​Ëndrra në diellin e padukshëm që djeg, të majit
M’u në mes majit të vitit të njëzet të shekullit të parë të këtij mijëvjeçari të tretë të epokës së re pas Krishtit, kur ishte edhe muaji i madhnueshëm i Ramazanit, sipas një kalendari tjetër që ndjek vetëm hënën, Teatri Kombëtar u bë një nga 10 kantieret e qendrës së qytetit që do të ofrojë  kuadrate prej xhami që rrëzohen sipër njëri-tjetrit për t’u përplasur në kuadrate të tjerë, betoni, tullash e xhami në rrugë.
M’u aty ku kryeministri dikur ëndërronte një park të përshpirtshëm, gjurmë historike të qytetit e vendit fshihen dhe teatri humbet një aset të vazhdimësisë së vet si dhe mundësinë për të ruajtur e krijuar një mitiologji a rrjet anekdodash.  Një yrysh ndaj historikës ngado që vizioni urban socialist e fsheh pas qëndrimit që kjo e histori është e mirë apo ajo e keqe. Një qëndrim i panevojshëm nga Partia Socialiste e Shqipërisë.
Të gjitha historitë janë njësoj të vlefshme dhe tek trashëgimia kulturore, përfshirë ajo e turkut, Zogut, Italisë, gjermanit e diktaturës, edhe ajo e Teatrit Kombëtar meritonte mbijetesë dhe shijet zhvillimore me dyndje e dëndje janë tejkaluar.
Ndërtime që shtojnë nevojën për trafik m’u pranë bulevardit, fut brenda një lagjeje të zakonshme shumicën e qendrës kombëtare administrative, artistike e historike. Një qasje urbanistike ndaj qytetit që ka qëllimin në përfitime për pak njerëz.
Ndërkohë është mundësia që një qasje tjetër shoqërore e urbano-arkitekturore që e shpërndan përqëndrimin. Ulja e vlerës për shumicën e pronave do të lehtësonte zgjidhjen e problemeve të pronësisë që ndjekin shpronësimet e diktaturës dhe drejtësinë e njollosur të demokracisë. Ne kemi një marrëdhënie të mirë me fshatin. Shumë njerëz kanë lëvizur nga fshati kohët e fundit. Distancat janë të shkurtra.
Atje ajri është më i mirë. Ekonomia familjare mund të ndihmohet si me prodhime ashtu edhe me biznese të vogla si mikpritja, shërbime të vogla me komunitetin që kombinohet me punë në kohë të kufizuar apo nga shtëpia.
Një sistem i mirë transporti, i lehtë, ekologjik, me energji alternative duhet të jetë synimi ynë për të ardhmen. Kanalizim për burimet financiare dhe mbështetje në përhapje të teknologjive të informacionit, mbështetje e përhapjes së teknologjive të tjera të sipërmarrjes në zeje e shërbime. Çdo krizë detyrimisht është shoqëruar me barazi të shtuar.
Por jo rrjedha e ngjarjes është tjetër.
Këshilli Bashkiak e kish pasur autoritetin mbi teatrin, por atëherë Këshilli Bashkiak nuk e kish vizionin e nevojshëm, ndaj çështja iu dërgua parlamentit ku, siç e mbajmë mend, unanimiteti ishte më i shëndetshëm. Ai e mori e miratoi gjithçka tamam si duhej, se me një ligj të fortë me aq baballarë kombi që ia vinin peshën e vet burrnore me e ngrit përpjetë, prap ky u kthye tek këshilli bashkiak. Unë si i pavëmendshëm nuk e di nëse përdorën atë ligjin e parë apo atë të dytin? Tani sikur po hapen edhe fjalë të mos pasjes së pronësisë. Duan edhe një letër nga shoku drejtor i Teatrit Kombëtar, apo më lezetshëm akoma nga ndonjë drejtor i akshcilit departament? Do ta gjejmë shokë! E kishim dhe patjetër e kemi lënë diku.
Mbasi Kuvendi Popullor ia mori teatrin Tironës, pse është një çështje mbi bashkiake që i takon kombit ta pleqnojë.
E mori parlamenti dhe e mbajti në gji të vet gjithë dimrin. Dhe pastaj krejt papritur kur pranvera ish qartë që nuk do të kthehej pas, ia ktheu Këshillit Bashkiak dhe një “gërrdau” zgjoi sheshin ku tani dëgjohet gumëzhima e freskët e njëmijë e një përdoruesve.
Dhe teoritë gëlojnë. Pastrimi i parave. Fitimi i parave. Investim i parave. Grumbullim i parave.
Por këto janë përtej, ajo që dimë është se Bashkia, atë mëngjes, megjithëse me trupat e veta të shëndetshme, me uniforma të blunjta dhe kapele relativisht të rehatshme, e kishte pushim.
Për ta, Këshilli Bashkiak, përmes një shoku të ngushtë kunat me një drejtor të Policisë së Rendit që është vëlla se ka pi gjak me kunatin e ministrit të punëve të përmrenshme, shokun që iu edhe vetë e dini, ka siguru ndërhyrjen e nevojshme të forcave të rendit. Madje më të zgjedhurit e tyre. Se ka dhe një vëlla të vetin komandat aty. Dhe një firmë e ndërtimit, tenderuar sipas procedurave të tenderimit, (apo i ka vetë bashkia ato fadromat,) me mbrojtjen dhe legjislacionin përkatës si truall për marshimin e vizionit urbanistik fitimtar marshon dhe gjithë dokumentacioni përkatës.
Një aksion i qëmenatës. E vunë çunat ditën përpara, e shmangën zhegun e keq dhe me një goditje hodhën përtokë fasadën me dritaren e madhe për mur, që s’mund ta kish dhe një kishë.
Nga ministria e brëndshme një shok i nderuar është autorizuar të ofrojë për popullin e gjerë kujtimin vizualo-akustik të atij veprimi. ?.
Edvin, po ti atë video duhet ta kishe çu në biennale, more zotëri!
Rrethi artistik i sindikatës policore kishte dal direkt në lajme në dritën e duhur si fitues të biennales së Venecias me titullin, arkitektura urbane dhe pallatore gjen mbrojtësit e vet. Me foto heroike të djemve që lënë çunat e firmës së ndërtimit të lyejnë agimin me ngjyrë trëndafili.
Progres mos ki frikë se dhe neve bëjmë muzikë!?
Kjo mund të ish edhe pjesë e videoklipit për këngën e re të Tiranës. Kjo maskë duhet të kishte një jetë dymujore. Rrënoja mjafton për çmitizimin e aksionit.
Kur ja, ashtu qyl, në prehër të një gazetari të përgjumur, apo më keq akoma gjithë popullit tonë të përgjumur bie një bum videosh direkt nga dritarja e sipërme e ministrisë së brendshme me lulen .
Kurse ti Edvin, krejt papritur zgjodhe një situatë qartësisht të provokuar prej policisë së shtetit për të ndërmarrë një sulm ndaj një grupi aktivistësh, të ulur në rrugë, me rrezikshmëri humoristike dhe vullnetin e një grumbulli ëmbëlsisht rinor e gjys-borgjez, në një rezistencë për mbrojtjen e një objektivi të humbur me shembjen, sa të acaron nervat. Ato të mëngjesit nuk po i tregoj shumë, se edhe si më lehtë i kalova. .
Me foto të atilla zgjodhi të pasurojë protestën zoti Rama?  
Po pse? Komisioneri europian për zgjerim tha: “me teatrin puna juaj, por ato imazhe ç’i kishit?”
Ngaqë ai është një artist, apo një …? Dhe pyetja tjetër është: Si ishte emri i aksionit “hajde çuna se do dalim në fotografi!” apo “sulm çuna se kemi audiencën e duhur!?” Se kjo ka rëndësi.
Këtë gjithkush e mori vesh në shoqërinë tonë, por me shpejtësinë e lartë të kuptimeve që kemi ne asgjë s’merr vesh. Se ja a more vesh? Po. Po pastaj? Asgjë. Dhe për më tepër ti as nuk kishe kuptuar?
Dhe ti e kupton?
Dhe shiko ti tani, të njëjtën gjë e bëjnë edhe shokët e opozitës. Megjthëse partia investoi kapitalin e vet njerëzor tek ky damar, PD kurrë nuk legjitimoi angazhimin e vet. Erdhi Basha u provokua një tension midis Bashës dhe protestuesve. Një tension me shtyrje e rrëmujë.
Një ditë më parë piktori Genti Shkurti në një sulm me potencial të lartë për mediatizim, nga i njëjti truprojë që të nesërmen ishte në detyrë pranë opozitës.
Ky piktori ulur në trotuar prej qëndrimit të gjatë aty në protestë, vjen lideri ky i bën ‘buuuuu’, ikën udhëheqësi. S’duron dot truproja vet një shtyrjegrusht e piktori direkt në tokë. Mungesë instruktimi i truprojave që rrezikojnë imazhin e një projekt 2 vjeçar dhe kauzën më emocionuese të legjislaturës jashtë parlmenti? Apo ishte kjo një deklaratë e opozitës se do ta mbrojë votën e lirë? Apo edhe monopolin në linjën jashtëzakonisht fitimprurëse të transportit të qëndrueshëm nga atje - atje matanë?
Unë vazhdoj të mendoj se këto sinjale që partitë tona i shkëmbejnë si bretkosa nëpër xhungël, kryesisht janë ushtrime brenda partiake dhe ndoshta të menaxhimit të revoltës qytetare. Pozitë- opozitë në mendimin tim janë fort afër njëra-tjetrës. Hiq një reagim europian, që u përmbajt shpejt asgjë nuk ndodhi. 

