Shkurti e marsi para zgjedhjeve të majit kanë qenë muaj zhvillimesh të shumta. Dy partitë kryesore në vend kanë bërë gati ekipet elektorale, koalicionet e strategjitë e tani zbatimi që vazhdon si prej gjithmonë.
Partia socialiste vjen në këto zgjedhje me një forcë më të unifikuar. Arrestimi e lënia në ambientet e paraburgimit e kryebashkiakut të Tiranës zotit Erion Veliaj është një zhvillim i rëndësishëm brenda kësaj partie e ky arrestim në prag të zgjedhjeve rastis në një kohë të përshtatshme për të minimizuar humbjet e këtij zhvillimi. Duke menaxhuar qendrën absolutisht më të rëndësishme të zhvillimit në vend zoti Veliaj pati mundësinë të ketë kontroll në burime financiare e njerëzore që e bënin atë një aktor me të cilin duhej negociuar. Megjithëse largë cilësive për të qenë një lider, padyshim një Metë i ri mund të lindte prej tij. Por fati i tij tregon për një realitet të ri politik në vend.
Pas një zhurme fillestare për padrejtësitë e drejtësisë së re, Rama e ka shndërruar në një ndër shtyllat e rëndësishme të fushatës së tij mbështetjen që socialistët i kanë dhënë reformës në drejtësi. “ne ja dhamë shpatën” është refreni i përsëritur prej tij, ndërkohë që Partia përpiqet të lerë në harresë një seri skandalesh të mëdha që edhe të çonin në nxjerrjen jashtë ligji a shpërbërje të një force politike nuk do të ishte ndonjë skandal.
Ndërkohë shtyllë tjetër e rëndësishme e fushatës është integrimi europian. I bekuar prej zhvillimeve gjeopolitike Rama po vjel fruta të një politike të jashtme që përgjithësisht është bazuar në aftësitë e tij për të qenë i këndshëm në tryeza e takime, për të bërë njëfarë lajmi të pa-qeder para mikrofonit dhe për një fragmentizim të aktivitetit diplomatik në atë masë sa mos me u marr vesh hiç se çfarë po bëhet.
Pas një angazhimi kokëfortë në Ballkanin e Hapur, i cili nuk ishte veçanërisht i pëlqyer prej gjermanofonëve që po investoheshin në Procesin e Berlinit dhe për të cilin Berisha angazhohet elektoralisht se do ta varrosë përfundimisht duke i siguruar kështu mbrojtjen e nevojshme fermerëve shqiptarë, Rama përfshihet përkrah Kroacisë e Kosovës në një mirëkuptim për përkrahje në aftësitë mbrojtëse. Vendimi është pak të themi i papritur sepse marrëdhëniet tona me Kosovën kanë qenë disi të ftohta Rama deri vonë këmbëngulte në një rritje të mirëkuptimit prej qeverisë së Kosovës ndaj kauzave të qeverisë Serbe. Ndërkohë që edhe marrëdhëniet tona me kroatët nuk na kanë rënë në sy për ndonjë ngrohtësi të veçantë.
Një zhvillim i tij padyshim është i rekomanduar nga një qendër e rëndësishme e pushtetit gjeopolitik. Por për ne është e vështirë të kuptojmë në këtë moment se ku është kjo qendër.
Është disi e vështirë për ne të shohim Shtetet e Bashkuara si iniciatore të këtij zhvillimi duke pasur parasysh se ameriaknët nën udhëhejen e Trump janë duke përmirësuar marrëdhëniet me Federatën Ruse. Natyrisht nuk është për tu përjashtuar që amerikanët të shohin dobi të kjo marrëveshje, ose thjeshtë reformat që Trump po bën në përfaqësuesit e SHBA nëpër institucionet ndërkombëtare nuk kanë përparuar aq sa të ndikojnë këtë zhvillim, por sipas gjasave një zë më europian brenda NATO-s i ka pëshpëritur miratimet. Përfshirja e Hungarisë në aleancën me serbët që u artikulua si përgjigje ndaj këtij zhvillimi përforcojnë besimin që europianët janë ata që po marrin masat e duhura në këtë rajon ku padyshim së shpejti do të kemi një matje të forcave a negociatë.
Leximi i këtij zhvillimi është me rëndësi për të kuptuar aleancat e Ramës në prag të këtyre zgjedhjeve. Këtu na duhet ti rikthehemi sërish temave si Tik-Tok, denoncimi i Gjykatës Ndërkombëtare, apo shteti Bektashi. Të tre çështje fare të paqena e një shpërdorim energjie i pakuptueshëm, në mungesë të një teorie konspirative për të cilën kemi nevojë për më shumë informacion. Por, që të treja rrëfyese të rëndësishme për të kuptuar shtigjet nga gjarpëron politika jonë e jashtme. Vendimi i djeshëm i Orban për të tërhequr Hungarinë nga Gjykata Ndërkombëtare për Krime (ICJ) me siguri do të verë në lëvizje pozicionime të cilat do të paraqesin vështirësi për zotin Rama. Ndarja e madhe mes SHBA-së dhe BE-së vjen në një moment të papërshtatshëm për të duke pasur në konsideratë se palët do ti kërkojnë të bëjë të qartë se ku qëndrojnë besnikëritë e tij. Secila palë ka potencialin ta dëmtojë fushatën. Amerikanët me ndikimin në SPAK, me informacionet e shumta që duhet të kenë e me rrjetin e shkëlqyer të ushtrimit të ndikimit janë një forcë marrëdhënia me të cilët kurrë nuk është e thjeshtë.
Arritjet në zhvillime infrastrukturore, rritja në turizëm e një diskurs më elegant e tërheqës për të vjelë frutet e zhvillimit teknologjik janë gjithashtu një element i rëndësishëm i fushatës për zotin Rama, por edhe këtu është e lehtë të kujtohet e harrohet ngaqë dikush flet për korrupsion, diku zhvillimi prek vetëm një pjesë të vogël të popullsisë e diku zhvillime e pësime bëhen bëhen bashkë.  
     
       Papritur, Partia Demokratike e Shqipërisë duket se është rikthyer në konkurrim. Me një koalicion të gjerë aleatësh të llojllojshëm që herë duket se dëmtojnë e herë sikur ndoshta janë të dobishëm për të mbledhur votat në atë rrjet njerëzish që ata ushqejnë, PD përparon. Shqipëria madhështore.
Por problemet nuk mungojnë. Pak prurje të reja nëpër listat e mbyllura parashikojnë që fushata do të vazhdojë të mbështetet më së shumti në drejtimet e stërshfrytëzuara: karizma e liderit, korrupsioni socialist dhe besnikëritë me karakter krahinor e antikomunizëm familjar.
Ndërkohë karizma e kandidatëve të tjerë le shumë për të dëshiruar. Anëtarë të vjetër të partisë, natyrisht me kontribute, por me pak aftësi për të shfrytëzuar teknologjitë e reja të komunikimit e pak reputacion profesional relevant për zhvillimet ofrojnë pak. Vetëm përfituesit e dikurshëm prej pushtetit të tyre mund të kenë ruajtur mirënjohjen, por një opozitë tashmë 12 vjeçare ka gjasa të ketë holluar lidhjet.
Gjithësesi sigurimi i votës së të ‘tonëve’ mbetet një hap jetik. Partia Demokratike në këtë aspekt është ballfaquar me zgjedhje të vështëria. Debatet lidhur me listat e kandidatëve për zgjedhje kanë qenë një tregues këtij zhvillimi.
Lajmi që udhëheqja e forumit rinor të PD-së në Vlorë ndërroi krahun e u pozicionua përkrah socialistëve, tregon se një fushatë e gjallë joshje e rekrutimi po realizohet prej socialistëve që padyshim kanë në duar mjetet e nevojshme për suksese të vazhdueshme. Me siguri që prurjet e këtilla do të vazhdojnë. Edhe në zgjedhjet e kaluara socialistët shfrytëzuan me sukses këtë taktikë. Besoj gjatë gjysmës së dytë të prillit e javës së parë të majit çdo ditë do të kemi në lajme anëtarë të PD-së që do të zgjohen prej letargjisë e do të shohin se e ardhmja vazhdon nga e kaluara e do gjejnë se parimet e socializmit modern ishin ato që ata besonin që gjithmonë.
Ndërkohë Demokratët kanë lëshuar një sërë premtimesh, përmendim këtu taksën 10%, rrogën e pensionin e lartë. Berisha në vazhdë të qasjes së tij për relativitet të shtuar në fushatë derdh numra pa ndonjë kujdes të veçantë.
Por alternativa qeverisëse mbetet e paqartë dhe lidershipi i partisë vizualizohet vetëm si zgjatje koke pas portretit të kryetarit. Lidershipi i demokrat nuk është ende i dallueshëm në karakteristikat bazë të tij. Nuk dihet ende nëse do të kemi profesionistë a aktivistë, të rinj a të vjetër, besnikë a të pavarur. Partisë i mungon një figurë që do të mund të konsiderohej si i dyti a treti, qoftë edhe i 7-ti a i 17-ti. Në një intervistë të kohëve të fundit Berisha promovoi një urbanist, përmendi edhe të tjerë, por kush është kush nuk dimë.
Nga ana tjetër lideri Berisha është një magnet me të dy polet. Ai mbetet nën hetim a gjykim për një çështje korrupsioni, ka një seri tematikash të dyshimta që do të merren në shqyrtim nga media simpatizuese të qeverisë e që nisin me 11 janarin, Fazlliçin, Gërdecin, 97-ën, Tropojën, etj etj. Në rast të një rreziku real për humbje të pushtetit nuk do të ishte e largë mendsh që Socialistët të luajnë gjithë gurët për të shtuar paraqitjet e Berishës para policit që kontrollon që ai nuk po shkon dikah s’dikah. Me siguri edhe shokë të tjerë të lartë të partisë e kanë ditën për tu paraqitur te SPAK me buzëqeshjen e çalë dhe zjarrin në sy.
Pas zhvillimeve në Amerikën e Trumpit që ushqyen narrativën se Rama kishte manipuluar mbështetjen amerikane (me ndihmën edhe të Sorros) për të kontrolluar drejtësinë dhe siguruar dominimin e jetës politike në vend, Berisha angazhoi një konsulent për zgjedhjet nga fushata e Trump. Por ekspozimi i mëtejshëm i tij duket se po ruhet për javët e mëvonshme të fushatës. Zoti LaCivita po lihet për dihet ku demokratët të fillojnë të shtegtojnë.
Mbërritja e prillit dhe përshkallëzimi i fushatës do të na tregojnë shpejt se si do venë punët.
 
Ndërkohë janë edhe të vegjlit.
Megjithëse Basha me Euroatlantikët nuk ka gjasa të marrë ndonjë pjesë domethënëse të elektoratit ai ka potencialin të rrëmbejë kohë e vëmendje të vyer mediale, sidomos nëse kihet në konsideratë se mediat në përgjithësi kanë një regji. Ndërkohë Berisha ka edhe një të çarë tek Agron Shehaj, i cili sipas gjasave do të jetë efikas në ato fronte elektorale ku do të angazhohet.
 Risi e këtyre zgjedhjeve janë edhe të vegjlit e rinj.
Shabani dhe Lapaj dhe Qorri herë dalin e herë nuk dalin. Për fat të keq këta aktivistë nuk na treguan ende ku buron fuqia e tyre. Hezitimi të treguar rrënjët ka një kosto më të madhe nga sa ata parashohin. Realiteti politik shqiptar nuk është i tillë që një grup të rinjsh me ideale e besim te vetja bëhen bashkë në një tryezë e pastaj valvisin flamurët ku mblidhet polemi e pastaj buron legjitimiteti e energjia për zhvillimin e ndriçim.
Në kontekst të alternativës dhe kërcënimit real që ofrojnë për ekuilibrat e pushtetit politik Qorri, Lapaj e Shabani janë një ushtrim nxemje për çunat që merren me ndërtimtari ose biznese më pak të ligjshme nëpër Europë ose me të dyja bashkë. Zgjedhjet e kaluara nuk janë largë. Mjafton të kujtojmë Elbasanin, atë qytetin simpatik ku ilirët e lashtë të Skampinit që pinin ujë Shkumini lanë pasardhës me bindje të forta. Kur Rama bëri një vizitë para fushate atje, ca demokratë jo aq radikalë hipur në shkallët e hotel Skampës e thirrën “Rama ik!” “!Ik Rama ik!”, por nga shpura e Ramës u lëshuan si sqiftera e s’lanë të koritet miku. Ja thyen nofullat me grushte e nisën në arrati ndjekësit e Bashës, atëbotë berishist. Pastaj kur erdhi ditë e zgjedhjeve një ish-gardist i PD-së u detyrua ta vrasë një mjek psikiatër nga një familje e nderuar e qytetit që rastisi të ishte edhe anëtar i bandës kriminale që menaxhonte fushatën e kishte shpërndarë me terror ata zëmekurit e Skampës, që bezdisën kryeministrin që gjezdiste bulevardin pak metra më tej.
 Në përfundim të këtij shkrimi më duhet ti rikthehem  mëdyshjes që parashtrova si nëntitull të këtij shkrimi. Të votosh a të mos votosh? Për mendimin tim nuk duhet votuar. Me gjithë entuziazmin që krijon fushata ka pak gjasa që socialistët të humbasin zgjedhjet. Me rrjetin e madh të përfituesve nga qeverisja e tyre dhe bollëkun e burimeve financiare e njerëzore që do të vihen në dispozicion të fushatës, me një kontroll të kënaqshëm mbi mediat dhe me një kundërshtar jo fort të aftë, shanset e tyre janë të mëdha. Por duke pasur parasysh situatën kaq komplekse ndërkombëtare dhe situatën e paqartë e të pakëndshme në vend mendoj se është e nevojshme që çdo fitues i zgjedhjeve të ardhshme të dalë nga zgjedhjet me legjitimitet minimal. Sipas KQZ pjesëmarrës në zgjedhjet e kaluara ishin diku më shumë se 40% e elektoratit që mori pjesë në proces. Në këto zgjedhje e mira do të ishte që kjo shifër të zbresë nën 20. Mos harrojmë që Gjermanët morën pjesë në zgjedhje në masën më shumë se 80% në zgjedhjet e pak javëve më herët. Një pjesëmarrje veçanërisht e ulët do të rriste shanset për krijimin e alternativave të tjera qeverisëse dhe do të mpakte autoritetin për negociata të këtyre aktorëve që vijnë në tryeza ndërkombëtare me barra personale më të rënda nga sa e do interesi i vendit. Dhe natyrisht do të tregonte se këtu ka një popull që ka njëfarë ndjeshmërie e respekton disa standarte demokratike e morale.
Mos votoni mos votoni!

