PIKTORI
|
|
Ndër ata të rinj që me njëfarë serioziteti janë marrë me librin në fëmijërinë e tyre jo aq të vonë e që kanë shqipen në fokus patjetër kanë parë librin Tregime të Moçme Shqiptare nga Mitrush Kuteli me skica prej Gazmend Lekës. Vajza të shëndetshme që presin kokën e vdekjes me gërshërë, heronj të çartur me shpata të mëdha. Një libër që kontribuoi ndër ngrehinë të imagjinatës djaloshare me bollëk. Të interesuarit mund të gjejnë një galeri të tyre të imazheve në faqen e Lekës. Por kjo është kaq herët. Gazmend Leka edhe tani që po flas, kur sapo po hyn nëntori e ka të hapur një galeri aty.
Te ekspozita ishte piktori edhe njeriu. Pse piktori ishte edhe objekti i pikturës, por edhe mesazhi i tij është kaq konkret dhe ndjesia personale. Pse piktori është edhe mjet për pikturën. Eshtë pjesë e aparatit që e përcjell mesazhin e saj, është model për njerëzit aty brenda. Eshtë dëshmitar e piktor i kësaj vetje ngado.
Ekspozita është fort e ndjerë. Kaq personale. Autoportrete kudo. Në çdo pikturë që shohim autori është aty dhe na do edhe ne aty. Ta shohim kur na sheh, kur vuan e na njofton. Uh. Hall i madh shokë. Tortura mesjetare rëndojnë trupat në pikturë. Dhimbje gjithandej. Ne nuk merremi me kush janë, por një vërtetësi e përjetuar emocionalisht na kaplon. |
|
|
Që nga jashtë gjithçka kuqëlon. Kuqëlon si e gjallë. Gjithandej kuqëlon. Drita është një njollë mbi objekt, në hapsirë ndër njerëz. Një ekspozitë ku duhej të vërshonte qyteti e të prezantohej me copa të amplifikuara nga vetja përjetuese, ishte bosh atë të premte kur unë mbërrita aty. Një fëmijë i vogël pret në murin mu përballë derës së hyrjes në galerinë Fab, që në fakt është një ekspozitë kaq e këndshme me gjithë ato hapsira poshtë e lartë, por që zakonisht na pret pa na siguruar mundësinë për tu ndjerë tamam brenda.
E ky fëmija na sheh, me një veshje fëmijësh, me të bardha i bardhë. A është ai i njëjti engjëll me atë tjetrin që, zakonisht, bashkë me Lekën na shohin nëpër pikturat e tjera?
Titulli i ekspozitës është "Dhoma e hapave të humbura". Dhoma e hapave të humbura? Në fakt nuk ka vetëm një dhomë nëpër ekspozitë. Shpesh pikturat titullohen me emrin dhomë. Dhoma I, dhoma II, dhoma III, ... Dhoma XVII. Hapat janë humbur kur ata nuk çojnë diku ku po shkohej, apo jo? Në secilën dhomë po kryhet një torturë. E të gjitha hapat janë mbledhur pastaj në një dhomë?
Diku të pjekin, diku të therin. Diku presin këmbë e duar. Diku është tortura e ujit që mbyt. Me pesha që ti shkulin këmbët mbi kaluç. Në kafazë kunjash të mëdha hekuri. Mbërthyer në çarqe të mëdha. Me fytyrën nxjerrë andej për turpërim. Në rrotë. Në ferr. Në një ferr tokësor.
Vetë piktori është aty me një engjëll përkrah që nuk është aty për të e ai nuk është për të, por ai po ndjek, po torturon, po pikturon, po dëshmon e po sigurohet që po e shohin dëshminë e tij me sytë e duhur. |
Helmetat e tij të luftës janë maska për kërcime rituale rreth zjarrit. Kërcime që paraprijnë një luftë, por që nuk janë një e tillë. Janë vetëm një katarsis, - thotë autori në komunikimet e veta për ekspozitën.
Një ekspozitë plot ndjenjë e vërtetësi, që sjell një tjetër nivel të hapjes së autorit ndaj publikut në kontekstin e artit figurativ shqiptar e prandaj e meriton gjithë vëmendjen.
Një ftesë për të qenë pjesë e një realiteti të përbashkët jetuar nga dikush tjetër si rrallë herë. Por jo vetëm për këtë. Loja me ngjyrat. Loja me detajet. Kontrastet. Raportet. Sa i plotë është durimi i tij, sa e papërmbajtur e pandërgjegjshmja. Ndërgjegja. Shkalla e përfshirjes me jashtëveten personale.
Një piktor i mirë Gazmend Leka. Një njeri nga ne. Një optimist që mendon se askush nuk ka pse është vetëm. Ndryshe nga Sartri që e shihte ferrin tek të tjerët, Leka na thotë se në ferr do jemi me të tjerë. Ata vërtetë janë aty për të na munduar, por të paktën nuk jemi vetëm.Vallja me maskat helmeta rreth zjarrit të kuq ka gjasa të prodhojë rezistencën e duhur, ose të paktën të na mbledhë.
Një ftesë për të qenë pjesë e një realiteti të përbashkët jetuar nga dikush tjetër si rrallë herë. Por jo vetëm për këtë. Loja me ngjyrat. Loja me detajet. Kontrastet. Raportet. Sa i plotë është durimi i tij, sa e papërmbajtur e pandërgjegjshmja. Ndërgjegja. Shkalla e përfshirjes me jashtëveten personale.
Një piktor i mirë Gazmend Leka. Një njeri nga ne. Një optimist që mendon se askush nuk ka pse është vetëm. Ndryshe nga Sartri që e shihte ferrin tek të tjerët, Leka na thotë se në ferr do jemi me të tjerë. Ata vërtetë janë aty për të na munduar, por të paktën nuk jemi vetëm.Vallja me maskat helmeta rreth zjarrit të kuq ka gjasa të prodhojë rezistencën e duhur, ose të paktën të na mbledhë.
Të gjitha këto e bëjnë dhomën e hapave të humbur një vend pelegrinazhi.
Një lutje. Një lutje me fli, si të luftrave të lashta. E si të ishim Zota mund të gjykojmë. E ndjesia jonë nëpër torturat që vijnë nëpër të kuqen që e ngjyros e errëta është ajo që vendos, por ajo e ka kaq të lehtë të mos kultivojë kurrfarë vendosmërie. Na vjen keq.
Një lutje. Një lutje me fli, si të luftrave të lashta. E si të ishim Zota mund të gjykojmë. E ndjesia jonë nëpër torturat që vijnë nëpër të kuqen që e ngjyros e errëta është ajo që vendos, por ajo e ka kaq të lehtë të mos kultivojë kurrfarë vendosmërie. Na vjen keq.