Mesazhi i Ditës Botërore të Teatrit Isabelle Huppert

​
Sërish në pranverë, në vazhdë të pandërprerë 55 vjeçare, po kremtojmë Ditën Botërore të Teatrit. Një ditë, që do të thotë 24 orë që nisin pranë teatrit Noh dhe Bunrakut, kalojnë përmes Operas së Pekinit dhe të Kathakalit, që na kalamendin mes Greqisë e Skandinavisë, së Eskilit e Ibsenit, të Sofokliut e Strindbergut, mes Anglisë e Italisë, të Sarah Kejn dhe Pirandelos, e mes të tjerash na sjellin në Francën ku jemi, e në Paris që mes gjithë qyteteve të botës është mikpritës i më shumë trupave teatrore të huaja. E brenda këtyre 24 orëve mund të shkojmë prej Francës në Rusi, prej Racinit e Moljerit tek Çehovi, madje mund të kapërcejmë edhe Atlantikun për të mbërritur në ndonjë universitet kalifornian, ku të rinj ka gjasa të jenë duke rishpikur një teatër të mundshëm. Sepse teatri kështu rilindet prej hirit të vet.Ai s’është tjetër veç një praktikë që hidhet poshtë papushim.Ndaj ruan gjallërinë. Teatri ka një jetë magjepsëse që i shpëton hapsirës e kohës, pjesët më bashkëkohore ushqehen nga shekujt e kaluar, repertoret më klasike bëhen moderne sa herë që vihen në skenë.
Ndaj, Dita Botërore e Teatrit nuk është një ditë e zakonshme në kuptimin e jetës së përditshme. Ajo na mundëson të rijetojmë një hapsirë-kohë të pamatë, e për ta qartësuar këtë hapsirë-kohë do të doja ti referohesha një dramaturgu francez, sa gjenial aq edhe diskret, Zhan Tardiës. Po e citoj: “Për hapsirën, na duhet rruga më e gjatë prej një pike tek një tjetër…” Për kohën na sugjeron të matim me të dhjeta të sekondës kohën që na duhet për shqiptuar fjalën “përjetësi”. Për hapsirë-kohën, gjithashtu, ai thotë: “Para se të flini, fiksoni në mendje dy pika çfarëdo të hapsirës pastaj llogarisni sa kohë i duhet ëndrrës për shkuar prej njërës te tjetra.” Është fjala “ëndrrës” që më mbetet në mend. Duket sikur Tardië dhe Bob Uilsoni janë takuar bashkë.
Mund ta përmbledhim Ditën Botërore të Teatrit edhe në shprehjen e Samuel Beketit që në stilin e vet të rrufeshëm bën personazhin e tij, Uini-n, të thotë: “Oh ç’ditë e bukur do të kish qenë”. Teksa mendoja për këtë mesazh, me kërkesën për të cilin më nderuan, kujtova gjithë ato ëndrra, gjithë ato skena. Pra nuk kam ardhur e vetme në këtë sallë të UNESKO-s. Gjithë personazhet që kam interpretuar në skenë më shoqërojnë, role që duket se të lejnë kur bie perdja, por që në fakt nisin një jetë të nëndijshme tek ti, të gatshme për të ndihmuar a shkatërruar rolet që pasojnë; Fedra, Araminta, Orlando, Hedda Gebler, Medea, Mertij, Bjanka DyBua…. Më shoqërojnë gjithashtu gjithë personazhet që i desha e i duartrokita si spektatore. E kështu unë i përkas gjithë botës. Unë jam greke, afrikane, sirjane, veneciane, ruse, braziliane, persiane, romane, japoneze, njujorkeze, marsejase, flipine, argjentinase, norvegjeze, koreane, gjermane, austriake, angleze, vërtetë nga gjithë bota. Globalizmi i vërtetë është këtu.
Në Ditën Botërore të Teatrit më 1964-ën, Lorenc Oliveri njoftoi se pas më shumë se një shekulli përpjekje një Teatër Kombëtar ishte themeluar nëAngli, një teatër që ai menjëherë desh ta kthente në një Teatër Ndërkombëtar, të paktën në terma të repertorit. Ai e dinte mire se Shekspiri i përkiste botës.