 Më në fund viti elektoral mbërriti. Në pranverën e tretë të 2025-ës në Shqipëri do të kemi zgjedhje. Megjithëse duket se do të jetë e vështirë të ketë ndonjë ndryshim në rezultat, sërish ndryshimi duket se është më afër se çdo herë tjetër në këta 100 vite të qeverisjes socialiste (Rama 1-2-3).
Në vazhdimësi beteja elektorale mes të majtëve dhe të djathtëve duket se do të vazhdojë në fushëbetejat e vjetra: 1) ushqimi i perceptimit për mbështetje të ndërkombëtarëve dhe 2) lufta për joshje e trembje të elektoratit me premtime dhe kërcënime.
1) Në arenën ndërkombëtare ndryshimet janë të mëdha. Rama me aftësitë e tij për një  ‘diplomaci të sharmit personal’ duket se po has vështirësi. Në një kohë kur gjeopolitikisht Europa ka orientimin të konsolidojë atë që quan territorin e vet, madje të zgjerohet apo të shtrijë ndikimin në viset lindore, përfshi këtu Ukrainën e Gjeorgjinë, Rama mjegullon pozicionin e tij me flirtime të ngutura që dëshirojnë me ngulm dashurinë amerikane. Iniciativat e tij kanë qenë kryesisht me karakter provokues e testues dhe shpesh duket se janë të pakoordinuara me partnerët europianë. Përmendim këtu sulmin ndaj Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës e cila shpejt ka potencialin të jetë baza për një çarje të rëndësishme mes SHBA-së dhe BE-së. Trump në mbështetje të mikut të tij izraelit Netanjahut ka premtuar të shkrijë këtë gjykatë, ndërkohë që edhe për Putin ka një urdhër arresti lëshuar prej kësaj gjykate. Në rast se amerikanët nuk inskenojnë një arrestim të papritur të Putinit në Riad të Arabisë Saudite ku dy presidentët do të takohenpër të negociuar fatin e Ukrainës, atëherë do të kemi një rikthim të vëmendjes tek kjo çështje. BE është pozicionuar në mbështetje të saj. Kjo çarje, megjithëse është vetëm në hapat e para, do të jetë emblematike për zhvillimet gjeopolitike në javët në vazhdim.
Pozicionimi i panevojshëm i Ramës ndaj kësaj tematike dha sinjalet se ai kishte gjetur një pozitë dobishmërie në lidhje me administratën e zotit Trump, por zhvillimet në vazhdim tregojnë se kjo pozitë është ende duke u negociuar.
Diplomacia e sharmit nga ana tjetër është më pak efikase me strukturat burokratike të EU-së. Rama më herët pati treguar aftësinë për një sërë takimesh e eventesh të rangut të lartë, por lidhjet e tij me karakter ideologjik brenda Europës janë të dobta. Po të shkojmë ca më herët edhe marrëveshja e tij me zonjën e Meloni për pranimin emigrantëve të zënë në det për tu shqyrtuar në Shqipëri ishte një çarje që nuk pati mbështetjen e shumicës së forcave politike në Europë, e nxiti kundërshti tek të majtët që duhet të ishin familja e natyrshme e socialistëve shqiptarë.
Ndërkohë Rama vazhdon të konsumojë kohën që i jepet nëpër forume europiane, siç ishte Konferenca e Sigurisë në Mynih për të dhënë leksione filozofiko-historike argëtuese që në atmosferën e re të marrëdhënieve ndërkombëtare nuk janë më aq të mirëpritura. Narrativa e tij tashmë pozicionohet në një bosht polet e të cilit janë më qarta dhe reagimi ndaj deklaratave të tij nuk do të jetë më një rrahje shpatullash për çamarokun elokuent e të padëmshëm. Komisionerja Kos u nis për tërheqje vëmendje, por u mjaftua duke thënë se zoti Rama në komunikime më pak publike është disi më profesional e i rezervuar e thjeshtë e në to do ta marrë edhe qortimin.
Nga ana tjetër e djathta Berishiane po gjen hapsirën të promovojë një narrativë ku rënia e influencës së Sorrosit në SHBA do të shoqërohet natyrshëm edhe me rënien e Ramës. E në fakt përpjekjet e administratës së Trump për të goditur e reformuar institucione si USAID mund të gjejnë një shteg për aksion ligjor kundër Sorrosit, artikulli e videoja e Ëashington examiner e pak ditëve më herët sinjalizojnë në këtë drejtim.
Berisha nga ana tjetër ka ruajtur një karakter disi më të qartë ideologjik. Megjithëse të atrofizuara, me liderin të izoluar e me pak personazhe karizmatike në lidershipin e partisë për një fushatë intensive marrëdhëniesh të sukseshme ndërkombëtare Berisha nuk do ta ketë të vështirë të negociojë marrëdhënie të qeta e të qëndrueshme me të pakënaqurit prej Ramës në diplomacinë europiane.
Ndërkohë e gjithë kjo politikë ndërkombëtare e ky diskutim nuk prek asnjë nga interesat kombëtare të politikës së jashtme të vendit. Kosova, njohja e saj e përparimi i saj në proceset integruese, nevoja e vendit për të adresuar problematika të marrëdhënieve dypalëshe brenda forumeve europiane, si p.sh. marrëdhëniet me Greqinë, problematikat me të cilat po përballen shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, tematika të mbrojtjes e mbështetjes të prodhuesve vendas, sigurimi i mbijetesës së tyre në tregun e përbashkët, përfitimi i mbështejes financiare e ekspertizës, përfshirja në zhvillimet teknologjike e transformimet për të cilat po niset BE, etj., mungojnë në diskurs.
Liderët, në politikë të jashtme, luftojnë kryesisht për të treguar se shokë të kujt janë e kush e i ka shokë.
Ajo që ka rëndësi për elektoratin shqiptar në këto momente është të ndërgjegjësohet se të dy forcat kryesore politike në vend po negociojnë për të marrë mbështetje për objektiva personale e partiake që mund të konsiderohen jetike nga këndvështrimi i tyre, nëse kihet në konsideratë që të dy liderët rrezikojnë burgun dhe humbja në zgjedhjet e ardhshme veç fundit të karrierës politike për secilin prej të dyve rrezikon edhe pozitën e partisë në jetën politike në vend, pozitë humbja e së cilës me siguri do të pasohet nga një valë arrestimesh.
Fakti që të dy janë liderë të fortë, që janë vendimtarë për të formuluar vendimet e forcave që udhëheqin e bën situatën veçanërisht të rrezikshme. Zoti Rama, i cili krijon përshtypjen  se vepron i vetëm në përcaktimin e politikës sonë të jashtme ndërkohë që Partia Socialiste dhe institucionet e shtetit shqiptar janë background abstrakt paraqitet veçanërisht vulnerabël. Qasja e tij ndaj diplomacisë me kurajo e sipërmarrje, pa ju trembur shumë reagimeve të elektoratit, ku ai jo pa të drejtë sheh një turmë gjumashe e me sy nga vakti i rradhës, e nga ana tjetër përfshirja në një sërë aferash që e bëjnë të brishtë ndaj shantazhimeve, nuk ka si është më e rrezikshme në këto momente. E mira do të ishte që SPAK të kujdeset për strehimin e të dyve gjatë muajve në vazhdim, por, zakonisht, nuk kemi aq fat.  
Në këtë vazhdë është jetike që të dëshmohet një vëmendje e shtuar dhe reagim më i shpejtë i publikut ndaj këtyre të negociatave të fshehta.
Bashkimi Europian është aleati ynë i natyrshëm në këto zhvillime për shkak të vazhdimësisë dhe qëndrueshmërisë së interesave në rajonin tonë, kundrejt ndryshimeve kaq të forta sa po prezantojnë Shtetet e Bashkuara me administratën e re.
Acarimi i mëtejshëm i BE-së me rusët si vazhdë e ftohjes me amerikanët është një zhvillim pozitiv.
2) Në arenën e brendshme situata duket akoma më e komplikuar.
Vetëm pak ditë para se të publikohet ky shkrim u arrestua e vazhdon të mbahet në paraburgim kryebashkiaku i Tiranës zoti Erion Veliaj. Megjithëse një zhvillim i përfolur e në pritje prej shumë kohe ky arrestim ngjalli emocione, rriti përçarjen e krahëve të politikës, të qëndrimeve ndaj Prokurorisë së Posaçme e ftoi për profecira në lidhje me zgjedhjet që po vijnë.
Megjithëse një figurë fort e rëndësishme e jetës politike në vend dhe prijës i njërit prej dy a tre fraksioneve kryesore të Partisë Socialiste mungesa e tij në krye të strukturave apo grupimeve që i udhëhiqte ka pak gjasa të ketë ndonjë pasojë domethënëse, të paktën jo aq sa drejtorët e bashkisë që qenë burgosur më herët e sipas gjasave ishin ata mbanin rrjetin, vilnin bakshishet dhe shpërndanin bakshishet.
Veliaj në këtë kontekst është thjeshtë një sekser i nivelit të lartë, detyra e të cilit delegohet te pasuesi pa pasoja me 13 telefonata. Problematika e tij qëndron vetëm në aftësinë e tij për të implikuar të tjerë.
Rama në diskursin e tij ka gjetur një mbrojtje disi të çuditshme. Deri tani argumenti i tij është se problemi para së gjithash është procedurial. Arrestimi i Veliajt sipas tij po bëhet në mungesë të një akuze. Megjithëse SPAK rendit një sërë akuzash e provash që kanë krijuar dyshimet e arsyeshme për të cilat që hetimi të kryhet i plotë ka nevojë që zoti kryebashkiak të jetë i ndaluar në ambjente të paraburgimit zoti Rama vazhdon e këmbëngul tek ky argument.  
Megjithëse një ndër institucionet me mbështetjen më të madhe në opinionin publik në vend, ky institucion sulmohet prej të dy anëve të spektrit politik. Berisha betohet për shkrirje ndërsa Rama e akuzon për të qenit një prokurori politike të cilës po t’ja heqë ai mbështetjen zhduket, sidomos tani që amerikanët ja kanë hequr mbështetjen. Kjo deklaratë e Ramës gjithashtu meriton vëmendje. Pse ja paskën hequr amerikanët mbështetjen SPAK? Një përfundim që buron prej heqjes së mbështejes, kryesisht financiare, për gjithandejin global prej USAID, apo ngaqë e shohin si të lidhur me taktikat sorrosiane për të ndikuar zhvillime politike, siç argumenton Berisha? Gjithësesi Ambasada apo dikush tjetër duhet të prononcohet e padyshim nuk do të vonojë ta bëjë këtë duke na dhënë edhe sinjalet e duhura.
Bashkimi Europian nga ana tjetër nuk është zbuluar të ketë hequr mbështetjen për SPAK? Proceset integruese të Shqipërisë në BE do ta kenë një kërkesë të rëndësishme vazhdiminë e funksionimit e të sistemit të drejtësisë dhe shmangien e skandaleve në qeverisje si këto që kanë dominuar jetën politike në vend. Kryeministri kroat Ivo Sanader dënimi me 18 vjet burg i të cilit ende nuk ka përfunduar parapriu anëtarësimin e Kroacisë në BE më 2011, tregon se europianët e kanë një dobësi për këtë skenar.
Ndërkohë fushata ka nisur. Rama mblodhi gjithë punonjësit e bashkisë në një protestë surprizuese për ti folur për kontributin e vet dhe të lalit në lulëzimin e Tiranës. Një protestë-mbledhje kolektivi pa mungesa. Patetike e antipatike. Po plot.
Rama me të tijët duhet të promovojnë arritjet, por qendrat urbane vazhdojnë të jenë në ndërtim e zhvillim. Pasanikët e gangsterët me makinat e shkëlqimin e tyre padyshim acarojnë shqiptarin me karakteristikat e tij. Njerëzit në përditshmërinë e tyre me kafe e llafe padyshim që dinë ku e kush.
Dyshimi për një humbje të mundshme është shkatrrimtar për socialistët. Goditja e grupeve kriminale, angazhimi i SPAK në vëzhgim të procesit elektoral e të tjera padyshim do të kenë kosto elektorale. Vota e emigracionit ka gjithë lirinë të jetë eksperimentale e të shpërndahet në injorancë prej tematikave jetike të socialistëve shqiptarë.
Nga ana tjetër shpresojmë që gjykatat italiane e Meloni të ndikojnë që fluksi i emigrantëve të Mesdheut në Gjadër të mos tërheqë vëmendje apo që Trumpi të mos i bjerë borisë për zhvendosje të palestinezëve gjithandej, përfshirë edhe këndej.
Ndërkohë sipas gjasave SPAK do ti rrëmbejë edhe ca shokë që i kanë futur duart ku nuk është dashur.
Ndërkohë edhe Berisha i ka nxjerrë të vetët në shesh sa herë ka qenë rasti. Megjithëse me një lidership anemik, pak elokuent e aspak karizmatik demokratët kanë një pozitë të qartë në jetën politike të vendit.
Surprizuese janë edhe sallat e mbushura nga sfiduesit e rinj. Lapaj thuajse çdo ditë poston në rrjete sociale takime të suksesshme gjithandej; Agron Shehaj surprizon me njerëzit që arrin të nxjerrë në shesh e të fusë në salla, ndërkohë që edhe parti të tjera të vogla duket se do të arrijnë rezultate të papritura.
Problem mbetet deficiti i madh në fjalorin programatik të fushatës. Opozita dhe të rinjtë vazhdojnë në luftën kundër korrupsionit. Një daulle e vjetër sa demokracia, na vodhën, po na shfrytëzojnë e shesin. Na përzunë.
Premtime për ulje taksash, mbështetje financiare, e prospertitet kanë pak gjasa të gjallërojnë zemrat e shqiptarëve.
Në vazhdim besoj se do të shohim një coptim të elektoratit në njësi të vogla me liderët e të cilëve të mund të negociohet mbështetja. Dhe forcë.
Mirupafshim për iftar.

