jo jo, prit se ...
  • Blog
  • trille prrallore
  • Teatri/Kritika
    • Faust TK Iodice
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • kujtesa e ujit
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • vrasja e maratit - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • elektra - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • Netët e dramës shqipe I
    • radio iliria - tk
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Naxhi Bakalli
    • Psikologjia ne artet shqiptare
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • durimi i Tiranes
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • 1001-netet e Ushinit
    • Vdekja dhe qyteti
    • qyteti dhe vdekja
    • vdekja dhe qyteti I
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • Per perkthimet >
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
      • per 1001 netet ne shqip
    • Çmime te letersise >
      • Ngjizja e paperlyeme, A.Tufa
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • Ringjallja e Kafkes. M. Ramadani
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • media nderkombetare
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • Autori
  • Blog
  • trille prrallore
  • Teatri/Kritika
    • Faust TK Iodice
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • kujtesa e ujit
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • vrasja e maratit - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • elektra - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • Netët e dramës shqipe I
    • radio iliria - tk
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Naxhi Bakalli
    • Psikologjia ne artet shqiptare
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • durimi i Tiranes
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • 1001-netet e Ushinit
    • Vdekja dhe qyteti
    • qyteti dhe vdekja
    • vdekja dhe qyteti I
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • Per perkthimet >
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
      • per 1001 netet ne shqip
    • Çmime te letersise >
      • Ngjizja e paperlyeme, A.Tufa
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • Ringjallja e Kafkes. M. Ramadani
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • media nderkombetare
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • Autori
jo jo, prit se ...

Jo jo, prit, se ...

kur vinte Heda prej mesdheu

2/3/2020

Comments

 
Picture
Heda Gabler. Një pjesë nga Ibseni i madh.
Për kuriozitete profesionale i isha vënë leximit të saj ca kohë më herët dhe për ta ndjekur edhe më tej kam parë edhe një ekranizim të pjesës të viteve 50 e pak, me Ingrid Bergman ndoshta, e aktorë të atij soji. Dhe kisha ca pritshmëri
Por, sa mbërrin në shkallët e sipërme të sallës ku ka shtëpinë skena e teatrit eksperimental “Kujtim Spahivogli” e kupton që gjërat disi kanë ndryshuar. Në fillim, sa hyn në sallën e këndshme, prej skenës Alfred Trebicka të lëshon tym me një aparat të vogël që e mban në dorë. Ai është i gjithi i artë. Edhe këpucët i ka me të verdhën shkëlqyese të të artës. Palltoja e tij e verdhë është ajo e një komandanti të lartë, me spaleta të arta plot fije. Po ky kush është thashë unë, meqë i njihja pak personazhet.
Ja kush ishin mundësitë që ai të ishte, (i) Elert Lovbogu, historian i shquar që sapo ka kulmuar mendimin shkencor e vizionar të kohës e që ka patur një marrdhënie fort intime e disi posesive, jo dashurore (vetëm pak), me protagonisten Heda? (ii) I shoqi saj, gjashtu studiues historie, por shumë më i përkorë dhe I përmbajtur? Apo (iii) gjykatësi, mik i familjes e i Hedës dhe ambicjoz në çështje të humorist?

