Gjymtyrët në veprën e Gjergos, që është e ekspozuar në Galeri Kombëtare
Pikturat më sipër janë marrë nga faqja e galerisë së arteve. Kurse të tjerat i kam bërë unë me telefon. filtra e ul drita e ngri kontraste ndoshta s'janë me aftësinë e mundshme, por, pa vend për përmirësim shpallesh fajtor.
|
A është arti, kalibrim i konceptualitetit tek shqisorëria e njeriut?
Patjetër që ndoshta. Prandaj edhe unë i armatosur me dashuri për artin e meqenëse në Galeri Kombëtare ësht çelur sëm fundi ekspozita nga artistja kosovare Flaka Haliti, u rigjeta para veprave të Edison Gjergos në pavionin e sipërm të galerisë, me qëllimin për të ndjerë diçka në to. Të dy veprat tërheqin, dhe vëmendja për këtë emër është sërish gjallë. E kur unë kërkoja ndjenja, gjurmoj diçka ndër pikturë dhe mbërrij tek gjymtyrët në veprën e Gjergos, që është e ekspozuar në Galeri Kombëtare. Pikturat janë dy. Fondatori. Dhe Epika e Yjeve të mëngjesit. Të dyja të vitit 1971. Shpesh gjymtyrët aty brenda janë shumë kurioze. Njohuritë e pakta në lëm të pikturës e asaj që thuhet për të, më pengojnë të bëj ndonjë citim shumë të nevojshëm, përveç atij që piktura gjithmonë i ka ushqer këto mesazhet e fshehta me zogj që hyjnë e dalin nga kafazi duke treguar sekrete për dikë, ose ai surreaisti rumun Viktor Brauneri, që pasi për vite nxirrte sy nëpër figurat e veta nxorri rin teksa ndante shokët që ziheshin, por shikoni dorën e djathtë të fondatorit. Atë që është futur në xhep. Dora e partizanit ëndërrimtar është fundi i epërm i një kolone, në lahutë gishtat janë si këmbët e një merimange. Gishtat e partizanes i pret peneli, këmba e partizanit është si bishti i një sirene. A ka diçka aty? një mesazh i koduar për ditësit, apo ngut i një mjeshtri që e di se ja vlen të merresh me detajin vetëm kur është e nevojshme? Një dhimbje a ndjesi e njeriut gjen rrugën e fshihet ndër forma e ngjyra për tu rishfaqur? A janë ato në vëmendje e akt ekspertizave që e dënuan Edison Gjergon? A janë ato objekt i bisedave me tij me miq ose mes kolegësh të tjerë? Shpresojmë ta zbulojmë ndonjëherë. Por ja nga Gjergo dimë kaq pak. Sikur të mundeshim të dinim më shumë a ka një katalog të veprës së tij? a u dogj si ajo e të tjerëve? |
Diçka që duhej të ishte kyçi i dorës së djathtë e duket si brryl shfaqet në hapsirën mes xhepit të madh dhe mëngës treçerekëshe. Por shumë poshtë për të qenë një bërryl e shumë lartë për një kyç
një krah thatim, gati cung i fondatorit. Ka një njeri të vërtetë pas tij? ai duket sikur aspiron imagjinatën hollivudiane për njeriun e sajuar jonatyrshëm. Një si gjuhë e trashë brenda gojës së një peshku të trishtuar e të verbër.
|
Të harruar e herë shtuar e herë pa shtuar. Në një pikturë që në tërësinë e vet është korrekte ndaj formës.
|
|
Vija që gjithsesi duket me një kthesë shumë të ëmbël e gishtit që vrapon drejt skajit me thonj pritet, e prej thonjve të ndriçuar, herë, vinë ca si hyrje shpellash me dritë, e herë,dhëmbë të nofullës së poshtme të rritur vulgarisht. Duket sikur nëpër hije e dritë ka si kafshë, si kuaj a qen që zgjaten. Vija prerëse është kuruar me kujdes. Shikoni, në të ka pak kafe. Një gjelbërim ka mbetur në penel.
Një lule, për bishti vendosur mes ngrohtësisë së gishtit të madh, që i fundit kap atë perëndim të ngrohtë dhe hollakut tregues, bardhoshit që pëlqen blunë. E kuqe në të zezë
Dora e lahutarit plak. duart e lahutarit plak. Patjetër meritojnë vëmendje. Prekja është e pranishme nëpër to. Kthesat janë të rrëmbyera. Trashësia e pasaktë ndjell ligështi.
Dora e lahutarit të eposit na sjell sërish para nevojës për kujdes më të madh në fotografim, por besoj se kjo rritja e kontrastit, e ngrohtësimit, e ndryshimi i dritës mundësojnë ti qasemi ngjyrimeve e teknikës me njëfarë familjariteti.
A është kjo këmba e një partizani në epikën e yjeve të mëngjesit?
Po, ajo është.
Për foto më të qarta mund të vizitoni faqen e galerisë së arteve (http://galeriakombetare.gov.al/koleksioni/edison-gjergo.shtml). Por një vizitë në galeri lehtëson shumë ç'ka. Atje në ditët e veta të fundit ju pret ëngjëlli i historisë i Flaka Halitit që t'ju shënojë, megjithëse mund edhe të ketë ikur.
A jemi duke shkelur të drejta autorësie e pronësie?
Shpresojmë jo. |
|