​Serbia me qasjen e saj sa kokëfortë aq edhe pragmatike në lundrimin e zhvillimeve gjeopolitike të epokës së re në marrëdhëniet ndërkombëtare vazhdon e tërheq vëmendjen e kërkuesve për të kuptuar e interpretuar zhvillimet brenda saj e në marrëdhëniet me jashtë të vendit.
Në këtë vazhdë më 2024-ën u botua prej shtëpisë botuese ‘Hurst’ libri ‘Serbia, një histori moderne’ prej autorit amerikan Marko Attila Hoare. Libri ka marrë vlerësime të mira kohëve të fundit për qasjen dhe dijen e gjerë mbi të cilën është bazuar.
Vepra ndjek zhvillimet ndër serbë që prej fillimeve të krijimit të shtetit të tyre në vitet e para të shekullit të nëntëmbëdhjetë, pas humbjeve që osmanët pësuan në Krime dhe revolucionit që serbët nisën në një territor relativisht të vogël, e deri në pushtimin e Jugosllavisë në Luftën e Dytë Botërore më 1941.
Megjithëse, shpesh i mbushur me emra protagonistësh e përshkrim të roleve që ata patën në zhvillime të ndryshme librit nuk i mungojnë edhe gjetje e përgjithësime që duket se informojnë për natyrën e shtetit serb e rolin e qytetarëve në të.
Ja për shembull, që në fillim autori tregon se si Millosh Obrenoviç shihte ngritjen e një klase të re pronarësh të mëdhenj të tokave në vend të asaj osmane që po largohej si një kërcënim për pushtetin e tij mbështeti një shoqëri barazimtare fshatarësh të lirë, fermash familjare dhe në këmbim pati mbështetjen e tyre. Për realizimin e këtij qëllimi pati edhe mbështetjen e portës dhe të Rusisë.
Autori gjithashtu identifikon dhe ilustron marrëdhënien e veçantë që serbët krijojnë e ruajnë në lidhje me ngjarje historike të caktuara, duke e nxjerrë prej tyre energji për aksion politik dhe motivim për veprimtarinë luftarake.
Prezantimi i një serie personazhesh të shquara për historinë e Serbisë përkrah zhvillimesh si rivalitetet mes familjeve mbretërore, nacionalistëve në mbështetje të Serbisë së Madhe apo mbështetësve të Jugosllavisë, qeverive e organizmave terroriste e bëjnë librin të plotë e të shpejtë.
Libri ofron një pasqyrë të gjerë edhe për jetën e partive politike serbe që me regjistrimin e  “Shoqërisë për mbështetjen e letërsisë serbe” si partia Nacional-liberale më 1881, ndjekur në muajt në vazhdim me krijimin e Partive të Progresit dhe asaj Radikale.
Ndërkohë që një vëmendje i jepet edhe për organizma si ushtria  apo personazhe si Apis, figura legjendare që drejtonte njëkohësisht shërbimin e inteligjencës në ushtri dhe organizatën e “Dorës së zezë”. Rëndësia e këtyre organizatave në përcaktimin e angazhimeve shtetërore serbe paraqet interes të veçantë.  
Të kërkuara gjerësisht janë edhe marrëdhëniet ndërkombëtare të serbëve, konkurrenca mes krahëve politikë që mbështesnin një afrim me austro-hungarezët apo me rusët. Edhe këtu zhvillimet e zgjedhja e informacioneve të paraqitura prej Hoares janë fort interesante
Para shpërthimit të Luftës së Parë Botërore austro-hungarezët i ofruan kryeministrit Pashiç Shqipërinë e veriut në këmbim të bashkimit të tij në një Union doganor me austro-hungarezët, por Pashiç refuzoi.
Ndërkohë që në përfundim të luftës kur serbët të cilët ishin në anën e fituesve kërkuan dëmshpërblimet prej austro-hungarezëve Pashiçi veç dy shtëpive në fshat të lindjes dhe treve në Beograd kërkoi dëmshpërblim kishte edhe për 130 shtëpi që kishte si pronë në Kosovë si dhe për dy armë zjarri që i përkisnin Skënderbeut.
Vepra mendoj se paraqet interes të veçantë për shqiptarët pse shpesh në mendimin historik shqiptar, jo-profesionist, dominojnë besime pak të mbështetura nga fakte historike. Serbia e Hoare-s, ofron një mundësi e mirë për të kuptuar e vlerësuar historinë tonë e për ta ballafaquar atë me historinë e një vendi fqinjë me të cilin në vazhdimësi do të kemi një marrëdhënie të ngushtë e komplekse.
Marrëdhëniet me shqiptarët megjithëse jo të trajtuara gjerësisht janë të trajtuara në vepër. Mua, p.sh., më tërhoqën vëmendjen Luftrat serbo osmane të 1876-ës, që u pasuan me largimin e një numri të madh shqiptarësh nga territore ku prania ishte e pamjaftueshme per vetëmbrojtje, ndaj u përpoqa ta plotësoj me një kërkim të mëtejshëm on-line. Gjetja ime është se faqe me popullaritet të lartë si për shembull Wikipedia, kanë një qasje që duket pro-serbe në rrëfimin e ngjarjeve. Përzënia e shqiptarëve prej tokave të tyre në faqen e Wikipedias trajtohet si një çlirim. Reflektimi i ngjarjeve historike në rrjet duket se ka mbetur jashtë vëmendjes së institucioneve kërkimore shqiptare ndaj është momenti që të bëhet më shumë në këtë drejtim, jo vetëm me pasurimin e promovimin e faqeve të vetë këtyre institucioneve por edhe me ndërhyrjen në faqe të pronësisë kolektive si “Wikipedia”.  

 
Zgjedhjet për Parlamentin Europian më shumë se një zgjedhje për një institucion relativisht të paqartë si Parlamenti i Bashkimit Europian ishin një shpallje për shtigjet politike të zgjedhura e që do të ndiqen prej qytetarëve të kontinentit të vjetër për të gjetur zgjidhje për problemet që i shqetësojnë në botën ku jetojnë e për të ardhmen ku shohin veten e fëmijët e tyre.
E përgjigja ishte pak a shumë e qartë ajo që dëshirohet është një mbyllje, një adresim i menjëhershëm e zgjidhje ‘ad hoc’ apo e drejtpërdrejtë e problematikave që e shqetësojnë banorin. një zhvendosje e vëmendjes prej individit dhe të drejtave të tij tek një komunitet që herë është kombëtar e historik, herë kulturor e fetar e herë klasor e racor, e herë një kategori e rikonceptuar si një gërshetim elementësh prej gjithë kategorive të mësipërme me media moderne.  
Rritja e së djathtës, së ashtuquajtur të ekstremit, është një proces që vazhdon prej kohësh, një rrjedhë e pandalur prej disa dekadash tashmë. Balli Kombëtar (National Front) në Francë vazhdon një ngritje e pas zgjedhjeve për Parlamentin Europian në zgjedhjet e parakohshme të thirrura prej Emanuel Makron, mbeti jashtë qeverisjes vetëm me një mobilizim të presidentit si një negociator influencash; në Gjermani, partia Aleanca për Gjermaninë pati një rritje të ndjeshme që vazhdon e pashqetësuar nga skandale të herë pas hershme që dëmtojnë imazhin e partisë por nuk ndalin përparimin, që të gjithë presin të shihet edhe në zgjedhjet e shkurtit; ndërkohë, në Itali, Vëllezërit Italianë pas ardhjes në pushtet duket se kanë bërë të qëndrueshme një qeverisje që nuk pritej të ishte e tillë.
Gjermania, Franca e Italia janë padyshim shtylla të Bashkimit Europian, janë ekonomitë kryesore të BE-së, janë forumet ku politika si një qasje intelektuale e shkencore kërkon e zbulon zgjidhjet për problemet shoqërore e qytetërimore, por nuk janë të vetmet që shpallin këto orientime. Gjitandej nëpër Europë shihet e njëjta tendencë. Në Holandë e Hungari të djathtët populistë qeverisin, po aty janë edhe Austriakët.
Ajo ç’ka deri vonë bënte bashkë këto forca politike që po rriten në Europë ka qenë etiketimi ‘populiste’. Termi populizëm në përkufizime jo-shteruese kupton një teknikë elektorale për të siguruar mbështetje politike; një marrëdhënie përfaqësimi që nuk kultivohet në vazhdimësi mbi bindje etike e besime për zhvillimin ekonomik, por në adresimin e shqetësimeve të përhapura ndër qytetarë dhe ofron zgjidhje të thjeshta e të shpejta për to. Emigracioni? E ndalojmë. Krimi? E Luftojmë. Morali? E mbrojmë. Po të mendojmë për vete i zgjidhim problemet tona. Policia është me ne!
Në vazhdë të sloganit të Donald Trumpit “Amerika e para” një sërë sloganesh të ngjashme ndihmuan vazhdimin e rritjes për europianët populistë. Ishte një qasje e ngjashme që nxorri Mbretërinë e Bashkuar prej Bashkimit Europian.  
Pas dominimit në skenat kombëtare kjo qasje mbërriti në Bashkimin Europian e Parlamentin e tij. Fatmirësisht analistët vlersojnë se paaftësia e të djathtëve për tu bashkuar nën një flamur të vetëm po mpak rëndësinë e tyre në Parlament. Në këtë vazhdë përfaqësuesit Hungarezë të Orbanit kanë ndërmarrë nismën për krijimin e grupit parlamentar Patriotët e Europës që do të ketë në përbërje edhe përfaqësues të së djathtës të quajtur të eksteremit, ndërkohë që edhe grupe të tjera si ai i Aleancës për Gjermaninë do të nisin veprimtarinë e tyre me një grup të vetin.
Pra nuk ka dyshim që kemi të bëjmë me një lëvizje kontinentale, një lëvizje që megjithëse u trajtua prej filozofive qëndrore në mendimin politik europian si periferike dhe kalimtare po tregon se është një zhvillim serioz, një zhvillim që po ndodh përkrah zhvillimesh teknologjike, shkencore e shoqërore që sipas gjasave do të jenë përcaktuese për veprimtarinë e Bashkimit.
Por, nuk ka vend për alarm, të mos keqkuptohemi, ndër spanjollët e portugezët, norvegjezët, danezët, lituanezët qeverisin krenar socialistët. Shto këtu Partinë e Punës të Britanisë që qeveris nga i bukuri parlament britanik. Vetëm në Irlandë, Suedi, Letoni e Estoni, Belgjikë, Austri, Çeki, Bullgari, Kroaci, Greqi janë liberal konservativët që vendosin.
Një festival europian i polifonisë vazhdon.
 
II
Ku qëndrojnë pozitat e zotit Rama në këtë festival të polifonisë?
Kjo është më e vështirë për tu kuptuar?
Marrëdhëniet e tij duket se janë më mirë me të djathtën Europiane, shto këtu edhe Greqinë, që pavarësisht armiqësisë në dukje nuk ka qenë kurrë më e paqtë dhe e largët. Kujtojmë këtu fjalimin e Ramës para të tubuarve në pallat të sportit në Athinë dhe arrestimin, burgosjen e lirimin për të marrë detyrën në parlamentin europian të zotit Bejleri.
Po u largua greku turkun e merr me vete, se turku andej vjen. Edhe Erdogani bëri një xhami modeste e iku për ca kohë pas ca reklamave.
Ajo që bie në sy që në fillim është se forcat politike që përfaqësohen nga miqtë e zotit Rama kryesisht janë të krahut të djathtë e me karakter disi nacionalist që shohin Bashkimin Europian në një pozitë disi të ndryshme, një pozitë më pak vendimarrëse e ndërmjetësuese për kultura e ndikimeve të tjera. Një Bashkim Europian më të decentralizuar, më shumë në formën e një burse të madhe ku vijnë kryesisht biznese, po edhe politikanë për të negociuar interesa kombëtare.
Një mirkuptim dhe dashamirësi e mbështetje ofrohet edhe nga institucionet e Bashkimit Europian, të mos-keqkuptohemi.
Kjo siatuatë mund të lexohet si një dezhavy e politikës sonë të jashtme që është edhe e brendshme njëkohësisht.  
Është pikërisht krahu nga ku ti më pak pret dashamirësi prej nga ku vjen drejtimi dhe ngrohtësia. Fratelli di Italia, aktivistët e të cilës e nisin anëtarësismin me një homazh te Vorret e Benitos, nxjerrin në ballë një çupkë që e gjen gjuhën me Ramën tonë dhe bie dakord të krijojë një si biçim burgu për emigrantë në Shën Gjin.
Ndërkohë zonja e nderuar duket se ofron njëfarë mbështetje a lobimi në favor të pranimit të Shqipërisë në familjen europiane. I ftuar prej saj, Rama pati rastin të takojë edhe Elon Maskun (Maskun shpjegohet vetëm përmes shqipes dhe do të thotë i maskuar mask-u/a). Ka edhe një prani të shtuar italianësh në Shqipëri.
Pak më herët televizioni italian u acarua me një grup ushtarakësh e administratorësh që rrinin në Shëngjin me pushime ndërkohë që gjykata italiane vendos nëse mund të sillen te fisi Lesuszhjani për shqyrtim ata emigrantët që kapen në mesdhe e nuk janë për tu besuar shumë.
Pastaj bashkë me këta emigrantët, tashmë të shqyrtuar do bashkohemi në familjen Europiane, ku menjëherë na hyn në punë rasti fort interesant i Orbanit. Orbani, miku i Trumpit dhe i Putinit, e pati vënë zgjerimin e Bashkimit Europian në të tretën ndër shtatë prioritetet e Presidencës së vet e ka mik edhe Ramën.
Aktualisht me fonde të Bashkimit Europian të dedikuara por të ngrira, Orbani mori presidencën e këshillit para 6 a 7 muajsh dhe shpalli këtë listë prioritetesh: i) marrëveshje të re për konkurueshmërienë e BE-së ii) përforcimin  e Mbrojtjes Europiane, iii)Një politikë zgjerimi bazuar në merita, iiii) fre emigrimit ilegal, iiiii)ravijëzimi i së ardhmes së njëjtësisë sonë si europianë, iiiiii) politika agrikulture me fermerin në qendër dhe iiiiiii) adresim i sfidave demografike.
Vetëm se pak më vonë, kur e morën presidencën polakët, që i udhëheq Donald Tusku, e që kanë një shtet me rezultate të mira e ngritje të rëndësisë e që mund të konsiderohen si në një pozicionim të së djathtës së qendrës më përfaqësuese të Europës, zgjerimi iku.
Ja prioritetet e tyre: i) mbrojtje dhe siguri, ii) mbrojtje për njerëzit dhe kufijtë, iii) rezistencë ndërhyrjeve të huaja dhe dizinformimit, iiii) garantim i sigurisë dhe lirisë për bizneset, iiiii) tranzicioni i energjisë, iiiiii) agrikulturë konkuruese dhe e qëndrueshme, iiiiiii) siguri shëndetësore.
Megjithë formalitetin e tepërt që shoqëron dokumentacionin e Bashkimit Europian, dokumente të tilla tregojnë mjaftueshëm për tu nisur për zbulime të ndryshme.
Lufta në Ukrainë ka mobilizuar Europianët në një llogore e kjo padyshim kërkon edhe ushtrim maksimal të influencës për të siguruar besnikëri ndër fqinj.
Zgjerimi është shumë më i pranueshëm në kontekst të një konflikti, por unë mendoj se Europa e Bashkuar nuk do ta neglizhojë këtë proces edhe me përfundim të luftës e vazhdimësi. Europa e Bashkuar mori pjesë me interesat e veta në Luftën e Rusisë.
Bashkimi i Ukrainës me BE-në, apo të paktën ofrimi i një anëtarësie të mundshme ndër atë nahije mas muri ku rrijnë edhe gjeorgjianët e moldavët tregon se Europa ka vënë në tryezë me një hartë, ashtu si rusët kanë atë hartë që lyen me tjetër një copë të madhe ukraine e i ve emrin Novorosija. Amerikanët i kërkojnë Europianëve ti dallin përballë rusit sepse është e qartë se në krijimin e ekuilibrit të ri të botës Kina do të jetë protagonist në fronin që ende mbajnë Shtetet e Bashkuara e harxhimi i energjive e prishja e surprizave në një përballje me rusët bëhet e palezetshme. SHBA duhet të ballafaqohen me këtë sfidë e kjo do të ndodhë para së gjithash gjeografikisht, pastaj virtualisht e në teknologjiken e madhërishme e pastaj në ekonomikishten tregtare. Po nga ti bien për tu ndeshur; nga Europa apo Paqsori i madh që i ka gjithë ishujt në tokë?
Në rast se zgjidhet paqsori i madh, gjasat janë për një periudhë më të qetë. Një fund ose zgjatje pafund e konfliktit në ukrainë dhe ndonjë zgjerim tjetër në atë rajon. Rusët do ta gjejnë gjuhën me gjermanët edhe francezët që ikën prej Afrike përfundimisht, do të rinegociojnë kontrata gjithandej përfshi Afrikën ku rusët ruajnë. Rënia e Asadit një surprizë.  
Nëse rivaliteti sino-amerikan vjen këndej nga Europa, e në rast se rusët do të sigurojnë mbështetjen kineze për një përshkallëzim të mëtejshëm, në mos luftarak atëherë agresiv, natyra e marrëdhënies sonë me fqinjësinë problematike do të jetë një me shtyrjen qytetërimore të Huntingtonit, që duket edhe më i mundshëm. Kur vendos lufta nuk dimë shumë ç’të themi.
Në të dy rastet shqetësimi ynë kryesor mbetet Kosova dhe situata e konfliktit në rajon. Shqiptarët janë një element për tu marrë në konsideratë në katër shtete, por Kosova dhe lufta e tyre e papërfunduar me serbët ka implikime të shumta për Shqipërinë.
 