​Por ai nuk ishte asnjëri prej tyre. Ai ishte babi i Hedës, një Gjeneral hijerëndë që pret miqtë me tym. Ky, në njohjet e mija të mëhershme, përmendej, por nuk ka aktor të vetin. Nuk ka fantazmë të gjeneralit të vdekur. Por këtu si të ishte fantazma e Hamletit, babës së Hamleti, ai nuk i shqitet skenës dhe Hedës. E ruan atë. Përkujdeset. Bën edhe detyrën e shërbëtorit herë pas here. Ai shkon deri aty sa ai e vret Hedën në vetvrasjen e vet. Dhe Heda e vret atë?
Ndërkohë që ka ardhë babai i Hedës, janë larguar nga pjesa halla e të shoqit, si dhe një shërbëtore fort e pranishme.
Ndërkohë muzika është nga këto teknologjiket, me ritëm të lartë. Energji. Dhe ka të recituara në atë zërin mekanik, fjalët: “o!? Ju paskeni zgjedhur teatrin sonte shumë mirë. Uluni te karrikja që paskeni gjetur dhe shtrëngoni rripin e sigurimit sepse kjo shfaqe nuk është si asnjë që kemi parë ndonjëherë. Ai është një regjisor rumun i ri dhe shumë trim. Botond Nagi. Ky është një teatër përtej të imagjinueshmes. E ksi senesh.”
Po u lodhëm. Zvarritje nëpër fjalë, nëpër skena. Si me lëvizje të ngadalta.
Secili personazh ka fituar një ritëm të kohëve tona duke braktisur atë borgjezi të re që përthyente Ibseni me delikatesat dhe burrëritë e veta. Edhe, në këtë pikë nuk mund të themi që regjizori është në ndonjëfarë drejtimi problematik, por pastaj sesi nagtërrohet.
Një seri problematikash të përshtatjes së shijeve e botkuptimeve nuhaten por ndjekja e tyre është e pamjaftuar.
Me grup aktorësh të aftë e tërhqës në figurë e tingullim, por ndonjëherë jo aq brenda asaj bote ku mishërohet personazhi, që gjithashtu lëviz. Secili nxorri skena e ligjërime të bukura nga personazhi i vet, jam dakort.
Por, gjatë. Një intervistë televizive e gjatë.
Personazhet rinisin shpesh personazhin.
Dhe kjo sesi zgjatet. Me një shtrirje. Një ritëm i lartë i vazhduar.  Ai çuni para meje po luante bilardo në telefon. Dhe në errësirë besoj shumë përgjonin për ndonjë lëvizje nëpër sallë të gjallëroheshin pak.
Drita neoni na sulmuan sytë në kënde të kithta, sapo u fikën dritat.
Në fakt teatër mbetet dhe asnjëherë nuk mund të jetë aq i keq. Për mendimin tim, dramaturgu i pjesës ka lënë shumë fjalë në tekstin e aktorëve, duke pasur parasysh përzgjedhjen regjizoriale të regjizorit.
Për atë qasje ndaj pjesës duheshin heq edhe një 30%sh tjetër fjalësh. Se aq shumë fjalë në një histori aq të brishtë e të koklavitur sa Heda Gabler kanë nevojë për kontekste afatgjata, mundësisht të buta që pastaj të intrigohesh e shijosh e kuptosh ngadalë nuancat.
Shto edhe që shumë sjellje e veprime kishin më shumë pavarësi nga sa u jepte një arsye e shëndetshme e ngritjes së një strukture të qëndrueshme.
Por unë me regjisorin jam dakort, në rritjen e ritmit, në drejtëpërdrejtësinë e komunikimeve, edhe nuancat agresive të çdo komunikimi edhe lehtësia me të cilën ushtrohet çdo superioritet i çfardollojtë. 
Ky afrim me burimet e psikikës njerëzore është një gjetje regjizoriale e përdorur edhe në tërësinë e qasjes. edhe duket se këto janë paradigmat regjizoriale të kohës.

Shumica e regjive besoj edhe globalisht e përdorin këtë qasje. Po diku teksti është më i lehtë për tu ndjerë, e diku më pak. Diku harmonia e veprimit me mendime është më e plotë e diku më pak.
Në rastin në fjalë, nuk mund të mos ankohemi. Nga lodhje e atillë unë për pak fjeta. Mos them që edhe u fjeta pak. Po gjithsesi u vura me kërku rehat të tepër në karrigë. Sikur kam kry një pjesë nga shërbimi ushtarak mu duk.
Shpresojmë të ketë pasur sponsorizim edhe nga ambasada rumune.

Ndërkohë na duhet të çojmë edhe një tjetër ankesë. Dymijë e nëntëmbëdhjeta dhe fillimi i dymijë e njëzetës vazhdojnë të prezantojnë një vit relativisht të varfër në jetën teatrale të qytetit. Unë nuk mbaj mend ndonjë gjë nga ky sezon teatror. Se ç’pati diçka pastaj diçka tjetër, por nuk i mbaj mend.
 Ndaj këtë ankesë, si edhe çdo ankesë tjetër të denjë në këtë vend po ta nis ty o kryeministri ynë, që ta kesh për koleksionin e madhërishëm të ankesave publike që ke kriju personalisht.

Zoti kryeministër, megjithëse është drejtëpërsëdrejti përgjegjës për teatrin në vend, preferon filmat.
Ai u bë pjesë e një polemike gazmore ditëve të fundit për një paraqitje në një film gazmor të tipit komercial. A je në rregull ti mer daj? Shkon e bën vizitorin aksidental te dasmat e Ermal Mamaqit për publikun e gjerë!?! Hajde mer bon Robespierin ose Prometeun e çliruar te Teatri Kombëtar. Zgjidhe vetë regjizorin po deshe. Ose bëhu vetë regjizor. Me vërte e kam. 

Comments

    Categories

    All
    Arsimi
    Kosova
    Politike
    Shoqeri
    Zgjedhje

    Archives

    May 2025
    April 2025
    February 2025
    January 2025
    December 2024
    October 2024
    June 2024
    May 2024
    April 2024
    March 2024
    February 2024
    January 2024
    November 2023
    October 2023
    August 2023
    May 2023
    February 2023
    November 2022
    May 2022
    February 2022
    December 2021
    November 2021
    October 2021
    September 2021
    June 2021
    April 2021
    March 2021
    February 2021
    January 2021
    August 2020
    July 2020
    June 2020
    May 2020
    April 2020
    March 2020
    February 2020
    December 2019
    November 2019
    October 2019
    September 2019
    August 2019
    July 2019
    June 2019
    May 2019
    March 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    May 2016
    January 2016
    November 2015
    September 2015
    June 2015
    May 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    May 2014
    April 2014
    April 2013
    October 2012
    May 2012
    March 2012
    January 2012
    June 2009

    RSS Feed

    View my profile on LinkedIn