Prilli megjithëse i dha ca ditë marsit për të ngrirë plakat, solli pranverën, pati shira e ftohtë në fillim, pati dhe ca të tjerë më vonë, pati ndodhi lloj e lloj, e ka mbetur thuajse një javë prej ikjes së tij, prap ishte një muaj i shkurtër e ndjehet i ikur tashmë.
 
Një pandemi me një virus që i vihet trupit e ia zë frymën, duke ia kafshuar mushkëritë e laringun, e ku di unë çfarë tjetër, vazhdon me ardh përqark tashsamuaj. I bie demit pa anë, si i thonin grekët e lashtë, që dem i thonin njësisë kolektive gati-urbane, dhe e faroka krejt.
U bënë 50 e kusur ditë e kjo ndodhí vazhdon, ndërsa testi para të cilit ajo e vuri shoqërinë, familjen, e njeriun me devijimin e vrullshëm dhe të vazhdueshëm të realitetit, është fort informues.
 
Shoqëria e para përpiqet të ballafaqohet e ruajë peshën që ka në secilin nga ne, qelizat e saj në tërësinë e madhe;të ruajë ndërveprimin, e prej tij motivimin, ngacmimin, ballafaqimin, leverdinë, ndihmën, bashkëpunimin, miqësimin, argëtimin e kështu me radhë.
 
Dhe e para ndër shoqëri shfaqet qeveria.
Ngritur mbi frikën popullore dhe njohje shkencore e eksperiencë ndërkombëtare , qeveria vendos ndalim qarkullimi gati katër mujor.
Ekzekutivi mori masa në kohë dhe një përhapje e madhe nuk ndodhi. Por ne dimë edhe që qeveria po ngordhte për një nevojë për masa, se masa edhe ‘të kënoq edhe ta rrit  ymrin’. Masa gjithmonë funksionon nëpër masa, ndaj situata nuk po shkon keq.
 
Qeveria gjen rastin për të trashur konturet e personazhit misterioz e kapriçoz, pak dashnor e pak tutor, por i kujdesshëm e i përkorë, autoritar dhe garanton mbijetesën si një baba.
Ky model i suksesshëm gjithsesi ka pasur kritika.Ai po lodh psikologjikisht e ezauron ekonomikisht.
U lëvduaKoreja e Jugut, që e paska menaxhu situatën duke shfrytëzuar njohuritë teknologjike dhe komunikimin e mirë ndërinstitucional e ndërpersonal.
Ata zbulojnë shpejt të infektuarit dhe paralajmërojnë njerëzit që mund të kenë pasur kontakt me tëqëtë kujdesen dhe paraqiten për kontroll. Edhe një kohë paraprake organizimi është dash patjetër. Por duke parë gjurmët e lëvizjes nëpër qytet falë gjurmimit prej telefonit dhe pikat e takimeve e të gjitha të tjerat e kanë mbajt komunitetin gjallë.Edhe ndalimi nuk është kaq i rreptë e indiferent. Por Koreja e Jugut është larg. Edhe survejimi i acaroi francezët, edhe të tjerë plot nuk e çojnë hiç nëpër mend ta pranojnë.
 
Ndërkohë përflitet një rënie e madhe ekonomike. Humbje në pagesa, fitime, shpenzime, investime, gjenerime, mbështetje e bamirësi kanë shkaktuar një ndalje në zemrën globale.
Të rëndësishmit përflasin një ndryshim të rëndësishëm në sistemin global, deri më tani ne shqetësoheshim vetëm për ngrohje globale me katastrofa e me përmbytje e tërmete e zhvendosje popullsishë në panik e tërbim. Tani, kriza e piktogramës kineze, që e pat vënë re Çërçilli paska pas nxjerrë potencialin para humbjes, ndër kuptimet e veta.
 
Debati për ndikimin që pritet të ketë njohja e fituar prej eksperiencës  që ofroi koronavirusi fatmirësisht është ende i ri. Dhe optimizmi i lejon e i fton, i inkurajon, motivon dhe i paguan te gjitha propozimet për çfarë ndryshimesh mund të sjellë dija e re.
 
Gjëja që më shumë na mësoi kjo krizë ishte një mëvetësi e madhe në funksionim psiko-social. Një inerci të bollshme të shoqërisë. (duke mos harruar këtu që ekonomia është plotësisht e ndalur dhe rrezikon kolapsin.)
Dija jonë ishte që qoftë edhe një ingranazh i vogël po të luante prej vendi, sistemi dilte nga binarët, por ja, dy muaj njerëzia mbyllur nëpër shtëpi me furi, e realiteti ruan qetësinë në valë.
Kjo është një dije e mrekullueshme.
Por.
Duhet të ruajmë njëfarë largësie në vazhdimësi.
 
Merkeli tha se virusi do tërrijë me ne shumë gjatë. edhe të tjerë.
Dhe largësia na fton tek nevoja për një konceptim të ri të hapsirës, reformim social-urban.
Unë mendoj që synimi ynë në epokën e korona virus duhet të jetë një koncept i ri i territorial, shoqëror e ekonomik.
Shpërndarja jonë nëpër territor ka nevojëtë jetë shumë më e madhe. Mënyrat se si ne mund të përfitojmë prej territorit tonë duhet të revolucionarizohet.
Ne duhet të braktisim qytetet dhe të krijojmë një rrjet të përbashkët lëvizjeje me ide e teknologji novatore. Me u shpërnda nëpër gryka lumejsh e anës liqenjve, gjithkah. Nëpër pyje, me banesa të lehta e të bollshme ndërtuar me njohje e teknika të reja që janë plot.
Jeta e fshtatit jetë e mot ka qenë e lidhur me vështirësi e mungesa, por kjo nuk ka pse të jetë e vërtetë nëse ju jeni një profesionist nga qyteti, që ka një burim parësor, ndonjë pronë a  rrogë, e që tani siguron e gëzon largësim më të lehtë.
Sikur të ardhurat që u investuan në pyllin e pallateve në bregdetin e Durrësit të ishin shtrirë në akset Plazhë – Durrës, Plazh – Ndroq a nëpër fshtrat e Kavajës e Lushnjës, apo ultësirën e gjirit të Lalzit nga ana e detit, atëherë do të kishim një rrjet të madh vilash ku shpërnguleshim e merreshim me lule e rrush e kumbulla.
Me e pas shtëpinë 7 -77 kilometra larg në çdo drejtim që ta merr mendja nuk është shumë. Po qe se po vjen rrallë e po shfrytëzon shumë teknologjitë.
Është, një investim i përbashkët dhe shoqëror që ne mund ta realizojmë me forma transporti të leverdisshme. Sikur një transport me një tren të lehtë elektrik, me bateri, që i bie gjithçkaje përmes të ofrohet prej bashkisë sa andej edhe këndej, ne mund të jetojmë gjithë jetën aty.
Ta mbajmë ujin e ëmbël ta zhfrytëzojmë, era, djelli, rrushi, vezët, pula kali. Skuadra tëe vogla pune,  me pajisje të mira e njohuri përkatëse kryen detyrat e bujqësisë në një numër të madh fermash e sipas kërkesave.
Ti e kryen punën tënde në qytet me një orar më të shkurtër e me më pak ditë pune, qoftë edhe për ca kohë në vit. Me bashkëpronësi nëpër mend.
Me  duke inkurajuar shërimin prej obsesionit me të. Ashtu patjetër do kemi më shumë. Edhe do të kujdesemi për natyrën edhe qytetet i bëjmë më të rehatshme me apartamente të mëdha edhe ndalet ndërtimi i mëtejshëm.
E  di që kjo duket të një përrallë utopike për shkak vazhdimësishë kulturore e historike, por kriza ofron një riorientim të lehtë në atë drejtim.  Fakti është që plot njerëz, kryesisht profesionistët e sukseshëm dhe sipërmarrësit, preferojnë banesat e periferisë me më shumë hapsira dhe mundësi për përmbushjen e kërkesave të tyre për sport e argëtim. Plot të tjerë kanë një marrëdhënie të mirë me fshatin pse janë rritur atje, kanë qejf të hanë ushqim bio dhe luajnë tenis, apo të shkojnë te lumi për peshkim. Fshatra e shtëpi të braktisura ose ndërtuar me një të ardhme tjetër nëpër mend ka gjithandej. Vendi është i vogël e i bukur.
Eh pranvera.
Shoqëria funksionoi 50 ditë pa secilin nga ne. Edhe kryeministri bëri tre javë pushime e prap e majmi pushtetin e tij administrues.
 