III
Ndërkohë Rama ka siguruar disa herë vëmendje ndërkombëtare me zhvillimet e propozuara. Si fillim u shfaq në Nu Jork Times, para se të fliste në Asamble të Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara për krijimin e një shtetit të tipit të Vatikanit për komunitetin e Bektashinjve,  ndërkohë komuniteti nuk e dinte tamam ku e kishte kopjen e kërkesës për Pavarësi e vllazëri në tryezën e kombeve.
Pastaj doli në media ndërkombëtare e ta ndali Tik Tok-un, një kërcënim i shumë liderëve por i pa aplikuar më herët pse reagimi kinez që është ende i panjohur, mund të jetë i panjohur.  
Pastaj doli në kuvend të përbashkuar Shqipëri e Kosovë e t’ju lëshua Gjykatës së të drejtave të njeriut në Hagë e ta bëri rezil.
Padyshim që shembuj të tjerë nga kjo periudhë politike e mijëvjeçarit të dytë në motmotin e 24-25-ës ka, por ka edhe një ‘patern’, një shtrat ku rrjedh angazhimi i tij në politikën e jashtë.
Ky patern tregon se angazhimi i tij është më tepër i karakterit profesional se një bestytni politike e një lideri të një partije të majtë, socialiste. Profesionalizmi e rrit personalen në angazhime.
Së treti duket se zoti Rama është parë me dashamirësi prej një grupi të interesit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Një grup që fatmirësisht kontrollon humoret për tematika të caktuara gjithandej nëpër Europë.
Kontributi i këtij grupi është pak a shumë i qartë edhe në rastin e mbrojtjes së Ukrainës edhe në rastin e Palestinës, normalisht një përgjigje më e diversifikuar do të kish qenë e pranishme në media e kudo. Por mbështetja e luftës, e disi garantimi i Ukrainasve se do ti rrinin në krah në ngadhnjimin mbi rusët në rast lufte dhe indiferenca diplomatike ndaj genocidit që kryhet ndaj palestinezëve. Në të dyja rastet është imponuar qëndrim unik dhe opozita megjithëse zëlartë, ka qenë jodomethënie.
Në të dyja luftrat Shqipëria ka marrë përsipër të komunikojë qëndrimin e vet dhe ai ka qenë përkrah politikës euro-atlantike, madje në tribuna të saj.
Si zakonisht euro-atlantizmi ka pasur në përballje paqsorin e madh në politikën e jashtme amerikane. Dashuria e japonezëve apo koreano jugorëve për amerikanët është një fakt diplomatik, dashuri urrejtje si ato që dinë aziatikët. Megjithëse po bie në përsëritje më duhet të kthehem me shpejtësi nëpër të.
Një paqe me rusët për shqiptarët nuk para është një zhvillim pozitiv, meqenëse në negociata, rusët prej kohësh ngrejnë çështjen Serbisë dhe marrëdhënies së saj me Kosovën. Gjithësesi ajo bashkëjetesë nuk ka pse mos zgjidhet me komunikime.
Paqja me rusët nënkupton edhe paqje mes gjithë botës sllave dhe etnive të tjera. Por ndikimi amerikan dhe i lobeve aktive në arritjen e shpejtë të një marrëveshje mund të ketë reflektime të pavaforshme për shqiptarët.
Kjo na kthen tek zoti Rama, që vepron nga pozita të përfaqësuesit të një elektorati pak të informuar për politikë të jashtme dhe kryesisht i hutuar në një mijë ngacmimet nga ky sektor që e arrijnë. Edhe ata që nëpër kafenera e sqarojnë muhabetin si duhet pastaj thojnë se reflektimi në politikë të brendshme i këtyre mësimeve është një muhabet që nuk na takon. Nato mbi të gjitha.
Edhe në politikë të jashtme të brendshme, si në rastin e Kosovës, elektorati në Shqipëri është pak i mobilizuar, largë çdo hamendësimi për një neo-Tanzimat.
Këto tematika ngrejnë pak peshë në zgjedhje. Por marrëdhënia është e mirë. Problemi i vetëm është në ç’masë është vendi i aftë të ndjekë dhe shfrytëzojë arritjet e zotit Rama dhe të përfitojë nga aftësia e tij. Aftësia për të përfituar në dobi prej mallit e gjasë që e la baba e mëmëdheu dhe lufta dhe shijimi sa më i mirë i jetës në harmoni me gjithkënd. Tërheqja e investimeve, sipërmarrësve, kulturonjësve.

Ja edhe nëntori i festave shkoi, por prap humoret vendore nuk u ngritën aq sa shpresohej nga shumëarakëria e flamujve me shkabën dykrenore nëpër oborre shkollash ku ky 80 vjetor i Çlirimit mezi ndryshoi nga paraprirësi. Tenderi i flamujve mund të kishte qenë për një flamur të madh pëlhure të mirë me shtyllë të lartë që ngrihej diku nëpër oborr e kujtojnte kreshnikët, por në vend të tij kishte një mori flamujsh madhësie inovatore varur nëpër tela në oborre si rroba për tu tharë. Ideja estetike e piktorit përçor u shkye sërish në duar aparatçikësh që shohin tek shumësia justifikime më bindëse? Apo? Gjithsesi, shpresojmë ti riciklojnë.
Që nga tetori kur doli shkrimi i fundit i kësaj serie si zakonisht duket se ka kaluar më shumë, por jo. Mund të ripërdorim edhe një herë fjalën e Bismarkut që këndej nga ne prodhohet histori më shumë nga sa konsumohet, pak a shumë si edhe mollë, patate, shalqin dhe domate.
Që nga shkrimi i fundit një zhvillim i rëndësishëm ishte dalja e raportit të Komisionit Europian për Shqipërinë. Dhe për gjithë vendet e rajonit e për rajonin në përgjithësi e kandidatë të tjerë janë e ku janë. Ky raport në traditën më të mirë të burokratëve të BE-së nuk merret vesh se ç’thotë. Komisioni i komunikon parlamentit europian:
Korniza elektorale mundëson zhvillim të zgjedhjeve demokratike, por përparimi në zbatim të rekomandimeve madhore (outstanding) të OSBE-së ODIR-it dhe Komistionit të Vendecias është i kufizuar.
Parlamenti e ushtron detyrën, por nuk ka shumë mbikqyrje mbi qeveri, për më tepër ka përplasje mes opozitës dhe mazhorancës që shpesh bllokojnë gjithçka dhe jeta politike në vend është tejet e polarizuar e prandaj edhe puna për miratim të legjislacionit, mbikqyrje dhe emërime ka vonesa.
Qeveria tregon vullnet për integrimin në BE, reflektuar në një reformë për mirëqeverisje luftë ndaj korrupsionit etj..., që nuk ka mbështetje të gjerë prej spektrit politik, e ndërkohë një sërë ligjesh e politikash të tjera që janë miratuar, ngjallin shqetësim për respektimin e standarteve të BE-së, dhe dhe mos qartësimi i përgjegjësive mes qeverisjes qendrore e asaj lokale është burim për shqetësim.
Administrata pak a shumë e përgatitur me përparim të kufizuar.
Gjyqësori e drejtësia pak a shumë e përgatitur me përparim modest.
Ekzistenca dhe funksionimi i ekonomisë së tregut me nivel të mirë përgatitje dhe ca progres.
Aftësia për tu përballur me trysninë e konkurrencës dhe forcat e tregut brenda BE ka njëfarë niveli përgatitje dhe ka bërë ca progres.  
E kështu me radhë. Një raport rutinë, megjithëse, pas çeljes së negociatave duket se kemi një ndryshim të formatit dhe organizim të ri të informacionit.
Por me interes është një lexim i shpejtë i anekseve të raportit.
P.sh. Shqipëria ka rreth 33 përqind të popullsisë së aftë për punë të angazhuar në sektorin e agrikulturës, pyjeve dhe peshkimit. Në Europë mesatarja e popullsisë e angazhuar në këtë sektor është 3.8. ndërkohë që edhe vende si Serbia (15%), Maqedonia e Veriut (12%) dhe Kosova (2.2%) kanë një mesatare shumë më të ulët të fuqisë punëtore të angazhuar në këtë sektor.
Ky tregues është kërkesë për një ndërhyrje urgjente në këtë sektor. Megjithë braktisjen e fshatit, problematikat e tregëtimit të produkteve bujqësore në eksport dhe në tregun e brendshëm prap sektori ze një vend pajustifikueshëm të madh në listën e punësuesve.
Një ndërhyrje në menaxhimin e tokës bujqësore është tejet i nevojshëm.
Ndërkohë sektori i shërbimeve është punësuesi më i madh me 44.2% të angazhimit të forcës punëtore. Vlerat për të njëjtin sektor në Serbi janë 55.3%, Në Maqedoni 58, në Kosovë 73%, në Mal të zi 76% e kështu me radhë. 
Megjithëse të pakta në të dhëna dhe hapsirë për një argumentim të shëndoshë të dhënat e mësipërme por për një shqyrtim më të imtë e gjëni raportin e Baçkimit në likun këtu, krijohet mundësia për kontekste.
Sepse kur kthehesha unë prej emigrimi rrugës prej Thumanës e ma ktej na afrohet nga pas me shpejtësi të furishme një shpurë qeveritare në urgjencë të amplifikuar me tepri, na u lëshua nga pas. Një fllad nga veriu na përshpoi trupin pastaj ca drita zgjateshin e të arrin pastaj kërcenin pas dhe rrinin aty një sekondë pastaj ti godisnin prap gjithë pasqyrat. Kur na parashkalloi ai ortek celiku hipur mbi  kuaj fuqi që pinë 274 litra benzinë njëkohësisht e nuk mehet hic ne kuptuam edhe një herë fuqinë e natyrës. Tinguj e figurë e ndjesi zëlarta. Për mua si emigrant që mbërrij pas 600 700 kilometrash të kësaj dite, me simpati për këtë përmirësim infrastrukturor që e ka sjellë Tiranën kaq pranë Shkodrës kjo perfomancë e artit post realist brutalist më mallëngjeu. Rama o artist thashë me vete. Kjo eksperiencë shitet për turista.
‘Lidership’
performancë me tetë makina policie në asfalt nga ER.
Dhe e kemi falas. Vazhdoja unë. Por kjo paskësh qenë e gënjeshtërt. Se radio thoshte që Rama kish qenë në Himarë. Vetëm më vonë mora vesh që ndoshta ishte presidenti i republikës. Shkëlqesia e tij mbetet i dyshuari i parë për autorësinë e kësaj perfomance, pse kur po shihja festivalin më vonë drejtuesit e festivalit përshëndetën presidentin që atë ditë kishte qenë në Peshkopi për të shpërndarë mesazhe besimi e shprese dhe mirënjohje natyrisht, dhe pastaj ishte kthyer në kohë e kjo vetëm falë vetëbesimimit dhe profesionalizmit që nëntë pilotë të gardës së republikës dhe 347 aborigjenëve me automjet në duar por me respekt në zemër që rastisën si pengesë e këtij dedikimi të presidentit të republikës dhe gjithë aparatit drejtues ndaj artit. Pra ne mbetetemi në fushë të artit dhe në vend të titullit legjendar “lidership” kemi titullin ‘Unë për artin i qi motrën!!”
Tirana vazhdon rrëmujë. Parkimi një makth. Kalimi shumë rrugëve është një njohje në vazhdim e qytetarit me vullnetin e zotit. Shyqyr zoti është mëshirmadh, megjithëse edhe ndëshkimet nuk mungojnë.
Lali Eri e ka të zymtë horoskopin ndërsa Berisha shfaqet me mosbindjen cilivile ndërkohë që Muli grindet në Parlament me Agron Shehajn.
Berisha bllokon qytetin në akse andej këndej ndërkohë që Belind Këlliçi hetohet për falsifikim të diplomës së shkollës së mesme nga SPAK. Edhe Berishën duan ta mbyllin prap më duket, megjithëse ndoshta me kërkesën e tij, sa të kalojë dimri. E ca të tjerë janë nën hetim e po hetojnë e hetohen.
Dhe Shqipëria shfaqet me ndalim të Tik Tokut, në një pararojë në përballjen me kinezët në lëm të hapsirës jetike virtuale. Edhe amerikanët kanë kërkuar një hap të tillë dhe rumunët kthyen zgedhjet për tu mbrojtur prej influencës së këtyre mediave të rrjetit pasi fitoi presidencialet njëri që donte ta nxirrte vendin nga Bashkimi Europian e ta shtrinte në hapsirat e pamata të euroazisë aziatike.
Rama ky hero që me zemërgjerësinë e një populli ngatërrohet me lloj lloj muhabeti flet. Edhe thotë që është rehat kur je i vogël se nuk ke pse merr vendime të mëdha, edhe del i pari në lloj lloj muhabeti si për shembull situata me iranianët, italianët, grekët, rusët e serbët.
Ja për shembull.
Ooohoooo moree!!.

Rama ka fol përpara parlamentit të përbashkuar shqiptaro shqiptar në Kosovë. Në Prishtinë. E zoti e merr vesh se si gjithë ai orator mbajti një fjalim të tillë jo fort bindës. 
Tha e kemi ba dritë, po hyjmë në Europë dhe pastaj vazhdoi e i tha ju duhet të rrini pranë nesh në Europë po ju se çfarë bëni e nuk e merr vesh njeri por keni sanksione prandaj përmirësohuni si ne, edhe acaroi ato vullnete mëvetësie ndër kosovarë dhe tha edhe ca fjali që mund ti përdorë shtypi serb në denoncim të rrezikut nacionalist shqiptar. Edhe pastaj ju lëshua gjykatës ndërkombëtare të krimit në Hagë, ndoshta asaj speciale për Kosovë, e ti bani rezil. Edhe tha nuk shkojmë në Europë pa Hashimin dhe Kadriun dhe shokwt e tjerw. Pa mungesë respekti për komandantët, por lidhja e tij më duket fare pa vend. Padyshim vepra e tyre ka qenë një kontribut i rëndësishëm për një çështje jetike, por ata dyshohen për shkeljen e ca ligjeve që janë kompetencë e kësaj gjykate e ja ka dhanë vetë parlamenti i Kosovës. Fundja lufta dihet që nuk është një punë fort e ndershme edhe kur është e drejtë, sidomos kur zgjat shumë vjet me radhë. Ne njohim autoritetin e kësaj gjykate dhe sulmi ynë në atë drejtim është fare i pavend në atë kuvend. Dhe amplifikimi vetëm i panevojshëm, dhe gjykata ndërkombëtare tani është në vëmendje kryesisht për dënimin e kryeministrit Israelit dhe mu në mes të kësaj situate që edhe ne si gjithë dynjanë na ve në hall. Rama i thotë ato janë palla nuk dinë fare, edhe gjykatësit e katunit janë më mirë se ata e ksi senesh.
​Pastaj i thotë kuvendit të përgjithshëm kombëtar kombëtar të kombit se 25 vjet më herët Kosova e uli Serbinë në gjunjë me luftë. Fitoi e triumfoi që ju bëfsha kurban. Me më shumë se 10,000 njerëz bërë kurban një perëndie që nuk i kupton. Edhe vashat mbetën në duar të huaj kur ikën në hallkamë ose bënë zap në frikë të vdekjes së menjëhershme mbrojtësit e tyre, dhe fjalimi në përgjithësi provokonte ndjenjat e kujt do.