Me kënaqësi kujtoj që mesazhi i parë për këtë Ditë Botërore të Teatrit, më 1962-in, ju besua Zhan Koktosë, edhe për faktin se ai ishte autor i librit “Sërish rreth botës për 80-të ditë”, apo jo.  Unë i kam rënë rrotull botës në një tjetër mënyrë, unë kam bërë 80 shfaqje apo 80 filma. Them edhe filma sepse unë s’bëj asnjë dallim mes të luajtur në teatër apo film, e di se kjo befason sa herë që e them, por është e vërtetë. Asnjë dallim.
Teksa flas këtu nuk jam vetvetja, nuk jam një aktore, jam vetëm një prej atyre shumë njerëzve falë të cilëve teatri vazhdon të egzistojë. Kjo është paksa detyra jonë. Dhe nevoja jonë. Si të thuash: nuk e bëjmë teatrin të egzistojë, por është falë tij që ne jemi. Teatri është shumë i fortë, ai reziston, i mbijeton gjithçkaje, luftrave, çensurimit, mungesës së parave. Mjafton të themi, “një skenë e zhveshur nga një kohë e papërcaktuar” e të ngjisim në të një aktor. Ose aktore. Ç’do të thojnë? Ç’do të bëjnë? Do të flasin? Publiku pret, ai do të dijë, publiku pa të cilin nuk ka teatër, kjo nuk duhet harruar kurrë. Një njeri prej publikut, është një publik. Gjithsësesi le të shpresojmë mos mbesin shumë karrike bosh! Një rrezik që nuk i kanoset Ioneskos … Siç thotë Plaka nga vepra e tij: “Po po, vdesim në lavdi të plotë, …Vdesim për të hyrë në legjendë … Të paktën do të kemi rrugën tonë …”
Dita Botërore e Teatrit përkujtohet tashmë prej 55 vjetësh. Në 55 vjet unë jam gruaja e tetë që ftohet të japë një mesazh, megjithëse nuk di nëse fjala mesazh është e duhura. Paraardhësit e mi, (në mashkulloren e imponuar) folën për teatër të imagjinatës, të lirisë, të origjinës, theksuan larminë kulturore, bukurinë, pyetjet pa përgjigje ... Më 2013-ën, vetëm katër vite më herët, Dario Fo tha: “e vetmja zgjedhje për krizën rri në shpresën për një gjueti shtrigash kundër nesh, mbi të gjitha kundër të rinjve që duan të merren me teatër: aty do të lindë një diasporë e re komedianësh që padyshim nga kjo shtrëngesë do të nxjerrin përfitime të paimagjinueshme përmes një prezantimi të ri.”
Përfitime të paimagjinueshme është një formulë e bukur e denjë për tu përfshirë në një program politik, jo?... Meqenëse jam në Paris pak para zgjedhjeve presidenciale ju sugjeroj atyre që duket se kanë dëshirë të na qeverisin të jenë të vëmendshëm ndaj përfitimeve të paimagjinueshme që sjell teatri. Por pa gjueti shtrigash!
Teatri për mua është tjetri, është dialogu, është mungesa e urrejtjes. Miqësia mes popujve, nuk di mirë çdo të thotë kjo, por unë besoj tek komuniteti, tek miqësia e spektatorëve e e aktorëve, në unitetin e gjithë atyre që teatri i bën bashkë, pra shkrimtarit, atij që përkthen, atij që sqaron, kostumografit, skenografit, atyre që interpretojnë, atyre që e bëjnë e atyre që shkojnë. Teatri na mbron, na strehon … Unë besoj që ai na do ... po aq sa eduam ... Më kujtohet një regjizor i vjetër i kohëve të vjetra që para se të ngrihej perdja, në prapaskenë, do të thërriste me zë të fortë: “Vendi i teatrit!”  Kjo është fjala ime e fundit. Faleminderit.
Përktheu: Oltion Kadaifçiu
​https://www.world-theatre-day.org/messageauthor.html