Në komunikimin tim të fundit publik vajta e u ankova se shkurti kish qenë i gjatë fort.
E kisha pas gabim.
Marsi ishte i tmerrshëm. Madje jo, jo  marsi as nuk ka ikur ende. Megjithëse iku, këto janë ditët që marsi njihet t’ia ketë huajtur prillit.
 
Fillimi i këtij muaji rri në parahistori bashkë me atë njeriun e shpellave.
Kush e kujton kur nisi marsi? Ky mars kish gllabëruar gjysmën e shkurtit dhe ishte i njëjti lajm. Me të tepërt. Ky nisi që në janar.
A ka fund ky muaj?
 
Apo nuk ishte fare? A është një njohje e re e derdhjeve të hapsirës e kohës.
 
Por jo. Në Itali kasaphana. Spanja nga pas. Pak më pas Anglia, pak më pak Gjermania dhe ja ku jemi aty. Amerikanët diku nga fillimi.
Po vdesin njerëzit me qindra, me mijëra. Pritet të vdesin disa qindra mijëra të tjerë.
 
Dhe jo vetëm kaq, Marsi perëndia e luftës ka një idhujtar deri brenda radhëve tona.
Burimi absolutisht më i madh i informacionit këto ditë ka qenë pikërisht ky idhujtar.
 
Pastori fuqiplotë shpall në mediat e përgjithshme që duhet mos me dalë prej shtëpie kurrësesi.
Kjo është një tradhëti!
Dhe thotë se edhe dy a tre vetë në qofshi do t’iu shpall miting të paligjshëm e do t’iu sulmoj me gazlotsjellës e ujë me presion.
Mosbindja civilje si shkujdesje personale. Unë kur bleva karrota dhe patate e praktikova këtë sport dinjitoz. Unë edhe më herët e kisha bërë praktikën e sulmeve të tilla policore. Edhe më herët, këtu te tregu tek shkolla e Baletit rastis që ti je duke blerë hudhra të njoma kur lëshohet polici bashkiak e i turret thesit që një plakë e lebetitur kur merr veten  përpiqet të mbrohet.
Ato janë paralajmëruar natyrisht, por kurrë nuk je gati.
 
Pasi lexoj shkarazi që kjo luftë që përflet shoku Rama luftohet duke ndërprerë lidhjet e komunikimit. Karantinë i thokën. Mos dali njeri hiç. Me veten merruni. Raciononi të ngrënët. Mos u tërhiqni!
Një rënie ekonomike na prêt. Dhe kë pa ne, ne që nuk ishim ngritur akoma.Ne që edhe kur ngrihemi kemi frikë të hapim sytë se mos ndonjë shok nga këta të krimit kundër personit na ve re dhe na llahtaris.
 
Ndërkohë, sëmundja shpërndahet si dreq dhe pasi është instaluar e ka dhënë ca shenja paralajmëruese,të sulmon rrufeshëm dhe nuk di as ku je, as si sa qysh. Je me mushkëri sulmuar prej një gjallese parazitare. Je në reanimacion. Dhe del nuk del.
Mund ta kalosh pa simptoma, por ndoshta dhe do vdesësh.
Kjo është çështje e sigurisë kombëtare në njëfarë mënyre.
 
Ndërkohë.
Në Kosovë partneri i madh i koalicionit kosovar ka çu një mocion mosbesimi në parlament.
E ka rrëzu qeverinë. Ka qenë karantinë. E ka fillu mileti e lëviz gjithkah e bajnë muhabet e vendosin. Rrinë disi larg.
Megjithëse Kurti e pat thanë disa herë nuk asht ky prioriteti im nuk është ky prioriteti im. Dhe ja një çështje jo-prioritare e rrëzoi.
A do jetë Vetvendosja joshëse sa duhet për  ndonjë dobi në rast zgjedhjesh të parakohshme?
Një farë rezistence po organizohet. Europianët. Në kongres amerikan. Populli. Sondazhet televizive.
Në çfarë mase do të ishte i prekur funksionimi i shoqërisë kosovare nga shkëmbimi i territoreve?
Shoku Hashim Thaçi në kushte nguti që shkojnë e vijnë nëpër ligjshmëri e paligjshmëri do që të arrihet një marrëveshje me serbët.
Me serbët që dinë të organizojnë një ushtri dhe të forcojnë një shtet dhe të duan akses superioriteti që ofron kujtimi i gjallë i një pushtimi. Dhe kanë shpall një besnikëri ndaj interesave kineze në botë dhe rajon.
 
Europianët nuk merren vesh.
Trumpi si perandor romak diku midis Neronit dhe Kaligulës që negocion pyet?What? How much?
Vuçiçi said do you or do you not ëant to sell the fucking guns? -i thotë ky që tregon.
Sell the fucking guns, i thotë ky.
Apo jo?
Vetë Vuçiçi doli nëpër rrëmujë dhe shpalli besnikëri ndaj interesave të qytetërimit madhështor kinez, që sipas Trampit prodhoi edhe virusin famëkeq.
 
Është për t’u vënë re se vetëm pak kohë më herët një studim i shqetësimeve për tematika të sigurisë kombëtare në vend, tregoi se shqetësimi kryesor i qytetarëve shqiptarë ishin krimet ndaj personit[1]. E për çudi sipas kryetares së Komisionit të Sigurisë këto nuk ishin larg shqetësimeve që ndante edhe ky komision.
Por, këto janë kaq të parëndësishme.
 
Megjithëse jo. Krimet ndaj personit sa ç’janë një simptomë e sistemit aq janë edhe një muzë e tij.
Ndërkohë, nuk dimë, po të gjithë janë të superbombarduar me informacion të një doze të pamjaftueshme.
Ky është skenar regjisorial global!
Zot i madh.
Po iku shyqyr. Erdhi prilli.
Tre ditët e plakave që folën pa menduar ikën.
Ose do ikin. Bora e rrallë e dimrit që nuk qe mbaroi.


[1]Barometrishqiptar I sigurisëhttp://library.fes.de/pdf-files/bueros/albanien/16039.pdf
​

 Megjithëse njihet për shkurtërsinë e tij, shkurti u ndje kaq i gjatë. Sapo pati filluar muaji e u ndje sikur pesë muaj po merrnin frymë njëkohësisht.
Ngjarjet janë shumë.
 Për një si puna ime që për informim vë veshin te guri i shpellës një herë në ca kohë e dëgjon dridhjet e pastaj e heq veshin shpejt se i duket guri si fort i ftohtë, zhvillimet e shkurtit kanë qenë legjendare.
Që më 2 -3 shkurt Kosova ka qeveri oheee!!
Nëpër tavolina që kanë ujë Tepelena si bedena, deputetë të Vetvendosjes e LDK-së votuan qeverinë e re. Hooo.
 
Një qeveri fort interesante. Organograma, si i thonë këtij prezantimit të drejtuesve të një institucioni me foto të 15 kokave dhe emër e detyrë poshtë si në rastin konkretështë e pëlqyeshme.
 
Në këto muhabete e sipër Kurti, vjen e bën vizitën e parë jashtë vendi si kryeministër në Shqipëri. Ku takohet me kryeministrin Rama. Ç’kemi, ça bane? Jo po unë jam shumë i gjatë. Qofsh me shnet, po ti? Mirë shumë. Po edhe ma mirë ka për ta ba zoti.
 Edhe ikën direkt e në Berlin. Edhe vjen aty edhe ky tjetri. Aty kishin qenë edhe këta të dy drejtorët e drejtorive të infrastrukturës dhe komandanti legjendar i luftës shoku Hashim. Nën tutelë të presidentit të Republikës edhe Komandant politik i ushtrisë çlirimtare, prani të presidentit serb dhe ambasadorit amerikan në Berlin nënshkruan një marrëveshje për një hekurudhë serbo-kosovare. 
Shpresojmë të jenë duke e bërë kinezët.
Pak ditë më herët, po brenda shkurtit edhe diçka me kontroll në hapësirën ajrore se ka shkoi dika.
 
Sapo u krijua qeveria e re nisi të përflitet tema e taksës 100% për produkte serbe që vuri Haradinaj. Kurti sjell konceptin reciprocitet. Duke e lidhur këtë marrëdhënie ekonomike me marrëdhënien juridike e pastaj atë njerëzore mes dy palëve.
 Ky ambasadori amerikan në Berlin, që ishte te ajo kontrata, vjen e bëhet shef i CIA-s.
Pastaj ky i CIA-s, i thotë provo mos e hiq taksën po do tëpërshkallëzohet diçka.
BE u përpoq të shtonte etikë në komunikimin ku ishte përfshirë dhe Grenelli. Ndoshta jo shumë, por në diplomaci pjesmarrja quhet.
Deri sa në fund të muajit u zgjidh. Taksa u hoq. Apo nuk u hoq? Pjesërisht?
 