Një krenari është besimi i pritjes së një asambleje të Natos ndoshta, një rritje e gjallërim i industrisë së luftës dhe sidomos i mundësisë së pritjes së një shumësie të madhe njerëzish me kërkesa për akomodim dhe siguri në një përparim turistik e siç e thamë edhe infrastrukturor. Besim i madh prej perëndimorëve sqimtar me sqepar.
Por, vizioni i përthyer i thyer nga brenda nga jashtë që të çan, sidomos po i u ule sipër ose e shkele. Një fjalim i parapërgatitur për tu ndarë në 23 video njëminutëshe për të acaruar nervat e gjithë dynjasë në tik tok, facebook instagram e kudo. Ky Warhol i diplomacisë ndërkombëtare.  Ky orator sot duhet të kishte pas edhe festën e hashures për ta përshëndetur në fund të këtij fjalimi.

Pastaj zoti Kurti.
Numëroi punë. Jo po kjo, jo po ajo, porte, rritje, kulture, pika doganore dhe kalimi të kufirit, abetare. Ti kemi në mend e kujtesë vëllezërit në Luginë të Preshevës e Bujanovc, tha. E gjallëria, rinia e diaspora e duan venin e po japin për te.  Shkjau po kupton që cfarë humbet e cfarë fitohet nuk ka pse të jetë kaq përgjakësisht e kalkuluar, megjithëse po përdor terrorizëm. E ne ja shprehim qëndrimin tonë. Prej Evropës po kërkojmë të na njohë, pranojë, mbështesë e mbrojë. Edhe biseda po shkon disi. Edhe po erdhi lufta ne po mësojmë, po harxhojmë e punojmë që të dimë si të mbrohemi e zoti e pruftë mbarë.

Rama e duartrokiti Kurtin kurse Kurti nuk e duartrokiti Ramën. O ai Igli Hasani nuk i tregoi Kryeministrit gjatë fjalimit të mëvonshëm të Kurtit se çfarë kishte ndodhur në përgjithësi pas krahësh gjatë fjalës së tij, ose ky filloi të mendonte për një fjalim disi të përmirësuar që mund të mbante, por nuk e kërkoi prap fjalën. E kur po mendonte duartrokiti.

Gazmendi kryetar i GP të PD nuk e duartrokiti as Kurtin. E u bana kurioz e e kërkova fjalën e tij ca më vonë në seancë e ky thoshte që nuk do binte aq poshtë sa të bante fushatë me tregu se sa mirë apo keq po shkojnë punët që janë keq, por thoshte që Rama nuk kishte ba mirë që ato këshilla që i kishte dhënë në atë kuvend i kishte dhënë aty. Si çdo shqiptar i mirë që sic e njohim është edhe një vëlla i mirë, atë mesazh që i kishte dhënë aty faqe botës duhet tja pëshpëriste kurtit kur hanin sallatë portokalli me ullinj që u është hequr përthama një herë tjetër. Rama ndërkohë kishte ikur fare. Ai tha dicka dhe më shumë po edhe unë kisha parë mjaftueshëm.
Dhe ja po vjen viti i ri më pranë se çdo herë tjetër gjatë këtij viti.

Shkrimi i fundit i kësaj serie ka qenë në qershorin e largët, megjithëse unë qeshë zotuar të nxirrja të paktën një shkrim në muaj  për të komentuar zhvillimet në kontekste elektorale të vendit tonë. Por ja, po afron nëntori i festave e unë mezi po gjej ngacmime e fjalë për të thënë diçka. Gjithsesi ky duket të jetë një problem personal i imi, meqenëse zhvillimet nuk kanë munguar e ato kanë qenë nga më interesantet. Lloj lloj ndodhie ka gjetur shtegun për tu penetruar në realitet e pastaj ka lënë trashëgiminë e vet në po atë realitet.
Për të kujtuar se sa i largët është qershori mjafton të kujtojmë se atëherë po zhvillohej Kampionati Evropian i Futbollit e Shqipëria u shfaq me dinjitet, por me rezultate modeste.
Mu në atë kohë u qartësuan edhe rezultatet e zgjedhjeve për Parlamentin Evropian. Rritja e së djathtës, së ashtuquajtur të ekstremit, vazhdoi në rrjedhë të pa-ndalur prej disa dekadash tashmë.
Rritja e të djathtës në Parlamentin Europian u ndoq edhe me rritjen e Ballit Kombëtar (National Front) në zgjedhjet parlamentare të parakohshme të thirrura prej Emanuel Macron në Francë. Vetëm një aleancë e gjerë në tepri mundësoi që NF të mbesë jashtë qeverisjes. Edhe në Gjermani, Partia Aleanca për Gjermaninë pati një rritje të ndjeshme në zgjedhje nëpër parlamentet në Lande, një rritje që vazhdon e pa-shqetësuar nga skandale të herë pas hershme që dëmtojnë imazhin e partisë por nuk ndalin përparimin, ndërkohë që në Itali, Vëllezërit Italianë pas ardhjes në pushtet duket se kanë bërë të qëndrueshme një qeverisje që nuk pritej të ishte e tillë. E djathta e largët u rrit gjithandej, përfshirë këtu edhe Austrinë mike, ku tani thuajse-fashistët qeverisin prej lartësive shumicore.
Ndërkohë që Van Der Lej është sërish presidente e Komisionit Evropian.
Pastaj u rrit numri i turistëve dhe SPAK-u thirri politikanë që hynë e dolën e vazhdojnë të hyjnë e dalin nëpër dyer.
Pastaj erdhi korriku. Në korrik u zhvilluan Lojrat Olimpike të Parisit. Ptu!!. Macron-i nuk e ftoi në olimpiadë liderin tonë. Ftoi Kurtin, at kosovarin e Prishtinës që as nuk e pëlqen sportin. Rama që natyrshëm duhet të kishte përuruar arenën olimpikë të basketbollit në Sharl lë Shua duke bërë dhjetë herë rresht kosh nga koshi në kosh, nuk kishte një vend ndër shokë. Po kështu është kur ke shumë shoqe shoqen shoqe. Gjithsesi, në një nivel më modest marrëdhëniet nuk janë aq keq.
Në korrik, u bënë edhe ca lëvizje në qeveri. Iku T. B. prej ministrisë së brendshme e kaloi te lidhjet me parlamentin, Spiropali kaloi në krye të parlamentit e Peleshi  kaloi në grupin parlamentar. Në krye të punëve të brendshme erdhi Ervin Hoxha, në krye të financave Petrit Malaj e në krye të mbrojtjes Pirro Vengu. Që të tre personalitete që vijnë prej një sfondi profesional e më pak politik, megjithëse prej një kohe të gjatë në pozicione drejtuese të rëndësishme. Një zhvillim që vazhdon të çajë lidhjen e teknikes dhe politikes më administrim.  
Gjithsesi, kongreset, forumet e kuvendet e asaj fund-vere theksojnë se Rama qeveris i hekurt. Popullorçe garanton se partia do të qeverisë 20 - 30 vjet, plot me prosperitet. ‘Ne vdekjen e dimë por burra si ne e kanë dobinë te trungu i përbashkët që po rrisim e është edhe kombi ynë, ose të paktën pjesa më e madhe e tij,’ - thotë ai në zgjedhjet e fituara në kongres.
Pastaj prap në Himarë. Kryeministri Rama ndoshta vetë ndoshta prej një lajmi të rrëmujshëm e akuzon Athinën, në një tuit të tij, se ka kurdisur lajme se një xhaxha i xhaxhit i ka lënë ca pronë. Qeveria greke nuk e thotë vetë, por ndonjë dorë tinzare e ushqyer prej asfalisë në radhët e dyta të medias post-lokale ja acaron nervat liderit tonë dhe ai përfundon duke deklaruar se ‘këto çorba kurdisen në Athinë, por unë nuk kam asgjë përveç asaj që kam vetë, dhe për të cilën nuk kemi pse flasim këtu, por jo këtë ose atë.’
Pastaj SPAK vazhdon prap me shokë nga pozita e opozita.
PD ndërkohë organizon një sërë protestash para bashkisë së Tiranës etj etj.
Pastaj vazhdon shtatori, edhe shtatori me siguri pati një sërë ngjarjesh që vlejnë të marrin vëmendje, por edhe humbja e tyre nuk është se na lëndon, kur ja h: Shteti i ri Bektashi tërheq vëmendje, më shumë se shumçka, prej fjalës që lideri Rama mban nga foltorja e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara. Megjithëse e kishte përmendur këtë ide pak ditë më herët në NY Times komentimi i idesë prej udhëheqësve e komentatorëve politikë të rëndësishëm mungon, padyshim veç Shqipërisë. Në Nju Jork, Rama takon edhe Erdoganin, po nuk ka koment prej turqve për shtetin e ri. Gjithë media ndërkombëtare e gjeti pako vend që të njoftojnë se si po lind një shtet i ri.
Ajo që mbeti pa u zbuluar janë arsyet për një hap të tillë.
Pati zëra që thanë se Rama desh një zhurmues për zhvillime të pakëndshme mediatike që mund të ngacmonin publikun në Shqipëri e t’ia ulnin popullaritetin duke shtuar kështu forcën e revoltës demokratikase, por karakteri internacionalist i iniciativës është disi hutues për komentatorët. Acarimi i marrëdhënieve me një elektorat gjithnjë e më qartësisht të ravijëzuar fetarisht si ai i sunitëve gjithashtu shton hutim.
Fakti që Bektashinjtë nuk e patën shprehur ndonjëherë ndonjë aspiratë të tillë e sipas të gjitha gjasave aftësitë e orekset e tyre për të nxjerrë diçka nga ky zhvillim janë thuajse të paqena shton mjegull.
Kontributi im në shumësi të teorive është se Rama po e synon krijimin e një precedenti, me interes, në të drejtën ndërkombëtare për krijime shtetesh. Një shtet që ka një karakter fetar por edhe qytetari; disi modest e pa shtet e pa ushtri, e një kontroll të ndarë mbi ekonomi, me një karakter disi fetar a kulturor, (siç edhe e duan bektashinjtë që nuk e duan hiç është melhem për gjysmën e botës.
Natyrisht nuk dimë shumë për natyrën e këtij shteti e mund të ngatërrohemi nëpër detaje, por krijimi i shteteve të tilla është padyshim një praktikë që duhet eksploruar në arenën ndërkombëtare. Problematika e marrëdhënies palestinezo-izraelite mund të adresohej me një shtet disi më simbolik. Izraelitët nuk e pranojnë zgjidhjen me dy shtete, por nëse shteti i palestinëzëve do të ishte me një karakter realo-simbolik atëherë një zgjidhje mund të ishte më afër. Një zgjidhje e tillë mund ti hynte në punë edhe Rusëve e Ukrainasve. Armenëve e azerëve. Kurdëve kur të vijë dita tëacarohen prap. Gjithandej një praktikë e tillë do kishte dobi.
Mos voto te ne, paguaj ca taksa, për burime natyrore do flasim rast pas rasti, ke pasaportën e vendit tënd dhe zotin tënd, gjykatat e tua, polici me revole në brez e hajt shnet.
Pse është nevoja për ta testuar këtë version tek bektashinjtë e jo direkt tek palestinezët, donbasianët, donjeskianët, azerët, e kushedi sa milet gjithandej? Se duhet njëqind vjet me u marr me gjithë këtë ‘milet’ armiqësor. Një format i gatshëm e do se do? Merre se të ...! Mund të jetë me leverdi. Që tani dua të paraqes kandidaturën time për ndonjë punë sekretariale në ekipin e punës që do të kryejë detyrën e ligjërimit të shtetit të ri, një eksperiencë që me siguri do të mund të tregotohet si konsulencë kudo nëpër botën e madhe.
Personalisht jam plotësisht dakord me përfshirjen e Ramës në këtë projekt botëror. Mendoj se reagimi i shqiptarëve kundër Bektashistanit është qesharak dhe injorant. Komuniteti islamist albanez duhet ta dijë se edhe baba Reçep Taipi nuk nuk është kundër këtij plani.
Baba Mondi president!!! Ky shtet do vijë me ne në BE!!!! Ky shtet do vijë me në BE!!!!
Një argument i tillë do të ishte i pakundërshtuar edhe prej faktit që Rama megjithëse pluskon mes skandalesh lloj e lloj ka gjetur përdorim e gëzon popullaritet ndër evropsit e epërm.
Me një opozitë të shkallmuar e tërbuar, me bashkëpunëtorë të afërt të dënuar, nën hetim e arrati, me afera e dyshime pa mbarim, me një shoqëri civile të paqenë por kryesisht kundër, me eksod popullor si në luftë, Rama lulëzon. Vendi i afrohet, i ftuar, prej Europës thuajse fashiste si kometë. ???. Së fundmi, në tetor u çelën praktikisht negociatat me Bashkimin Evropian. Kapitujt e parë, por si thoshte MAO i madh dhe ca të tjerë para e pas tij edhe një mardhim i madh fillon me një hap.
Ca përmendin ndihmën që Rama po afron për adresimin e problematikës së emigrantëve drejt Europës si burim të karizmës që i pranohet ndër Europianë, ndoshta edhe situata alarmante në marrëdhëniet e perëndimorëve me Rusët e një rindarje në kampe ka ndikim, por prap këto karakteristika kanë qenë të pranishme. Apo jo?
Ndërkohë Demokratët mbajtën një protestë dinjitoze diku në gjysmën e parë të tetorit. Dogjën e u plagosën e plagosën. Pstaj u përplasën te parlamenti, prap e prap. U hodhën lartë e zbritën poshtë, i dolën anash. E dogjën. E po hedhin parrulla për mosbindje civile të matutjeshme. Shpresojmë që Rama mos i thotë çunave ti mbysin këta zëra pothuajse të pafajshëm, ose të paktën ti lerë edhe pak.
Gjithsesi dyshime kemi. Ilir Meta, studenti i dhejtorit 90-të, pishtari demokracisë, udhqeqës i rinisë socialiste, ministër, ministër i jashtëm, Kryeministër, Kryetari i Kuvendit Popullar, Presidenti i Republikës etj., po gdhin e ngryset në kafazin e betonit për të disatën herë radhazi. Me thënë të drejtën shumicën e kaqardhjes e kemi për vete se Likja është pak i vonuar në qeli, por gjithsesi ngjarja është me interes.
Nëntori i festave po vjen. 

