, si nuk mu dha ta ndaloja, ti thoja mos Makbeth, se do të bjeri kokës, sit e ajo barsaleta me atë që vinte gjithmonë bast për kalin e zi te filmi ku fitonte kali i bardhë. Alfred Trebicka në rolin e Makbethit ka kështu një detyrë disi të vështirë, ai duhet të shkrijë një politikan bashkëkohor me Enverin në kallëpin e një kalorësi të çartur mesjetar që aq bukur thur këngë të përzishme. Por Trebicka duhet të mbetet edhe largë këngëve. Dakort, Makbethi është pranë njerëzve, ai përgëzohet ose mund ti verë në siklet duke i bërë pjesë të monologjesh që në fakt janë dialogje me tjetrin, aty, që vetë Shekspiri i sajoi. Por kjo nuk mjafton, megjithëse edhe Trebicka edhe Loredana Gjeçi si zonja Makbeth janë dy aktorë të aftë për të pajisur fjalën me emocion e tension dhe për të përcjellë ndjesi. Fjala e Shekspirit lundronte në një hapsirë pa kufi. Askund nuk përplasej fjala e Makbethit dhe ikte tej. Asnjë fjalë nuk u ngul më thellë në kujtesë se shoqet. Trebicka me praninë e vet përmbushte shumicën e pasionit të personazhit, por .... Kjo largësi e personazhit nga një imagjanatë konkrete që në skicimin e vet i vështirëson gjithë nuancat që zbaton regjispori më të. Ç'mitizimi, afria me njeriun që është personazhi, dobësia e tij, nuk zbatohen. E ç’mund ti ndodhë një njeriu kaq largë? I tillë ishte Makbethi që gjeti në rivizitën e tij Enton Kaca. |