Por kjo është qeverisje. Qeverisja mua nuk më intereson dhe më duket e shpejtë për tu ndjekur, si film me spiunë, ndaj objektiv kam politikën.
Aty gjithçka është më e mirë.
 
LDK dhe Vetvendosja nuk janë largë njëra tjetrës.
Fitoret e Vetvendosjes në Prishtinë edhe në zgjedhjet bashkiake edhe dalja jo keq në zgjedhjet e përgjithshme tregojnë afrimitetin e bazave mes tyre. Në Prishtinë baza e LDK-së ka qenë ma së qarti, përveç podujevës ndoshta. (?) Këtë e tregon edhe Albini kur risjell në kujtesë deklaratat e Rugovës për vullnetin e kosovarëve për pavarësi e bashkimin e shqiptarëve.
Natyrisht LDK është edhe partia më pranë jugosllavizmit Kosovar. Në kuptimin që është një parti që u krijua e përfaqësoi elitën intelektuale kosovare gjatë viteve nën Jugosllavi. Kjo periudhë kaq e rëndësishme për zhvillimin modern kosovar shpesh trajtohet me lehtësi, dhe kontributi i LDK mpaket, pse ajo e ndihmoi durimin të ruhej, por nga ana tjetër një shooqëri thellësisht e terrorizuar në masakër herë pas here dhe shtypje gjithmonë. Dhe një elitë që patjetër që la gjurmë në rrokullime drejt tashit të madh. Pse kjo elitë e zbuloi veten e u përpoq që kjo vete të bëhej e durueshme e e matur, por edhe patriotike dhe e kthjellët e me u rujt. Kjo elitë trashëgoi gjithë energjinë për revoltë që prodhoi lëvizja popullore dhe negocioi me të. Edhe u rujt e u mbajt gjallë. Edhe Kurti e dëshiron atë trashëgimi.
Vjosa Osmani ka fol para kryetarit për të mbështetur qeverinëdhe diçka ndryshe prej tij, megjithëse nuk janë e njëjta ditë. Edhe sikur këtë t’ia ketë kërkuar kryetari, prapë, një kapital është aty.
Perspektiva Europiane e Ballkanit Perëndimor, mund të.... Njerëzit janë të rinj. Nuk ka pritshmëri të palëvizura.
 
Dhe kthehemi tek nëna Shqipëri.
Aty o zot i madh. Aty çuditesh fare.
Aty shkurti nisi gjithashtu i gjatë.
Me një kapërcim të zakonshëm të rrethanave, kryeministri i vendit merr përsipër të verë opinionin publik në kurriz  (tamam si Atlasi i lashtë që mbante qiellin në kurriz pa pushu kurrë, veç atëherë kur i shkoi Herkuli për vizitë dhe ndonjëherë tjetër që nuk merrej vesh ku e linte, (ndoshta përdhe?)) dhe na bën një skenë të vogël me një të njohur të botës së krimit.
Shpall kryeministri armën e vet të re mediatike me rreze të shkurtër veprimi. Kërkesën llogari për pasurinë si rrugë për të mbërritur tek vënia e drejtësisë në vend dhe ndëshkimi i shkelësit. Një alamet goce me syze të errëta si një orakulle e lashtë.
 
Pa mbaru kjo temë,  shfaqet tek tregu i kambistëve një keqbërës me një çantënë dorëme njëqind mijë euro dhe një revolver të mbushur brenda.
Rama kalon matanë rrugës, por këtë e dallojnë oficerët e gardës dhe ia dalin të nxjerrin një lajm të këndshëm për opinionin publik. Në dhënien fillestare të lajmit se unë e dëgjova në radio në makinë, ky person i armatosur kishte qenë te ambientet e PartisëSocialiste. (Për më tepër kryeministri zgjedh makinën antiortek të vëllait të vet dhe shkon në shtëpi ku darkon si një njeri i fisëm që e ka këtë të drejtë.)
 
Nja dy tre ditë më herët ky personazhi ishte arrestuar për rrahje spektakolare të një kushëririt të vet, që kushedi si ia ngriti nervat dhe doli në lajme si aksidentalisht. Ai herë pas here rreh dikë shumë keq dhe akuzohet edhe për gjëra të tjera mes të cilave udhëheqja e grupit kriminal dhe bomba sinjalistike për ministrin e brendshëm Saimir Tahiri.
Një kërcënim?
Ky nuk është kërcënimi i parë për zotin kryministër.
Tjetrin e njoha në një emision nëOpinion te Fevziu.
Në Elbasan, tani, arrestohet njëri për ca krime, dhe  dënohet dhe kjo reforma që po thonim hop vete e pyet po paratë ku i gjete.
 Jo po çuni një natë kaloi nga varreza e takoi një plakë, i thotë ky. Edhe kjo i tha do tëfusësh një pasqyrë në dhe e do presësh tre net, pra dy net më shumë se pinoku, dhe do gjesh gjithëato para e xhevahire. Dhe i gjtëm, thotë ky.
Hallall, po do vish me ne.
 Ja sa të marr xhaketën ia kthen dhe shkon tek telefoni, gjen një foto e ia tregon. A njehndonjë qëe do i thothë ky çuni. –Po, po të tjera ke. Ja se më duket se ka një shoku im.
Dhe ikën në burg ky dhe vjen kryeministri në emision.
Nuk e dija tha.
 
Ndërkohë që ai jo vetëm që e dinte, por edhe e ka pranuar në kushte dëshire të pakët fotografimin. Ajo foto është dëshmi e besnikërisë. Ajo është një unazë në gishtin e madh të dorës së djathtë.
Po ti kështu i ke gjithë shokët mor kodosh, i thonë gazetarët.
Ikni mer legena - i thotë kryeministri po ku ka çun si unë. Shiko sa i gjatë jam një herë.
Je je, e sigurojnë këto, po mos u fut nëpër kësisoj “vallje” se do të të gjuajnë me antitank, se ata e gjuajnë njëri- tjetrin me antitank.
Unë s’kom lon qenef pa u fut thoshte kryeministri. Jom çun kurioz edhe kam rehatin e nevojshëm asnjanit s’ia kam frikën. Jena çuna apo jemi legena i thotë. Kjo reformëështë bekimi i vendit tonë ne do të katapultohemi në lumturi  direkt sa të fitojmë luftën me krimin në masën 78.2 përqind.
Jo po kanabisi, jo po ti jo po shokët.
Ca kanabisi thoni ju mer legena, - thekson ky.
Po ky?
 Po jo, po, këtë e kam mik, jo po aty.
I përvisheshin këta: Ndërtime gjithandej. Keqbërës në parlament, në bashki. Jo po nuk e dija këtu jo po nuk e dija atje. Po ju e dini se si është puna i thotë ky këtyre, ky stan ktë bylmet ka.
Tani u bëmë gati i thotë.
Po jo po leku, shkujdesi, jo po këndej, jo po andej.
Po ku do gjeni ju çun si unë më? - i qësëndis ky.
E këta mbesin pa fjalë.
 Se çun si ky betohem nuk ka. Edhe nuk po bëj ironi. Ky është i vetëm lider në qarkullim.Larg qoftë me na e vra njeri këte, si ai mesazhi që doli në media, ne ramë në luftë civile.
Direkt lëshohen çunat nga janë e nga s’janë dhe shpallin lloj-lloj republike, ose principate.
Pastaj ky shkon andej, vjen këndej.
Pastaj bie një grip që nuk ikën kurrë.
Do bëj namin, po ja sa të fillojë. Tamam si te Verbëria e Saramangos po përpiqet të përmbahet vala e goditjes.
Kryministri ynë mbinjerëzor shfaqet si kryetar i OSBE-së dhe flet përkrah Lavrovit për çështjen e Kosovës ndër të tjera.
 
Momenti që unë të flas me të përsëriturën fjali ‘se Interesi im, për fat të keq, nuk ka të bëjë me qeverisjen, por  me partinë. Dhe në kontekste partiake  ajo që na intereson është ....” mbërriti.
 Asgjë në lidhje me partitë nuk më vjen ndërmend.
 
Pranvera do vij qoftë edhe me një lule se ia ... robt, i tha ky tjetri.
Do të vijë patjetër, thanë edhe këta të tjerët njëzëri.
Dhe shkurti shkoi. I fundit muaj i këtij dimri letargjie ëndrrakeqe iku. Kapërdiu hapësirë konjicioni sa për pesë animale politikus, por pranvera erdhi.
Një kongres te sheshi NënëTereza. Kryetari shkëlqeu.
BE na ngrohu me rreze hapje negociatash.
Dhe pranvera nis edhe me protestë. Ditën e parë mbërriti të dytën e mbushi bulevardin Dëshmorët e Kombit. Meta me një shqiponjë që e zbriti vetë mbi gjoks nga më i kthjellëti qiell ngriti peshë mëlçitë e një goxha pranie qytetare në bulevard. Me podium diku te Pallati i Kongreseve.
Edhe baca Berishë kishte pranu biletë te rreshti shtatë dhe ka ofru ndonjëfarë bekimi.
Meta kishte një ajkë aktoriale si aurë për portretin e tij të shëndetshëm, ndërkohë që udhëheqësi i opozitës Basha dhe një kajmak tjetër intelektual i djathtë ishte duke brohoritur në kënd 130 gradë me podiumin nga ana e perëndimit.
Vërtetë?
Jo.
Ndërkohë që partitë duhet të gëlonin nga energjia, grindjet ambicjet. Sfidat për udhëheqje. Skandalet, tradhëtirat. Këta gjolë në djathtësirë hanë bretkosat që rrisin vetë.