 
Prej majit kur ka dalë shkrimi i fundit i këtij cikli, shumica e njerëzve mund të kenë ndjesinë se kanë kaluar të paktën ca më shumë muaj, por jo, është vetëm një. E ja një pasqyrë e shkurtër organizuar sipas një hierarkie që beson se mban në qendër rëndësinë. Si fillim:
Partia Demokratike e Shqipërisë u bë sërish Partia Demokratike e Shqipërisë e nuk dimë ende nëse etiketa e Rithemelimit do të lihet mënjanë apo do të përmendet ndonjëherë, por kjo anekdodë me vula e çelësa u la mënjanë e tani punët mund të vazhdojnë në rrjedhën e vjetër nga ku nuk ikën kurrë.
Megjithatë, zhvillimet në PD nuk kanë qenë pa interes. Në daljen triumfale prej gjykatës së apelit ku u mor vendimi për të drejtën e grupit të Berishës, skuadra demokratike kishte në majë të V-së shtegtuese Flamur Nokën e Bardhi që kishte kryesuar disa prej aksioneve në Parlament e tribuna të tjera ishte i dyti në djathtë, bashkë me pako të tjerë. Noka mbajti edhe fjalën e përshëndetjes për vendimin e gjykatës para kamerave të shumta e tha fjalë të mira për gjyqtarët.
Flamur Noka megjithë energjinë dhe eksperiencën e gjatë në radhët e PD-së është largë profilit të politikanit të dëshiruar për lidershipin e partisë, qoftë edhe si zëvendësues i përkohshëm i Berishës së madh e kjo besoj është gjerësit e pranuar, ndaj vënia e tij në ballë thjeshtë tregon se lëvizjet janë largë gjetjes së një zgjidhje disi finale.
PD është në nevojë urgjente për të krijuar një rezervë liderash të rinj që do të sillnin energji e imazh në zgjedhjet e ardhshme, por nga ana tjetër Berisha është në të drejtë të vet ta shtyjë sa më shumë prezantimin e një lëvizje të tillë. Ekspozimi i parakohshëm i një grupi rishtarësh ndaj pakënaqësisë së “gardës së vjetër” mund të jetë i dëmshëm, ndërkohë që është jetike që protesta e lidershipit aktual në institucione të mbajë gjallë lëvizjen. Dhe në fakt me gjithë ligështinë, demokratët po ja dalin të mbajnë njëfarë profili në jetën politike në vend e kjo mendoj në masë të madhe për shkak të nja dasie të qartë e të thellë mes zgjedhësve të dy pative.
Ajo që vlen të kihet konsideratë në këtë kontekst është roli i Berishës. Ky i fundit në lajmet e pak ditëve më herët u përmend në citime të liderëve të PD-së si njeriu që do të merrte vendimin për përfshirjen ose jo të partisë në komisionin antikorrupsion, pasi forumet dështuan të arrinin një vendim. Vetëm ai ka autoritetin të negociojë ngritjen e një lidershipi të rigjeneruar, e atij do ti duhet të gjejë ekuilibra mes besnikërisë që do të kërkojë nga lidershipi në ngritje e aftësisë së tyre për të propozuar e marketuar një qeverisje të opozitës. I favorizuar prej kufizimit të lirisë në tij në brendinë e një apartamenti ai mund të mbajë sërish pozitat e liderit, por ai duhet të kuptojë tani se vetëm një PD e fortë mund ta mbrojë atë dhe të tijtë prej tallazeve ligjore-politike-ekonomike.
Prania e kufizuar në dyert e SPAK për liderat demokratë, përveç ndoca rasteve, është një aset pozitiv. Edhe ‘kafeja’ Partizani për të cilën mbahet i mbyllur ish-kryeministri ish-president, është  një krim jo aq tragjik. Për krime të ngjashme Rama nuk do ish lejuar të dilte as nga banja. Ndërkohë që socialistët përballen me vrundull skandalesh të llojsojshme për të cilat normalisht do duhet të paguajnë taksën e gjasë.
Në përfundim të kësaj tematike, na duhet të pranojmë se një lëvizje në lidershipin demokrat  ngjall kuriozitet, por vetë tema e partisë demokratike ende nuk na drithëron aq sa kemi nevojë brenda tufanit mediatik. Partia vazhdon të vuajë një shtrëngim në burime financiare që shpesh e tregon vetë fytyrat e lidershipit, partia ende nuk ka treguar forcën që do të ofronte njëfarë sigurie në procesin elektoral, partia do ta vuan mungesën e mbështetjes ndërkombëtare, çka e tregoi edhe rasti i trumbetimit të mos heqjes së non-gratës prej Britanisë së madhe (një zhvillim sado i marketingut sërish një tregues i mungesës së domethënëies së forcës politike në marrëdhëniet ndërkombëtare). Edhe grekët që mund të bëhen së shpejti sponsorët e Partisë do të duhet të gjejnë rrugë kanalizimi të mbështetjes që nuk do të ngacmojnë emocione të nacionalizmit, nga ana tjetër partia ka pak për ti ofruar aktorëve me rëndësi si psh. Komuniteti Mysliman, që ndërkohë ka gjetur një gjuhë komunikimi me socialistët. Ndërkohë Berisha me siguri që ka ndonjë dyzinë tjetër dosjesh për të cilat mund të ftohet të japë llogari.  Çështjet që përmendën britanikët si me vlerë për ti qëndruar vendit të tyre për të mos e qasur në vendin e vet janë padyshim me interes. Fazlliçi ekspozon dobësinë e tij sllave, një anëtar i krimit të organizuar në aksionin e tij politik e ekspozon lidhje të tij, familjarët e dashur përmenden për përfitimet e tyre. Mediu hyn e del në SPAK për çështjen Gërdeci e nuk dihet akoma kë do marrë me vete, e kështu me radhë.
Por me kohë patjetër që aleancat do shtohen duhet vetëm dëshmia që fitorja mund të arrihet dhe mbrohet, disi.
E për ta mbyllur me opozitën duhet të përmendim edhe Ilir Metën. Kryetari i Partisë së Lirisë po e ashpërson theksueshëm retorikën e tij, por ende nuk janë parë prej tij armët e rrezikshme. Thirrja e tij e fundit ishte për qytetarët të kapin kallashnikovin e të mbrojnë veten prej prej regjimit të narko-shtetit rilindas, por ajo që presim prej tij janë dosje denoncimesh. Emra. Ngjarje, vende, orë. Video si ajo e veta. Të na tregojë për marrëdhëniet e banditëve të tij me ata të socialistëve, se sa për kallash çunat e Edit kanë të vetët.
Ndërkohë Socialistët ky qershor i gjen plot ndodhira. Ndërkohë që festojnë 33 vjetorin e rithemilimit partia zgjeron bazën edhe me 29 mijë e 357 anëtarë të rinj. Megjithëse nuk arriti objektivin prej 50,000 anëtarësimesh që i vuri partisë në mars, Rama nuk mund të mos jetë i kënaqur.
Taksa po mblidhen, rrugë po shtrohen, drejtësia edhe para edhe lartë, turizmi edhe lartë edhe më lartë, rrogat e administratës përpjetë, po bëhen hapat e duhur për të rritur fitimet dhe investimet në sektorin e ndërtimit. Etj.
 Problematikat e qeverisjes në Shqipëri si zakonisht e kanë një shfaqje të rëndësishme në marrëdhëniet me jashtë. Në marrëdhëniet me jashtë qielli nuk duket më aq i trëndafiltë sa më herët. Fitorja e djathtëve në zgjedhjet europiane, me një forcim në Parlamentin Europian të ekstremit të djathtë do të ketë pasojat e veta. Megjithëse socialistët shqiptarë nuk kanë kurrfarë bindje ideologjike që do ti pengonte të shtrëngonin çdo dorë të zgjatur në miqësi duart mund të paken. Jehonimi i karizmës së shkëlqesisë së tij vërtetë lejon fleksibilitet në diplomaci, por mungesa e një objektivi më të qartë e squll dhe çorienton trupën diplomatike.
Intervista e kryeministrit për kanalin shtetëror të së majtës italiane, RAI3, ishte largë të qenit e këndshme. Në mungesë të argumentave në ballafaqimin me akuza konkrete zoti Rama u desh të mbështetet në elokuencën e tij idhnake më shumë nga sa ajo mund të mbante. Akuzat për pastrimin e parave në sektorin e ndërtimit kanë të keqen që mund të qëndrojnë. Edhe më herët kur deshi të bënte njëfarë amnistie fiskale Rama ndeshi në rezistencën e europianëve, që mund të kenë zët trafiqet që prodhojnë para për krimin e organizuar, qoftë edhe shqiptar, por ikjen e parave prej vendeve të veta nuk e durojnë dot fare. Nga ana tjetër, shkëmbimi i aseteve vendore për miqësi me politikanë të huaj të kalibrit të lartë si në rastin e D’Alemës apo ministrit të brendshëm Italian në qeverinë Meloni, është fare i papranueshëm. Afrimi i Ramës me kryeministren italiane gjithashtu është i pakuptueshëm. Zonja Meloni, liderja e një partie neofashiste të reformuar, vërtetë mund të ushqejë një simpati për socialistin shtatlartë shqiptar, por në përfundim objektivat e partisë e qeverisë së saj ka pak gjasa të jenë afër atyre të shqiptarëve.
Futja e Shqipërisë në qerthullin e adresimit të problematikës së emigracionit të mbijetesës është fare e pamenduar dhe jashtë kontrollit. Më 17 qershor BBC në një shkrim të gjatë tregon se grekët për të përmbajtur disi vrullin që i ka mësyrë i mbysin nëpër det emigrantët prej Afrikës e Lindjes së mesme. Megjithëse ne e dimë se grekët mund të bëhen drastikë në adresimin e problematikave të tilla, prap nuk mund të injorojmë edhe shembuj italianë të këtij lloji. Ka shumë gjasa që projektet e skicuara me aq kujdes në fantazinë e Ramës për kampet e pritjes ku lezhjanët ruralë do sheshin domatet do të ballafaqohen me një realitet urgjencash të njëpasnjëshme që do ti verë vendit mu në mesin e vet një turmë të stërmadhe nevojtarësh të arratisur prej makthesh e traumash strehuar nëpër çadra me etje e uri mes mizerjes që çon në devijancë e që pastaj do të dalë në televizor.
Në atë mbështetjen tek elokuenca idhnake Rame u detyrua të përvetësojë edhe një diskurs të Melonit që ngre argumentin se Europianët nuk duhet ti bëjnë presion Italisë që të pranojë më shumë emigrantë e mos i zhysë në det anijet e tyre, por duhet të lejojë që ata të përmirësojnë ekonominë në vendet e tyre, pra të të mos i zhvasë si e ka pasur e e ka zakon sot e gjithmonë. Ky argument prek veçanërisht francezët, që dora në zemër janë ca grykës e të paskrupullt kur vjen puna për të nxjerrë ndonjë gjë prej dheut të të zinjve afër diellit. (Meloni argumentin e trumbetoi ca si fort kur u inatos se Makroni i tha italianëve se nuk ishte fort e hijshme ti shtynin nëpër det garrumbujt e njerëzve hedhur kapicë nëpër varka gome.)
Miqësia e italianëve të djathtë në parlamentin europian mund të jetë pozitive për Ramën, por në tërësi ajo që pritet për ne në skenën e riskicuar politike është (i) ngadalësim në proceset e integrimit europian,  (ii) shtrëngim i dorës që mban qesen e Komisionit për projektet me financim të BE-së e (iii) gadishmëri më e madhe për të shkundur shkopin e inspektimit për karrotat e ngrëna nga kopshti botëror i EU-së dhe (iv) lejim për ndikim më të madh të rusëve në forumet europiane, (duke pasur në konsideratë se e djathta ekstreme kudo nëpër Europë është më dashamire ndaj Putinit.) Në Austri e Gjermani, të djathtët e ekstremit janë sistematikisht të akuzuar për spiunazh në dobi të shërbimeve ruse, ndërkohë që në vende të tjera kryesisht të lindjes nuk ka nevojë për spiunazh sepse objektivat mund të inkorporohen automatikisht në politika qeverisëse.
Gjithësesi, kjo është për tu parë. Ndërkohë Erion Veliaj një degë degëgjerë e partisë socialiste vazhdon e tundet prej trazovaçëve. Veliaj vazhdon këngën e Tiranës më të mirë të të gjitha kohërave, por ndërkohë është ftuar edhe për një recital të vogël në SPAK ku ca bashpunëtorë të afërt mbahen mbyllur që prej shkrimit të kaluar se kishin pasur oreks të madh.
Siç e përmendëm më herët socialistët kanë bërë një komision për të ndihmuar luftën kundër korrupsionit. Një komision që do të ndihmojë në luftën kundër korrupsionit Gjykatën kundër korrupsionit dhe prokurorinë speciale kundër korrupsionit (SPAK-un).
Në krye të komisionit është zoti Fatmir Xhafa, një politikan i mirënjohur që më herët ka mbajtur edhe detyrën e ministrit të brendshëm, nga ku u detyrua të largohet pse i vëllai ra në shoqëri të keqe e u bë mafjoz e u arratis prej vëllait, Fatmirit që nuk e pati fatin e keq të binte në shoqëri të keqe e po ta kishte zënë me siguri do tja kishte treguar qejfin. Këtë ja tha edhe Rama atij Italianit të RAI3, por skeptikët janë skeptikë se skeptiçizmi është njëfarë sëmundje e nuk ja kanë gjet ilaçin akoma.
Ramën u përpoq ta baltoste edhe Ahmetaj, po ky e ktheu kokën e u shmang. Pastaj u riqarkulluan përgjime e video ku lloj lloj socialisti i niveleve të larta bënte pazar me drejtues të lartë të krimit të organizuar në vend për të siguruar fitoren e socialistëve, që sipas zotit Veliaj është mbi të gjitha një detyrë patriotike.
Gjithsesi, në Shqipëri këto muhabete nuk pinë ujë aq shumë, por partnerët ndërkombëtarë kushedi ca pazaresh bëjnë.
Ndërkohë edhe grekët kushedi ku po trokasion për leje për aksh aksion politik. Serbët shyqyr po shfryjnë nga pak në europian. Kudo ka zgjedhje. Amerikanët do të votojnë. Dakort amerikanët do jenë në Sazan e mund ti takojmë atje, por por-e ka plot. Francezët, anglezët do votojnë dhe pavarësisht rezultatit sipas gjasave nuk do të gjejnë ndonjë arsye për dashuri të shtuar për shqiponjat e vendit të shqiponjave
Rama ende nuk ka ndonjë arsye pse të shqetësohet, por ka shumë gjasa që elokuenca e tij lozonjare të jetë gjithnjë e më pak argëtuese nëpër forume, sidomos kur të ballafaqohet me  zërat që nisin nga veshë kuriozë. Gazetarja Ola Xama në emisionin të paekspozuarit kur po diskutonin për zhvatjet që po i kurdisen vendit nëprmjet “Korporatës së investimeve” njoftoi se ka një rritje të shtuar të vëmendjes prej mediave ndërkombëtare ndaj kësaj problematike. Dhe mediat dihet që janë një pararojë me karakter orakullor. Shto këtu një të djathtë të afërt e të largët europiane që do të tregojë se zgjerimi mund të kurdisë përdorimin e shprehjes ‘kush fle me qen zgjohet me morra’ në kontekste jo aq të .
Pra vendi po gjallon. E për më tepër tani kemi edhe një strategji të re kombëtare për mbrojtjen e konsumatorit, për të cilën e për dokumenta të tjera do t’ju tregoj së shpejti.