Heda Gabler. Një pjesë nga Ibseni i madh.
Për kuriozitete profesionale i isha vënë leximit të saj ca kohë më herët dhe për ta ndjekur edhe më tej kam parë edhe një ekranizim të pjesës të viteve 50 e pak, me Ingrid Bergman ndoshta, e aktorë të atij soji. Dhe kisha ca pritshmëri
Por, sa mbërrin në shkallët e sipërme të sallës ku ka shtëpinë skena e teatrit eksperimental “Kujtim Spahivogli” e kupton që gjërat disi kanë ndryshuar. Në fillim, sa hyn në sallën e këndshme, prej skenës Alfred Trebicka të lëshon tym me një aparat të vogël që e mban në dorë. Ai është i gjithi i artë. Edhe këpucët i ka me të verdhën shkëlqyese të të artës. Palltoja e tij e verdhë është ajo e një komandanti të lartë, me spaleta të arta plot fije. Po ky kush është thashë unë, meqë i njihja pak personazhet.
Ja kush ishin mundësitë që ai të ishte, (i) Elert Lovbogu, historian i shquar që sapo ka kulmuar mendimin shkencor e vizionar të kohës e që ka patur një marrdhënie fort intime e disi posesive, jo dashurore (vetëm pak), me protagonisten Heda? (ii) I shoqi saj, gjashtu studiues historie, por shumë më i përkorë dhe I përmbajtur? Apo (iii) gjykatësi, mik i familjes e i Hedës dhe ambicjoz në çështje të humorist?

​Por ai nuk ishte asnjëri prej tyre. Ai ishte babi i Hedës, një Gjeneral hijerëndë që pret miqtë me tym. Ky, në njohjet e mija të mëhershme, përmendej, por nuk ka aktor të vetin. Nuk ka fantazmë të gjeneralit të vdekur. Por këtu si të ishte fantazma e Hamletit, babës së Hamleti, ai nuk i shqitet skenës dhe Hedës. E ruan atë. Përkujdeset. Bën edhe detyrën e shërbëtorit herë pas here. Ai shkon deri aty sa ai e vret Hedën në vetvrasjen e vet. Dhe Heda e vret atë?
Ndërkohë që ka ardhë babai i Hedës, janë larguar nga pjesa halla e të shoqit, si dhe një shërbëtore fort e pranishme.
Ndërkohë muzika është nga këto teknologjiket, me ritëm të lartë. Energji. Dhe ka të recituara në atë zërin mekanik, fjalët: “o!? Ju paskeni zgjedhur teatrin sonte shumë mirë. Uluni te karrikja që paskeni gjetur dhe shtrëngoni rripin e sigurimit sepse kjo shfaqe nuk është si asnjë që kemi parë ndonjëherë. Ai është një regjisor rumun i ri dhe shumë trim. Botond Nagi. Ky është një teatër përtej të imagjinueshmes. E ksi senesh.”
Po u lodhëm. Zvarritje nëpër fjalë, nëpër skena. Si me lëvizje të ngadalta.
Secili personazh ka fituar një ritëm të kohëve tona duke braktisur atë borgjezi të re që përthyente Ibseni me delikatesat dhe burrëritë e veta. Edhe, në këtë pikë nuk mund të themi që regjizori është në ndonjëfarë drejtimi problematik, por pastaj sesi nagtërrohet.
Një seri problematikash të përshtatjes së shijeve e botkuptimeve nuhaten por ndjekja e tyre është e pamjaftuar.
Me grup aktorësh të aftë e tërhqës në figurë e tingullim, por ndonjëherë jo aq brenda asaj bote ku mishërohet personazhi, që gjithashtu lëviz. Secili nxorri skena e ligjërime të bukura nga personazhi i vet, jam dakort.
Por, gjatë. Një intervistë televizive e gjatë.
Personazhet rinisin shpesh personazhin.
Dhe kjo sesi zgjatet. Me një shtrirje. Një ritëm i lartë i vazhduar.  Ai çuni para meje po luante bilardo në telefon. Dhe në errësirë besoj shumë përgjonin për ndonjë lëvizje nëpër sallë të gjallëroheshin pak.
Drita neoni na sulmuan sytë në kënde të kithta, sapo u fikën dritat.
Në fakt teatër mbetet dhe asnjëherë nuk mund të jetë aq i keq. Për mendimin tim, dramaturgu i pjesës ka lënë shumë fjalë në tekstin e aktorëve, duke pasur parasysh përzgjedhjen regjizoriale të regjizorit.
Për atë qasje ndaj pjesës duheshin heq edhe një 30%sh tjetër fjalësh. Se aq shumë fjalë në një histori aq të brishtë e të koklavitur sa Heda Gabler kanë nevojë për kontekste afatgjata, mundësisht të buta që pastaj të intrigohesh e shijosh e kuptosh ngadalë nuancat.
Shto edhe që shumë sjellje e veprime kishin më shumë pavarësi nga sa u jepte një arsye e shëndetshme e ngritjes së një strukture të qëndrueshme.
Por unë me regjisorin jam dakort, në rritjen e ritmit, në drejtëpërdrejtësinë e komunikimeve, edhe nuancat agresive të çdo komunikimi edhe lehtësia me të cilën ushtrohet çdo superioritet i çfardollojtë. 
Ky afrim me burimet e psikikës njerëzore është një gjetje regjizoriale e përdorur edhe në tërësinë e qasjes. edhe duket se këto janë paradigmat regjizoriale të kohës.

Shumica e regjive besoj edhe globalisht e përdorin këtë qasje. Po diku teksti është më i lehtë për tu ndjerë, e diku më pak. Diku harmonia e veprimit me mendime është më e plotë e diku më pak.
Në rastin në fjalë, nuk mund të mos ankohemi. Nga lodhje e atillë unë për pak fjeta. Mos them që edhe u fjeta pak. Po gjithsesi u vura me kërku rehat të tepër në karrigë. Sikur kam kry një pjesë nga shërbimi ushtarak mu duk.
Shpresojmë të ketë pasur sponsorizim edhe nga ambasada rumune.

Ndërkohë na duhet të çojmë edhe një tjetër ankesë. Dymijë e nëntëmbëdhjeta dhe fillimi i dymijë e njëzetës vazhdojnë të prezantojnë një vit relativisht të varfër në jetën teatrale të qytetit. Unë nuk mbaj mend ndonjë gjë nga ky sezon teatror. Se ç’pati diçka pastaj diçka tjetër, por nuk i mbaj mend.
 Ndaj këtë ankesë, si edhe çdo ankesë tjetër të denjë në këtë vend po ta nis ty o kryeministri ynë, që ta kesh për koleksionin e madhërishëm të ankesave publike që ke kriju personalisht.

Zoti kryeministër, megjithëse është drejtëpërsëdrejti përgjegjës për teatrin në vend, preferon filmat.
Ai u bë pjesë e një polemike gazmore ditëve të fundit për një paraqitje në një film gazmor të tipit komercial. A je në rregull ti mer daj? Shkon e bën vizitorin aksidental te dasmat e Ermal Mamaqit për publikun e gjerë!?! Hajde mer bon Robespierin ose Prometeun e çliruar te Teatri Kombëtar. Zgjidhe vetë regjizorin po deshe. Ose bëhu vetë regjizor. Me vërte e kam. 

 Jeton Neziraj me shfaqjen “Pesë stinët e armikut të popullit” gjallëroi skenën e Teatrit Kombëtar mbrëmjen e së premtes së parë të dhjetorit të 2019-s. Një dhuratë për “popullin” që i është përkushtuar mbrojtjes së Teatrit Kombëtar, shfaqja ishte prani e festivalit të Aleancës për Mbrojtjen e Teatrtit në vazhdimësi, që sjell  këto aktivitete  përkrah  dezhurneve kolektive e rojës së paprerë, që po gllabërojnë llokma të bollshme nga jeta e të angazhuarve. Shfaqja  është prodhim i Qendrës Multimedia, Prishtinë. Edhe në këtë shfaqje Neziraj bashkëpunon me të shoqjen, regjisoren Blerta Neziraj.
Tematika fiks ajo që po ëndërronte ai grup rezistence.
Një parodi për ngadhnjimin e së ashtuquajturës mafie e ndërtimit në debatin për planin e zhvillimit të qytetit. Prishtina përmendet, por duke mos e tepruar aspak në theksim. Mafja e ndërtimit po,  ajo përmendet e gjitha. Çuditërisht shumë dëgjohet edhe përfaqësuesi ndërkombëtar. Kombet e Bashkuara me përfaqësimin e tyre me një administrator të qytetit në bashkëpunimin me këtë mafie janë fort të theksuara. Unë u përpoqa me shpejtësi të zbuloj se ç’zë patën ndërkombëtarët në shpërndarje të lejeve të ndërtimit në qytetin e Prishtinës, por nuk arrita shumë në atë ngut, ndaj i ndejta përfundimit që bëhet fjalë për gatishmërinë e përgjithshme të ndërkombëtarëve për tu përfshirë në zhvatje përmes shitjes së ndikimit e autoritetit andej këndej, e që është e njohur tashmë. 

Një shfaqje që përkujton ngjarjen e vërtetë të arkitektit Rexhep Luci, i cili vra për shkak të detyrës që ai nuk e braktiste për të zhvilluar qytetin e Prishtinës sipas një vizioni që deri në ato çaste kishte ndjekur qyteti, e që në këndvështrimin tim ishte i bukur duke pasur parasysh harmonizimin e praktikave e pëlqimeve të shoqërisë me aspiratat e saj. Dhe rëndësia e një vizioni që jeton. Deklarata e përfaqësuesit të UNMIK-ut pas vrasjes së tij, që ofrohet në linkun e Wikipedias për zotin Luci furnizon një vlerësim të lartë për të.
Tamam ashtu si tek “Armiku i popullit”, që Ibseni e pat qëndisur për të pasur jehonë deri vonë, heroi bëhet armik. Te Ibseni vëllai i kryebashkiakut, mjeku i nderuar kthehet në një armik. Ai zbulon se trajtimi në banjat termale të qytezës në vend qëta ndihmojë shëndetin e përdoruesit e shkatërron atë. Dhe nuk lejohet ta japë lajmin pse do ta rrënonte biznesin që do tëushqente qytezën. Dhe gjithë qyteti i del kundër. Vëllai. Miqtë e tij besnikë. Qytetarët. Të gjithë.
Por atje, në biseda e në tryeza të gjata personazhe të qetë skaliten ngadalë, duke sjellë një pamje të afërt të subjekteve.
Tek stina e pestë, që ndoshta ka kuptimin e një periudhe të shtuar në jetën e atij personazhi Ibsenian, bisedatjanë më pak të gjata. Dhe teksti qartësisht është tërhequr për t’i lënë vend veprimit skenik. Një  më fenomen i njohur në teatrin bashkëkohor.
Edhe ajo lidhja aq e brishtë e personazhit me tematikën sociale nuk e vret mendjen për ekuilibret që shfaqja ngre mbi të, por lehtësisht hidhet sa te njëri te tjetri krah duke u rritur si një thurje në shfaqjen tonë që bën personazhin nëpër ngjarje.
Në vend të ngjyrimeve personale personazhet kanëndodhira personale. Ajo që ata e kanë personale është e ndërtuar përmes steriotipit që e ofron shoqëria. I ndershmi arkitekt me të bijën, ndërkombëtari me pushtet i dhënë pas femrave dhe fitimit, ndërtuesi grykës me njërën këmbë të pantallonës harruar brenda në çorape dhe katunari çorapeverdhë sindikalit i folklorizuar, gazetarja e ofruar për mbështetje dhe interesa.

Në Teatrin Kombëtar laryshia spektatoriale nuk është e njohur për spektatorin kronik. Pas meje një nëne pranë të tetëdhjetave mbështjellë në shaminë e besimit mbyte skajin perëndimor të një skuadrilje amatorsh në rradhët e para të gjysmës së majtë të sallës. M’u në mes të formacionit një xhaxho disi çakërrqjef e zëlartë bindte mikun e tij ngjitur se interneti është një media katunarësh që keqinformon dhe na ve nën zgjedhën komuniste, shoqërisht. Dhe katunarë e komunistë bashkë shëmtoheshin estetikisht duke u përmendur emrin faqe botës në mënyrë të përsëritur. Nga fundi i shfaqjes gërrhiti pak, por pastaj u bashkua me të gjithë në shijimin e denoncimeve të hapura që praktikonte shfaqja.
​
Hyrja në tematikën e shfaqjes vë theksin te liria që ka ardhur. Te gëzimi i fitores. Një arkitekt entuziast po bën planin e zhvillimit të qytetit.  Edhe përfaqësuesi ndërkombëtar fillimisht është mbështetës. Ai nuk e duron fjalën “luftë” dhe na sjell urimin mijëvjeçar “Liri, Barazi, Vëllazëri”. Ai është ndër dy miqtë e heroit, bashkë me sindikalistin. Por ai është cinik, interesaxhi, grykës, arbitrar.
 Punëtori sindikalist sjell tabanin popullor. Patriot i mbifolklorizuar ai i pari ia mësyn simboleve kombëtare.
Ndërtuesi serviloset, shërben, blen shpirtra, tremb, pallon, vret. Me njërën pantallonë brenda çorapes.
Vajza e arkitektit është epileptike. Si e vetmja përfaqësuese e brezit të ri përgjithësimet për të janë të pashmangshme, ndaj e ardhmja është epileptike. Gazetarja është ftuese dhe e ofruar.

Rama, megjithë rrokjen “ra” nëpër mbiemër, si kryeministri i vendit është stoik në bindjen e vet se burimi i legjitimitetit të tij për të qeverisuar buron nga shumë afër zotit. Në fakt ai është i habitur dhe i revoltuar pse ky Napoleon, që ai pati fatin të ishte, duhet të qeverisë këtë zgëq shkëmbor në këtë cep të perandorisë së tij. Ai me siguri e ka diku një plan, që në një takim të BE-së në Gjermani, të dalë para të gjithëve të thotë se në fakt ai është Makroni, por kur ishte i vogël bëri atë lojën e princit me të varfrin me francezin, por ky, pastaj, nuk ja ktheu vendin e ligjshëm. E sapo të këmbehet me Makronin, të zgjidhet president e kryeministër i BE-së së re, e direkt të niset t’ia marri Jeruzalemin çifuto-arabëve dhe ta mbjellë me tulipanë shkretëtire që vijnë era Channel 5. Vetëm dyshon se nuk e mbështesin gjermanët, po ai me çunat me kohë do ta kish bërë këtë skenar një punë të kryer. Dhe edhe të tjerët nuk do ta mbështesnin. Në fakt, pak do ta mbështesnin.
 
Rama duket se, ka dëmtuar rëndë shanset e tij për të bindur se mund të sigurojë mbajtjen e pushtetit edhe nëpër fenomenin e ardhshëm të zgjedhjeve që gjithësesi do të vijnë, kur njerëzit do tëjenë me llaç e tulla nëpër këmbë. Natyrisht përfundimet e punimeve tamam pak para fushatës janë një rastësi e lakmuar, por fragmentimi i skenës politike është disi shqetësues.
 
Megjithëse ky shkrim dëshiron t’i qëndrojë larg tërmetit dhe vragës që ai la mbi shoqërinë tonë dhe humbjeve në jetë e qetësi shpirtërore që na solli, prap aq larg nuk mund të rrijë.  Në përpjekjen e vet për të përmbajtur dërrmimin në humoret popullore Rama ka zgjedhur qasjen e kudopranisë, apo si i thotë latini omnipraesent-izmin, qëështë sa formë edhe përmbajtje.
Me protagonistë të rinj që kanë dalë në ballë të një vrulli vullnetar, Rama ulet rreth tryezës së tij qverisëse. Çuna e goca të reja që kanë mbledh nga një milion e dy milion dollarë, aty, pa prit e pa kujtu dhe kanë vëmendje nga media dhe mileti i gjerë në përmasa që atë e bezdisin ndjeshëm, rrinë aty te karrigia e Benit, Erionit, edhe emra të tjerë plot, se nuk po i kam shumë të pranishëm tani. 
 
Nëpër tryezë të tilla Rama njofton kumte të tipit “rrezikojmë që të na ndodhë një shpërthim në demografinë vendore. Do marrin njerëzit anijet” - tha, aty krah liderit të “Fundjavës ndryshe” dhe një imami të moderuar që ka vite qëia jep dorën fukarasë. Fatmirësisht, deklarata ishte në kontekst të luftës që ai ka me mendian dhe misionin e saj shkatërrimtar, përndryshe ndoshta duhet të ikim me të vërtetë te porti. Por jo, Rama është aty në një takim spontan që ka kryesisht për qëllim që fondet të menaxhohen përmes një qendre të centralizuar. Një mendim fort i arsyeshëm, por që ai detyrohet ta legjitimojë me betime çunash tamam, pse minohet nga policë të nivelit të lartë që i mbetet syri te ndonjë nga ato çantat dhe më shumë nga reputacioni i ligsht, që ndihmohet fort edhe nga alarmi dhe sikleti popullor.
 