 
 
Më në fund një zhvillim i vërtetë në skenën e politikës shqiptare.
Vizita e fjala e zotit Rama në Athinë.
Një fjalim vërtetë i bukur për të vërteta që marrëdhëniet mes dy vendeve tona i kanë lënë mënjanë pse njëri prej bashkëbiseduesve ka pasur një epërsi kaq të qartë, sa të mund të përdoret pa rezerva fjala gjerësisht e  përhapur se “historinë e shkruajnë fitimtarët”. Greqia me më shumë se 700 a 800 mijë a më shumë se një milion emigrantë shqiptarë, mirëqenien e jetën e të cilëve e ka përdorur për të ndikuar vendime në marrëdhniet dypalëshe tamam si e përshkruan edhe Konica kur përmend Thanas Albanoktonin[1], te shkrimi i tij i mirënjohur “Ju rrëfej grekërit” për Nju Jork Time-sin e 1940, është arenë dhe objekt i kësaj fjale. Shqiptarët që deri vonë ironizonin njëri tjetërin duke i quajtur të gjithë emigrantët “jorgot”, kryesisht kur gjatë verës shtoheshin aksidentet, dhe e përshkruanin statistikën si rrjedhë të një shfryrje të frustrimit të emigrantëve që lëshoheshin prej zinxhirësh dhe përpiqeshin të rikrijonin kokshkretin që baba kultivoi pa ujit mjaftueshëm, nuk kanë si të mos përkëdhelen e mahiten prej këtij fjalimi të paimagjinueshëm vetëm pak kohë më herët.
Unë personalisht jam i mahitur prej shqipove në arenën ku ishin mbledhur. Vetëm flamuj kuqezi e ndonjë europian e çante ajrin. Asnjë flamur grek për të kremtuar marrëdhënien e dy popujve miq. Mu bë zemra mal, jo pse kryeministri ynë, pak a shumë modest në staturën e tij politike, morale e profesionale a ku di unë i tha ato fjalë, po pse gjithë ata burra e gra që i thonë shqipes gjuhë e mëmës ishin aty e nuk i trembeshin pikasjes prej ‘grekut’, edhe brohoritnin, lotonin prej emocionit, i bënin ‘buuuu’ përmendjes së një kryeministri që nuk e simpatizojnë të shtetit ku rrisin fëmijët. (U përfol edhe një shpurë e madhe punonjësish të administratës shqiptare që mbushnin sallën, por ky është një informacion indiferent)
Ky është një zbulim. Unë për Greqinë mbaj mend ende rrëfime shokësh nga vitet e para të gjimnazit që tregonin se kur të kapnin ushtarët në kufi ose “fshesa”, kishte dhunë, dhunime e përdhunime, keqtrajtime, abuzime që të llahtarisnin ndoshta jo si të Thanasit, por aty afër. E ajo traumë ka gjurmën e vet tek shqiptari në Greqi.
Fjalët e Ramës nuk janë vështirë për tu mbledhur se ne i kemi pasur të gjithë nëpër kokë, sidomos në ato kohra, kur edhe vetë Rama sillte shembuj më të spikatur për ta ilustruar përvojën e emigrimit ndër helenë; por vështirë ishte të imagjinoje shqiptarët në atë arenë që brohorisnin? Shqiptarët të cilëve ja mbyll kufirin e nuk i le të kthehen te pleqtë e vet kur janë pushim, shqiptarët të cilëve ja fshin sigurimet, i përze e i bastis si ta ketë qejfi, ishin aty e brohorisnin. Grekët që pak kohë më herët u zbuluan se kishin një goxha fond të madh për të investuar për ndikim në mediat shqiptare, që kanë ndikim në politikë e kudo, grekët që kanë veto mbi integrimin europian, grekët që ja ndryshojnë cilësinë e jetës një milion shqiptarëve me një të kërcitur të gishtave u zbutën?  
Ndërkohë që grekët vejnë një vegël qorre e banale si Fredi Bejleri, për të përmbajtur revanshin e alvanosëve në Himarën e  tregtueshme,  për ti përfaqësuar në parlamentin e Bashkimit Europian, ne e rrasim brenda në burg delenxhiun; e për më tepër çojmë elokuentin çamarrok që ti thotë se ndoshta duhet të diskutojmë sërish pronat e çamëve e ndikimin politik që kemi në qeverisjen  e grekërve.??
Pyetja është çfarë ndryshoi?
Ku është ‘xhindi i llampës’ që e investoi fjalimin? Te shqiptarët që tani ikin ku të duan e po t’ja ketë qejfi i thonë grekut ‘gremisu ere malaga’ edhe e varfërojnë vendin më tej prej një energjie, kapitali, dije e rinie që tani lakmohet kudo? Te shqiptarët që janë një përqindje domethënëse e elektoratit grek e po unifikohet e i jepet vlerë kësaj domethënëie në politikën e brendshme greke? Apo te një gjeopolitikë që pas strehimit të shkijeve, e më gjerë të ‘krishterëve ortodoksë të lindjes,[2]’ ndër kinezë i ve shqiptarët te guri i kufirit për të cilin perëndimorët  kujdesen veçanërisht? Ardhja e Xi-së në Beograd javën e kaluar për të nënshkruar një sërë marrëveshjesh ndër të cilat edhe hekurudha që lidh Budapestin me Beogradin e vazhdon daljen e portit të Selanikut në zemrën e Evropës lindore e qendore? Apo ka një pazar më banal që jep detin, bashkinë, tregun, influencën a ku di unë në shkëmbim të një tribune nga ku dalin fjalë e fotografi të bukura që do të mbulohen nga të tjera fjalë e foto? Apo ka një ftesë nga e djathta greke që ka nevojë për një acarim të lehtë të marrëdhënieve me armiq të vegjël si shqipet për të ndihmuar grekët që të gjejnë numrin e duhur në fletë të votimit?
Ça u bo? Latini i vjetër për grekët thoshte “numëro gishtat kur i jep dorën”, lëre pastaj kur e pickon te krahu dhe nuk ke nxjerrë në tavolinë letrat fituese.
Do të mbetet vera për të marrë vesh se ku ishte pazari me grekët. Nëse nuk kishte ‘pazar’ dhe fjalimi ishte disi i papritur për grekët, ndoshta do të shohim më shumë zjarre në pyje e ullishta gjatë verës së nxehtë, duke na trembur turistin që po na zbukuron edicionet e lajmeve, rradhë më të gjata në pika kufitare, veto e më shumë problematika në përparim të integrimit europian, apo mbështetje për berishianët në forcim të mosbindjes civile apo fushatë më të suksesshme.
Nëse ishte një pazar padyshim do ta marrim vesh. Por ndikimi në zgjedhjet e ardhshme në secilin rast është i qartë.
Ndërkohë për zgjedhjet ka pasur zhvillime edhe brenda vendit. Skandali ze skandalin. SPAK-u po heton. Veliaj ishte te SPAK, Berisha në dritare, Balluku ja paska dhënë makinën një të riu që paska vrarë dikë në një aksident automobilistik, ilir Meta u angazhua në një fushatë disa ditore kryesisht kundër hetuesve të SPAK e ndezi reagim të ndërkombëtarëve.
Pastaj Rama ka nisur për miratim një rezolutë[3] për mirëqeverisje e luftë kundër korrupsionit në shqipërinë që do të bëhet pjesë e BE-sa më 2030ën.
Rezoluta, jo fort elokuente e disi përsëritëse synon harmoni në punën e tre pushteteve Kuvend - qeveri – drejtësi. Pastaj vazhdon e përsërit në formulime të rrotulluara në mënyrë të përsëritur një angazhim të Kuvendit në fushë të drejtësisë, herë me Komision të Posaçëm Parlamentar, herë me Plan Kombëtar Veprimi e herë me iniciativa ligjore e të tjera e të tjera që synojnë të rrisin kontributin e kuvendit në drejtësi.
Megjithëse amerikanët e europianët e mbështetën rezolutën duke nënvizuar nevojën për të mos ndërhyrë në reformën e drejtësisë e përshëndetën këtë angazhim mbi angazhime që në mos tjetër është një kronikë simpatike për lajme. Për mendimin tim Rama duhet të bëjë edhe shoqërinë civile pjesë të të tilla aksioneve, se edhe shton kredibilitet edhe nuk prish ndonjë punë në aksionin për të ndikuar disi drejtësinë, që me këtë rezolutë që tenton ndikim përfiton një tjetër argument për pavarësinë e vet.
Ndërkohë me interes është edhe iniciativa për krijimin e një strukture të dedikuar për zhvillim e tenderave për cdo nevojë të qeverisë shqiptare. Duke i lënë një hapsirë sa më të madhe teknologjisë e inteligjencës artificjale Rama do centralizojë tenderizimet duke shpresuar për një kufuzim të abuzimeve. Një iniciativë me interes duke pasur parasysh dobinë e marrëdhënies biznes politikë në zhvillimet elektorale, por me sigurinë tashmë shumica e sipërmarrjeve të biznesit ka krijuar një profil dashamir me institucionet e nuk ka pse trembet nga artificialiteti i inteligjencës përzgjedhëse.
Pastaj si zakonisht krimi krimi, droga droga. Dhe vazhdojmë.
 
 
 
 
 
 
 


[1] https://flasshqip.ca/bota-shqiptare/trashegimi/4316-ju-rrefej-greket-nga-faik-konica

[2] Duke i bwrw bashkw kwtu grekw e serbw e rusw si nw ndarjet e qytetwrimeve sipas Samuel Huntingtonit

[3] https://ata.gov.al/2024/05/07/ps-rezolute-per-shqiperine-2030-ne-be-cikel-i-ri-reformimi-ne-mireqeverisje-dhe-antikorrupsion/