Në ngut e sipër menaxhimi mediatik i tij është qesharak. Ai kapet duke shtyrë hapa mbrapa zëvendskryeministrin, si të ishte një çunak i pavlerë që i prish fotografinë duke patur parasysh edhe ekuilibrin e brishtë të rëndësisë së këtij politikani. Ai në shtëpi kokëlurish na urdhëron kanakarin e tij politik, kryebashkiakun Velija të ngrihet nesër në katër e gjysëm të mëngjesit e të lyejë murin e pallatit ku janë strehuar të ramit në hall të madh.
Përqafimet e tij janë keq. Edhe ERTV përpiqet që portreti i tij të mos jetë i kuruar aq shumë. Hunda po bëhet e  madhe, mjekra kot e më kot. Xhupi i tij i ekipit kombëtar është një emblemë e aksionit për këtë tërmet. Ai po braktis territore të imazhit që të mos ndikojë gjurmuesit e së pavetëdijshmes nëpër masa. Varrim më varrim, përqafim më  përqafim.
 
Ndërkohë mileti është i magjepsur nga një qenie e re në shoqërinë tonë, inxhinieri e profesori i nderuar, që thonë atë që vetë Rama e kish amplifikuar që në zgjatjet e para drejt pushtetit, atë që jemi të rrezikuar nga papërgjegjshmëria e babëzia në ndërtim. Por që pastaj e pat parë si të leverdishme mbi çdo argument. Prokuroria ka shpallur numrin e 250 dosjeve të hapura. Një veting në ndërtim. O zot i madh. Ishalla nuk na vjen rradha. Me këtë vrull kemi për t’i mbush burgjet me katunarë që e mbysin kastravecin me ure dhe shkaktojnë shqetësime të apartit tretës.
Dhe kur. Pikërisht tani që Rama do t’i lejonte popullit tonë të vilte fryte nga reformat në drejtësi, arsim të lartë, arsim më pak të lartë, mjekësi, bujqësi, turizëm, kulturë e trashëgimi kulturore.
Vdeksh o tërmet i keq, që e shkunde këtë pemë frytemirë. Ajo mjekër ishte mendu për një dritë komplet tjetër.

Po Rama, mirëkeq, e ka emrin Edvin. Dhe Edvinat, me gjithë respektin, nuk janë aq rë rrallë, megjithëse jo aq të përhapur sa Arbeni dhe Erjoni.
Pra shqetësimi ynë janë socialistët.
Me eksperiencën demokrate në mëndje, na shqetëson një zhvillim i i tillë në udhëheqjen e socialistëve si ndërrimi i kryetarit. A do të mbijetonte kjo parti në përpjekjen për të gjetur një lider. Deri tani investimet kanë qenë të pakta dhe nuk ka pasur ndonjë mbështetje të shprehur në ndonjë anë.
Duke pasur parasysh edhe shkërmoqjen që rrezikojnë socialistët dhe jetëgjatësinë e një qeverisje edhe ata që nuk janë të vullnetshëm, por që e kanë inat imponimin e vullnetit të tjetrit do ta shohin me dyshim në fletën e stampuar.
Por është edhe rreziku që të kemi fundin e bipartizmit dhe hapjen e tregut të punës politike, për të rinj nga radhët e të ashtuquajturve aktivistë.
 
Nga Kosova në ato fillime pati një vërshim solidariteti që mund të mendohej edhe si i përdorshëm për skenën politike vendore, por mendoj se u përmbajt ndonjë rrjedhje imediate, megjithëse ndoshta nuk është fare i pafryt. (Kërkoj ndjesë për cinizmin makjavelian me të cilin e trajtoj këtë vëllazëri fatlume që e kemi mes veti në këto fatkeqësi që i kemi bashkë prej kombeve të tjerë, por ky është një shkrim për politikën.)
Pastaj janë edhe kjo lëvizja e re. Imami dashamir. Aktivisti. Intelektuali opozitar. Analisti. Fejsbukisti. Panikisti. Rezistenca te teatri, që megjithë ata regjisorë, aty, humbi një mundësi të shkëlqyer drithërimi të publikut vetëm për çështje regjie, dhe ndonjë të dyshimti që shante me rob e me nanë deri në kupë të qiellit. Por nervozizmi institucional, me mibnistruin që komenton vetë me zemrat gojëliga për akuza që nisnin nga shkarkimi me canta të sekuestrara ndihmash në dyert e brendshme të saj.
Por në përfundim dështimi i shtetit për të ruajtur një fytyrë të vetme të përpjekejeve të shoqërisë në lëpirjen kuruese të plagës popullore është një ndodhi që nuk ka si të injorohet.
Pastaj ka edhegazetarë që kanë rizbuluar popullaritetin e vet dhe magjepsen prej tij deri në angazhim. Mbledhin një milion dollarë për tre ditë. Dakort nuk është kushedi sa domethënëse, por në një shqyrtim të fenomeve psikologjike ndër individë që kanë jehona publike është një tregues. Apo është domethënëse?
E mbi të gjitha tërmeti, GDP-ija dhe reformat, pakënaqësia popullore, minatorët, prerja pa kriter e fidanëve në bahçen qeverisëse dhe kontrolli në media, e lejimi i shpërdorimit në vulgaritet të pushtetit.
 
Dhe pastaj janë zgjedhjet. 
Si do të shkojnë ato?
Lëvizjet e reja, nuk kanë stazhonimin e mjaftueshëm, për mendimin tim. Edhe në Itali edhe në Greqi, lëvizjet populiste (në kuptimin e krijimit të rrjetit të marrëdhënieve të elektoratit me qeverisësin. Krijim që nuk ndodh në kanalet dhe me mesazhet tradicionale të sigurimit të simpatisë.) si në të majtë edhe në të djathtë apo të qeverisjessë arsyeshme mbi-politike, kanë pasur një vazhdimësi disa vjeçare.
Por, prapë, më duket e pabesueshme që Basha ta ketë këtë fat, për të cilin, dora në zemër, nuk ka luftuar aq fort. Partia është e padukshme. Denoncime të keqqeverisjes andej këndej por, se kush, se çfarë nuk dimë.
Paaftësia e tyre për të qenë të pranishëm është shqetësuese. Basha lehtësisht mund të ish bashkuar me Ramën në përpjekjen për ta mbajtur reagimin e shoqërisë ndaj tërmetit nën fytyrën e shtetit. Ky shtet do të jetë edhe i tiji në një të ardhme jo të largët, nëse besojmë kumtet e gojës së tij. Një qetësi dhe largim nga idetë e përçarjes së skajshme mes forcave do të ishte edhe me leverdi elektorale. Do ishin promovuar ministrat e ardhshëm e në vend të një plani me tre pika, që mund të kishte edhe vetëm me një pikë. Në tryeza me vëmendje të shtuar popullore nuk do të lihej kryeministri i vendit të kapet për fjalësh me njerëz goxha më pak të njohur për kontrollin mbi tryezën e këshillit të ministrave duke rrezikuar më shumë se emrin e vet në kontekst të galerisë sërelevancës politike.
Por demokratët prej kohësh janë zhdukur, e tani shqetësimi ynë rikthehet tek socialistët.
Ku dreqin janë socialistët? Zgjedhjet para së gjithash vijnë për ta, nëse ka ende një parti me këtë emër? Pse nuk ka xixa ky kulmim mediatik që është tërmeti. As Ditmir Bushati nuk u shfaq. Asnjë tjetër. Erionin e keqtrajtuan faqe botës për merak të prishjes së 17 nga 943 fotografitë e ditës. Veliajt i thanë nesër ta kesh lyer murin që në katër e gjysëm të mëngjesit. Personalisht! (A mund t’i kërkojmë medias të verifikojë nëse është lyer muri dhe a e leu vetë Erioni, apo çoi ndonjë tjetër, dhe, theu urdhin e liderit?) këto janë të dëmshme për rezultatin.

​Ra, ra, rama ik! OOOO! Liri, demokraci. (Mbajeni shënim ju lutem!)
 

Meqenëse, një rast kaq i këndshëm sa muaji i festave të nëntorit, pra vetë nëntori, e paraqiti veten për bazë shkrimesh të ngjyrosura me qëndrime personale, politike e morale, që vjelin vëmendjen e publikut në një qasje që e ka vendin e vet tashmë, ja ku po e shpall qëndrimin e edhe unë.
 Një numër fotosh të heronjve të rënë gjatë Luftës së Dytë Botërore në betejë kundër pushtuesve nazi-fashistë u vendosën në bulevardin kryesor tëkryeqytetit, bulevardin “dëshmorët e kombit” dhe krijuan një strehë mbi rrugë që cave u zu rrebeshin që binte nga lart, e ca të tjerëve u zu dritën e i bëri të brengosur.
A duhen ata? Ca të inatosur nga krahu antikomunist thonë jo. Shohin aty një provokim në kujtimin e një përndjekje arbitrare dhe sadiste. Dhe ata që e thojnë këtë ‘jo’ shpresojnë se janë njëri ndër përrenjtë e mëdhenj që furnizojnë lumin e së djathtës opozitare. Vetë e djathta ka qenë e heshtur në gojën zyrtare, por investimi për prani publike në këta zëra tregon se ajo është shpresonjëse që do të nxirret diçka edhe nga ky damar minerali.
Unë jam që heronjtë t’i njohim e t’i nderojmë, pse kështu ia shtojmë një kategori nderi galerisë së ndereve me të cilën nderojmë anëtarët e shoqërisë sonë.
Lufta e DytëBotërore ishte një luftë që gjithë popujt e botës mendojnë se e luftuan bashkë. Pse një racë donte të vendosej mbi gjithë të tjerat dhe ti shfrytëzonte për qëllimet e nevojat veta. Egërsia me të cilën u zbatua dhe si i njehsoi qëllimet e veta me parimet njerëzore të ekzistencës e bënë nazizmin një armik më të madh se Stalini i tmerrshëm që nuk e kishte problem fare sikur të shkaktonte edhe trefishin e viktimave, po vazhdonte një qeverisje si ia mori mendja brenda kufijve të perandorisë së trashëguar nga Cari.
Edhe lufta jonë, në krahun e vet fitimtar ishte kundër nënshtrimit racor edhe rezistenca jonë qe e shëndetshme dhe e çliroi  vetë vendin dhe shkoi edhe në Kosovë ku mundësoi një çlirim relativisht normal prej ushtrisë jugosllave, që bashkë me atë shqiptaren ishin të vetmet që u çliruan me forcat e veta. (Në Greqi ku ndërmjetësimi ndërkombëtar ishte më i madh, çlirimi grek e spastroi një territor nga bashkëkombasit tanë andej matanë. Grekët kishin bashkëpunuar edhe vetë me një qeveri kuinslinge, por kaq fort e mohuan këtë sa disa dhjetëra mijëra njerëz i kapi për leckash e i vrau, përdhunoi e i përzuri. Ne nuk dimë në janë përzënë prej Greqie kushërinjtë e kryeministrave kuinslingë, apo drejtorëve të drejtorive, por na mjafton të kuptojmë se çfarë veprimesh legjitimoi rezistenca ndaj asaj përpjekjeje për të vendosur një hierarki ndër raca, dhe Kosova na cjen ndër mend.)
Ritmet me të cilat erdhën ndryshimet nën regjimin komunist ishin jashtëzakonisht të larta. Një vend tërësisht i prapambetur, analfabet. I vuajtur, i përçarë, për një hark kohor 50 vjeçar trefishoi popullsinë, siguroi integritetin dhe unitetin,e vuri interesin e shumicës së banorëve të vet para çdo interesi tjetër, përveç interesit personal.
Në rast se, krahu nacionalist do të kish qenë fitimtar në betejën për të qenë balli i rezistencës nazifashiste e aleancat tona pas çlirimit do të kishin qenë nga perëndimi, gjendja e vendit tonë nuk do të kish qenë kushedi sa më mirë. Plani Marshall prej të cilit përfitoi Gjermania për Shqipërinë do të ishte  diçka krejt tjetër. Pak a shumë një situatë e ngjashme me qeverisjen e pas viteve ‘90-të, por shumë më e keqe dhe e cunguar. E hapur kanat për ndikimin grek dhe pastaj Italian. E ndoshta turk a egjiptiano-arab.
 
Të gjitha popullsitë në fazakyçe të zhvillimit të qytetërimit kanë ndërmarrë veprime të tilla. Avancimi qytetërimor ka ritme të veta të ndryshueshme, që kur përkojnë me avancime të mëdha në shkencë a organizim krijon kushte për fatkeqësi të mëdha. Moderniteti i shkalloi ritmet. Po edhe më herët. Spanjollët me dyqind ushtarë dhe prazmore, shpata çeliku e hile makiaveliane shkërmoqën sikur nuk qe kurrë qytetërimin ndoshta më të lashtë të botës, atë të aztekëve. Anglezët e bën gjysmën e botës baçen e vet pse shpikën mitralozin dhe pamporin prej hekuri.
Kombet kanë nuhatjen e vet,ndaj veprime që prezantohen si krejt rastësore nëpër histori janë kaq largshmendsh të ishin ndryshe.
Injoranca, egërsia, grykësia me të cilën u morën e u zbatuan një sërë vendimesh të mëdha prej fitimtarëve qeverisës ishte një fatkeqësi që ne duhej ta prisnim. Ne jemi shqiptarët. Ka arsye të besojmë se edhe forcat e tjera aktive në politikën e kohës nuk kanë qenë kushedi sa dashamire e të emancipuara. Keq na vjen, po edhe historia nuk ka qenë fort e mirë me ne, edhe ne jo aq të mirë me veten, por po ecim.
I paharruar qoftë kujtimi i dëshmorëve për lirinë e atdheut!
 
Pak më herët në bulevard ne patëm foto të viktimave të mënxyrës diktatoriale. Dijetarë nga më të mirët, krijuesit tanë më të mirë, njerëzit që merreshin me shpirtëroren, ndër protagonistë të secilës fushë të aktivitetit njerëzor në Shqipërinë e asaj kohe u ballafaquan me vështirësi e kufizime. Shumë njerëz përfunduan në torturë e vdekje, internim e gjithfarë, por ndjesia e asaj dhimbje shpejt kthehet në personale.
Ne i nderojmë viktimat e diktaturës komuniste pse ata qenë njerëz të arrirë e qëllimmirë që padrejtësisht u privuan nga mundësia për të përmbushur veten dhe kontribuar për shoqërinë. E kemi keqardhje e përkujdes për ata qindra e mijëra, që pa asnjë lidhje të arsyeshme u vunë nën mundime prej një teknike djallëzore të ruajtjes së pushtetit. Ata ishin familjarë e të afërm njerëzish që me sipërmarrjen e tyre u vunë në rrugën e asaj diktature.
Unë edhe diku tjetër jam përpjekur të skicoj problematikat e shumta që sjell mungesa e plotësisë në përfytyrimet kolektive për përndjekjen dhe qëndrimet që duhet t’i ndjekin[1]. Mungesa e hierarkive ndër të përndjekur dëmton trashëgiminë e ndershmërive që pati kjo përpjekje e popullit tonë për ta hequr zgjedhën diktatoriale komuniste.
Gjithmonë i gjallë qoftë kujtimi i aty që për dashuri të jetës e të njerzve nuk e kursyen veten para egërsisë rrugaçërore të diktaturës!
Përpjekja për të mbajtur gjallë këtë diskutim, madje edhe arritja në njëfarë mase e qëllimit për të qëndruar i hapur ky debat, tregon për nevojën që politika shqiptare ka për të nxjerrë ndonjëfarë përforcuesi për simpatira në kontekstet e gabuara në këtop kohë.  Debati duket se ushqehet sa nga socialistët aq edhe demokratët.
Socialistët megjithëse duket se englendisen nga kjo gjallëri janë çuditërisht të përfshirë. Edhe nga nevoja që të distancoheshin nga dëmi i dikturaturës, edhe prej një lëvizshmërie më të lartë në lidership socialistët duket sikur janë më përpara në transferimin e arsyeve për simpati e mbështetje elektorale nga e kaluara çlirimtaro-revolucionare drejt pragmatizmit të ditpërditshëm e angazhimit me tema bashkëkohore.
Por jo. Në vend që të mbushin rruëgn me heronj që i prin Skënderbeu atje në majë e pastaj sjellin Lirinë e Pavarsinë, e Luftën e Parë, zallamahinë e kufijve, e Kosovën, e Luftën e Dytë Botërore, e penë e pushkë. Se kemi edhe pavarësinë një ditë më herët e jovetëm çlirimin një ditë më vonë.
Por prap. Socialistët janë në pushtet. Po nuk e solli çlirimin simpatinë, ata e blejnë në treg të zi.
I gjithë halli ynë është tek shpresa e tepërt që opozita shqiptare mban tek kjo problematikë për krijimin e një boshti unifikues e identifikues për të djathtët. Natyrisht ata e dinë se në praktikë vlera e tij është e pakët dhe rrjetet e ndikimit krijohen të pavarura prej tij, por shumica e votuesve ende e mbajnë mend që hapin e parë në drejtim të mbështetjes për PD-në e kanë tek revoltimi i tyre me komunistët.
Por tani ka pak gjasa që një leverdi të sigurohet prej të tilla tematikave.
 Nëse nuk do të pritet deri në fund që keqqeverisja e pandershmëria socialiste të kryejë ciklin e vet, atëherë duhet vepruar ashtu që elektorati i majtë minimalisht të gjejnë emocione tek një debat shterpë për të kaluarën dhe të gjejnë kështu një arsye për të qenë të ndryshëm nga bashkëqytetarët me simpatira të djathta, kur keqqeverisen njësoj. 
 

[1]https://www.oltionkadaifciu.com/dimensione-teuml-personales-dhe-kolektives-neuml-diskursin-mbi-peumlrndjekjen-politike-neuml-shqipeumlri.html
​