Pas një rrëmuje disa vjeçare me vështirësi në përfaqësim e çrregullim moral e psikologjik të individit në rrugë e në skenën e qeverimit të mosvarëm shqiptar situata duket se po ngërthehet në një ngërç prej nga ku e ardhmja duket gjithnjë e më e largët. Por, zhvillime ka se zgjedhjet gjithësesi janë para, e megjithëse rezultati i tyre duket i parashikueshëm prej ca goxha kohe tashmë, sërish duket se ka një interes në to e interesi prej disa kohësh tashmë vjen prej drejtësisë. Drejtësia e reformuar është zëdhënës i zhvillimeve politike të vendit.
Në mars e prill, vetëm pak javë pasi zonja Balluku, ministrja e infrastrukturës dhe energjisë kishte humbur një a dy drejtorë me rëndësi prej drejtimit të rrugëve nga ku buron e derdhet leku, ishte kryebashkiaku Erion Velia që humbet çunat që bëjnë xhep në insitucion të bashkisë. Tre a katër drejtorë të një kompanie me emrin 5D, identifikonin nevojat e kryeqytetarëve, shpallnin tendera për të adresuar këto nevoja, vlerësonin kandidaturat e ofruesve të shërbimeve e përzgjidhnin fitues, që çuditërisht ishin ata vetë me kompaninë e sipërpërmendur. (Shkujdesi i treguar si në këtë rast, edhe në të tjerë për të mbuluar gjurmët është disi intrigues.
Kompania ishte shitur për 750 lekë të vjetra, me siguri për të shmangur ndonjë taksë, pastaj në bloqe e biseda tregohej që në dijeni për skemën ishin deri punonjës të nivelit të ulët. Pronën e kishte një bukpjekës i painteresuar ndërsa punonjëse të nivelit të ulët implikonin deri kryetarin nëpër aferat që nuk i simpatizonin.
A kanë pasur besim se ishin mjaftueshëm të fuqishëm për të mos u bërë objekt i drejtësisë? A kishin garanci prej dikujt që e besonin mjaftueshëm të fuqishëm ti mbronte? Apo ishin naivë devijantë? Apo kanë një gjë të fshehtë që po të jetë nevoja i mban pa laguar? Apo gjithsesi ja vlente dhe ja vlen ti bësh ca kohë burg e të vazhdosh jetën si milioner?)
Si zakonisht kostoja politike për partinë e protagonistët e saj është afër zeros, por ka gjasa që të ketë më pak para në qarkullim për zgjdhjet e ardhshme. Ndërkohë që simpatizantët e zhvillimeve shohin një shteg nga ku vetë Velija do ta ndjejë erën në brinjë.
E kjo na mban në tematikën e parë të rëndësishme që ravijëzohet për zgjedhjet e ardhëshme, atë të zhvillimeve brenda socialistëve. Skandale të njëpasnjëshme që njollosin reputacionin e partisë, përçarje gjithnjë në prag, dëmtim të infrastrukturës fondembledhëse për zgjedhjet e ardhëshme janë vetëm disa prej vështirësive që sjell implikimi politik i drejtësisë së reformuar. Megjithatë duket se secila prej këtyre problematikave ka zënë vend tashmë në debatin politik bashkëkohor shqiptar dhe ka një kundërhelm që e trajton.
Rama dhe elita politike qeverisëse e socialistëve kanë krijuar tashmë një praktikë të shkëputjes prej skandaleve të korrupsionit duke ushqyer një diskurs që delegon përgjegjësinë tek individi që kapet duke jetësuar kështu atë shprehjen e vjetër urbane “hajdut është ai që kapet”. Megjithatë këtu ka kosto. Është mungesa e një alternative bindëse ajo që e mban të pashfrytëzueshme dijen publike për dobinë anemike dhe kontributin gjysmak të socialistëve në mbrojtjen dhe çuarjen përpara të interesave të popullit shqiptar.
Përçarja gjithnjë në prag është një rrezik që po merr shumë kohë të artikulohet e duket se ajo pjesë e socialistëve që u ndjenë të veçuar prej nismës së ‘rilindjes’ tashmë është atrofizuar skajshëm, por gjithësesi dobësimi i vazhdueshëm i rilindjes dhe nevoja e vazhdueshme për rekrutime të reja në grupet udhëheqëse e mban të gjallë këtë rrezik. Rivaliteti mes vetë grupeve të përbashkuara brenda Rilindjes si ai mes Ballukut dhe Veliajt, megjithëse nën tutelën e një ndëshkimi me drejtësi mund të shkaktojë zhvendosje të luajaliteteve tek aktivistë të niveleve të ulëta në rast të këputjes së zinxhirëve të kuarje/komandimit që na çon tek rreziku i dëmtimit të infrastrukturës së fondembledhjes. Por ky rrezik prek kryesisht grupet e varësisë si Veliaj e Balluku, sepse në tërësi Socialistët kanë tashmë kotroll të mjaftueshëm mbi aktivitetet fitimsjellëse në vend dhe mund të adresojnë nevojat e veta elektorale pa shumë vështirësi.
Gjithësesi një narrativë për të ushqyer diskursin elektoral dhe për të mbajtur të lartë besimin tek fitorja është e nevojshme. Dhe kjo po adresohet.
Në marrdhëniet me jashtë Rama vazhdon të arrijë suksese të vazhdueshme. Kjo ka disa arsye. E para është situata e trazuar gjeopolitike që bën perëndimin një negociues më të butë e të hapur. Një derë e hapur për kinezë e rusë në mesdheun e brendshëm nuk është fort e mirëpritur ndaj për ata që mund të hapin dyer mirkuptimi shtohet. Nga ana tjetër Shqipëria ka veçuar disi veten prej debatit mbi Kosovën e nuk ka ndonjë interes të veçantë përveç keqkuptimesh sporadike me grekët që diku do ti zgjidhë gjykata e diku tjetër do të arrihet ndonjë pazar me ftesa për investime e monumente, pra edhe vendi ynë dhe është gjithashtu një negociator i butë, një mbështetës e bashkëpendëmbajtës që të vjen keq ti thuash ‘tyt’.
Prespektiva e integrimit në Bashkimin Europian është pranuar një tashmë si një ndodhi për largpamës e për të cilën mund të rrihen shpatullat ngrohtësisht e qetësisht meqenëse është shkëputur disi prej narrativës së zgjerimit të BE-së, që është një zhvillim sa i mbyllur deri s’di kur aq edhe i hapur për zhvillime gati utopike si pranimi i Ukrainës e Gjeorgjisë, e dashtë zoti edhe vetë Rusisë.
Nga ana tjetër ka edhe një zhvillim shumë pozitiv që është ai i turizmit e që po ushqen me arritjet e veta edhe imazhin e punës në politikë të jashtme dhe të brendshme. Qershia mbi tortë, torta dhe pjata ku rri torta. Pas hotelit të dhëndrit të Trampit edhe shtetasit e Makronit do të ngrenë një sofër mikpritëse në bregdetin shqiptar, siç u tha në konferencën për shtyp që mbajtën dy liderët e ku vërshoi dashuria lumë.
E me turizmin kemi kaluar ndër daulle të fitores në zgjedhjet që po vijkeshin.
Por, me rëndësi të veçantë ndër zhvillime për mua duket edhe iftari që shtroi kryeministri për Bajram. Megjithëse jo i pari Iftar prej kryeministrit ndodhia nuk mund të mos tërheqë sërish vëmendje. Një ngjarja ku bashkë me kryeministrin darkuan edhe një mori yjesh të jetës shoqërore në vend besimtarë njerëz të spektaklit, analistë e opozitarë, diplomatë të huaj e vendorë, estrada e Shkodrës, përfaqësi e policisë së shtetit dhe asaj bashkiake, (megjithëse duhet vënë re mungesa e zotit Erion Veliaj, të paktën në 63 fotot e medias Top Channel. Ndoshta në kundërpërgjigje të mos ftesës së Ramës në Iftarin që Veliaj shtroi me një shkëlqim të ngjashëm, por pa të njëjtin masivitet, ca kohë më herët).
Gjithësesi, një ngjarje me regji të komplikuar e jehonë të gjerë. Një fjalim mbresëlënës për vlerat e Kuranit e kështu me radhë.
Të nesërmen në sheshin Skënderbej polemi islamik sërish nuk mungoi të befasonte me shumësinë e vet gjithmonë në rritje. Skënderbeu nga kali do të jetë çuditur me atë turmë gjigande që i flet zotit në një gjuhë që nuk e di. Megjithatë duket se qeveria po e adreson edhe këtë problem duke lehtësuar përpjekjet e këtij komuniteti për të ngritur infrastrukturë arsimore të nivelit të lartë mu në Sauk, aty, ku batalioni i mbrojtjes ajrore i qasej qiellit me këndvështrimin e gabuar.   
Një adresim i parcelizuar i shoqërisë do të jetë plotësues për qasjen individuale të elektoratit që socialistët patën zbatuar në zgjedhjet e kaluara.
Opozita fatkeqe merr e jep, pa pasur ç’të japë e pasur ku të mbajë ç’merr. Të mos i duhej një diskursi elektoral ky ent do të kish kaluar në harresë, por fatmirësisht i duhet. Kriza e burimeve njerëzore në elitën e Partisë ja merr frymën kësaj organizate. Nga kuvlia ku e kanë mbyllur Berisha e ka të pamundur të mbështesë njerëz të rinj, ndërkohë që mbrojtja që i duhet në mënyrë të menjëhershme dëmton çdo kandidaturë që do të kishte ndonjë potencial. Personazhe si Bardhi e Noka nuk kanë karizmën e duhur dhe aksioni politik ku u duhet të angazhohen i dobëson kredencialin e nevojshëm për lidership.
Por ky është vetëm prilli, që nis me ditën e rrenave.

Ndoshta pse prej pako kohe jetoj në emigrim a ndoshta pse e tillë është mënyra e perceptimit të lajmit në kohët e bumit të madh informativ prej medias së ekranit të dorës a të murit, lajmet e këtyre kohe nuk kanë kaluar për të mëdha. Erdhi dita që në vend të shumë zhurmë për asgjë të themi aspak zhurmë për gjëra të mëdha. Që prej shkrimit tim të fundit, që është pjesë e një serie për çështje të zhvillimeve politike e ekonomike, sociale e kulturore që kulmon në zgjedhje, shumë gjëra kanë ndodhur e gjurma duket jo fort domethënëse, megjithëse biseda, komente e analiza vrullojnë kah gjithkah.
Në vend të parë në këtë shkrim renditet politika e jashtme. Megjithëse me njëfarë ciklizmi jo të rregullt, politika e jashtme sistematikisht del në skenë të politikës shqiptare e së fundi me një seri suksesesh të lavdërueshme.
Vizita e sekretarit Bliken, që para se të ndodhte solli një bum shkrimesh e leximesh prej komentatorësh, që nuk i shtuan shumë njohjes së përgjithshme. Ca thanë që ishte gjendja në rajon (me tensionet në kufirin verior të Kosovës, që mban farën e një përshkallëzimi, që ndoshta mund të shfrytëzohet prej rusëve për të çorientuar më tej perëndimorët që e gjetën veten të teleportuar në një luftë në Ukrainë dhe në kushtet e aktivizmit dekorativ në gjenocidin që po ndodh në Palestinë,) arsyeja që e solli mikun e çmuar në një vizitë që me mungesën e një qëllimi shpallur shpallte një mbështetje të hapur. Ca të tjerë hamendësuan se kjo vizitë ishte një tjetër arritje e lobizmit të qeverisë që me ftesat për investime në lumenj e përrenj, dete e male, male në det, e ku di unë ja doli të arrinte qiellin e ndërkombëtarizmës gjeostrategjike. Shto këtu edhe një mirënjohje të xhaxha Semit për bashkëpendëmbajtjen në Këshill të Sigurimit, mbështetje të ukrainasve, pritje të afganëve, qetësi në negocimin kosovaro-serb, e me rradhë.
Mendoj se këtu duhet shtuar edhe teoria se tam-tami i një Lufte të Ftohtë II, do të rindajë sërish Europën e pas rënies së demokracive popullore më 90-tën, që riformatoi Jaltën,  i nxit perëndimorët të rekrutojnë në kampin e tyre vendet kufitare si mëmëdheu ynë që sic dihet rri mu mes lindjes e perëndimit.
Ballkani i hapur, me pakuptimësinë e tij strategjike për shqiptarët do të fitonte një kontekst të ri në këtë interpretim duke u bërë një skenar të prerë hollë kërcënimin se i bashkohemi shkijeve e Rusisë e kapërdijmë edhe byrazerët kosovarë të copës që na takon me të drejtë e i alarmon europianët e amerikanët. Gjithësesi (në rast të një fije vërtetësie në këtë skenar zbavitës) duhet të falenderojmë hyjin që Rama vendosi ta luajë këtë lojë duke përdorur shkjaun e nuk luajti me ndonjë kredi madhore kineze, që edhe perëndimorin do ta kish tremb tamam edhe ne mund të na kishte ngul ndonjë gjë të keqe nga ku nuk e hiqnim dot.
Për të vazhduar sagën e xhaxhave që lyejnë qiellin me ngjyrë trëndafili, shkëlqesia e tij Kryeministri bëri edhe një goxha vizitë në Ankara, ku takoi Erdogan efendiun dhe mori fjalë të mira e përkujdesje plot.
Pastaj në Tiranë u organizua një samit në mbështetje të Ukrainës. Në përfundim u morën vesh që të punohet për prodhimin e municionit apo armatimit në vend. Në bashkëpunim me partnerët do të punohet për të rivënë në funksionim industrinë, dikur në lulëzim, të luftës. U çel edhe aeroporti luftarak i NATOs e hya.
Pastaj u organizua një tjetër samit i rëndësishëm për bashkëveprimin me BE-në për të përshpejtuar përfshirjen e Ballkanit perëndimor në Europën e Bashkuar. 6 miliard Euro janë në tavolinën e bashkëpunimit e do të shpërndahen tek më i afti.
Pastaj Rama dhe një pjesë e qeverisë udhëtoi drejt Azerbajxhanit për zhvillimet energjitiko-gjeopolitike.
Edhe beteja për dënimin e gurit të Himarës, Bejlerit, po shenjon njëfarë fitorje. Në Athinë është raportuar të jenë dëgjuar zëra që thojnë ‘lëre Ramën rehat, për momentin, se ka shoqëri të gjerë . E takime e zhvillime kah mos.
Vëmendja për këtë veprimtari duket edhe në kujdesin e shtuar të televizionit të pushtetit TC e mediave të tjera dashamire që të pasqyrojnë aktivitetin, edhe dekorativ, të ministrit të evropës dhe jashtësisë, zotit Hasani. Megjithëse, na duhet të pranojmë se kontribut në këto arritje janë frute të qasjes së vetë Ramës me karakterin e tij ngjyrashumë shpalosur nëpër takime e pozime, prap suksesi është sukses dhe duhet hequr kapelja prej atyre që e mbajnë. Megjithatë ende na duhet të kuptojmë skemën e madhe që të kuptojmë masën e vërtetë të këtyre arritjeve.
Mu në ditën e takimit të Ramës me Erdoganin ndodhi edhe ngjarja e rëndësishme; protesta e opozitës. E para protestë e opozitës në aksionin e nisur për mosbindje, e që do të kulmojë me zgjedhjet e 2025-ës, u realizua më 20 shkurt duke përkujtuar me këtë rast edhe rënien e monumentit të bronxtë të zotit Hoxha prej pediestalit ku ishte në sheshin Skënderbej.
Protesta nuk ishte jo-domethënëse. Pati njerëz mjaftueshëm, ndezën edhe zjarre efemere në oborr të kryeministrisë, u bënë thirrje për mosbindje civile e u vëllazëruan të gjithë opozitarët, me ca përjashtime. Por modestia nuk mungoi gjithandej.
Më e qarta modesti ishte kur një grup civilësh nga ana e forcave të rendit penetruan turmën dhe arrestuan mu aty ku ishte të paktën njërin ndër ata që i ndezën zjarret. Një ndodhi me domethënie të veçantë e që ja zbehu profilinin luftarak të protestuesve e protestës. Mu në mes të ekstazës liridashëse, kur nën efektin e humbjes së vetes në turmë liridashësi hedh tej cdo identiet e bëhet mjet, vijnë ca çuna me kapuça e ngrejnë për leckash dhe e hedhin matanë gardhi dhe mjetet e tjera përqark e harrojnë ekstazën dhe bëhen dëshmitarë e spektatorë. Një aksion psikologjik me vlerë të paçmuar.
Tregimi i forcës është një ndër elementet më domethënëse të protestave e pamundësia për të mbrojtur bashkëprotestuesin prej turmës demokrate ishte një shenjë fort njollosëse. Legjitimiteti që i buron politikës prej çunave mbeti i mangët për shokët opozitarë. E në fakt ky ogur fatkeq nuk vonoi të pasohet prej ligështimit atje lartë. Ndërkohë që ishim në pritje të njoftimit për datën e protestës së dytë dhe një eskalim të mëtutjeshëm mbërriu haberi që po diskutohet paqja në kryesi të grupit parlamentar.
‘Tobejarevi’ kur thojnë vëllezërit myslimanë për ta mbajtur largë shejtanin e keq.
 Pa nisur akoma muaji i madhërueshëm i Ramazanit, PD, me nënkryetarë të sapozgjedhur vete e diskuton e pranon që të ketë dy komisione hetimore parlamentare në shkëmbim të braktisjes së mosbindjes civile.
Që Doktori i hyri këtij pazari qesharak pako ditë para se SPAK të marrë përsipër të vendosë drejtësi për çështje të 21 janarit është një ekuacion pa të panjohura po prapë. Gjithësesi duket se Demokratët janë në rrugë të drejtë për drejtësinë e do të mbështetsin ligjin për amnistinë që paska nevojë për ca vota më shumë nga sa kanë socialistët. (Apo po krijohet një qetësi para stuhie nga  ku me mbështje kufitare e trazi botërore e rajonale, qameti do të shpërthejë me shpejtësi e efikasitet e do të arrijë frute si në vitet e fundit të mijëvjeçarit që shkoi.)
Në përfundim na duhet të rikujtojmë prapë se Partia Demokratike e Rithemelimit, që zë akoma kaq e aq minuta në fjalët e kryministrit në asambletë e shumta të kësaj periudhe, në edicionet e lajmeve në TV kombëtare e lokale e rajonale e është një humor, që po ti shtosh edhe skeçin e Partisë Demokratike të Vulës duhet të shitej si trajtim për kurimin e depresionit. Kjo është e qartë, por që nuk po shitet si e tillë është po aq e qartë.
Por për fat SPAK balancoi situatën duke i shtuar ngjyrat e errëta në këtë ëmbëlsi pamore duke  vënë në pranga Drejtorin e ARRSH, zotin Berberi. Një njeri i afërt i zv-kryeministres Balluku. Ndërkohë edhe Veliaj i Bashkisë pat humbur më herët një koleg të ngjashëm, zotin Taulant Tusha. Mediu, Beqja, Berisha e Malltezi e ca shokë të tjerë paraqiten rregullisht para shokëve hetues për ngrënie te pjata e tjetrit.
Por, Por. Socialistët po shtojnë rradhët e për çdo kokë që bie andej lartë këndej poshtë shpërndahen 3333 tesera. Vetëm në Asamblenë e fundit Rama tha se gati 30 mijë anëtarë i janë shtuar partisë që nisi me vetëm 200 petrita.
Ndërkohë vendi zien. Përditë po vriten.  E vrau, u vra, e shtypi, u shtyp. Kënga që e këndonte edhe Rama, ‘krimi krimi droga droga’ vazhdon e jehon jehonën e vet si jet e mot e ne nuk kemi si mos pëshpërisim në zë lutjen ‘o zot jepi atij që rri kot.’
Një lutje që sipas gjasave do të na plotësohet falë përparimit të madh që po ndodh në inteligjencë artificiale.