jo jo, prit se ...
  • Blog
  • Teatri/Kritika
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • kujtesa e ujit
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Kush e solli Doruntinen
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • vrasja e maratit - tk
    • elektra - tk
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • radio iliria - tk
    • Netët e dramës shqipe I
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • vdekja dhe qyteti I
    • Vdekja dhe qyteti
    • durimi i Tiranes
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • Nentor23
    • qyteti dhe vdekja
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • cmimet e letersise bashkekohore shqipe >
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • prozë
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • siqyshtek

 Mesazhi i Ditës Botërore të Teatrit                                                                 Isabelle Huppert

3/24/2017

1 Comment

 

​
Sërish në pranverë, në vazhdë të pandërprerë 55 vjeçare, po kremtojmë Ditën Botërore të Teatrit. Një ditë, që do të thotë 24 orë që nisin pranë teatrit Noh dhe Bunrakut, kalojnë përmes Operas së Pekinit dhe të Kathakalit, që na kalamendin mes Greqisë e Skandinavisë, së Eskilit e Ibsenit, të Sofokliut e Strindbergut, mes Anglisë e Italisë, të Sarah Kejn dhe Pirandelos, e mes të tjerash na sjellin në Francën ku jemi, e në Paris që mes gjithë qyteteve të botës është mikpritës i më shumë trupave teatrore të huaja. E brenda këtyre 24 orëve mund të shkojmë prej Francës në Rusi, prej Racinit e Moljerit tek Çehovi, madje mund të kapërcejmë edhe Atlantikun për të mbërritur në ndonjë universitet kalifornian, ku të rinj ka gjasa të jenë duke rishpikur një teatër të mundshëm. Sepse teatri kështu rilindet prej hirit të vet.Ai s’është tjetër veç një praktikë që hidhet poshtë papushim.Ndaj ruan gjallërinë. Teatri ka një jetë magjepsëse që i shpëton hapsirës e kohës, pjesët më bashkëkohore ushqehen nga shekujt e kaluar, repertoret më klasike bëhen moderne sa herë që vihen në skenë.
Ndaj, Dita Botërore e Teatrit nuk është një ditë e zakonshme në kuptimin e jetës së përditshme. Ajo na mundëson të rijetojmë një hapsirë-kohë të pamatë, e për ta qartësuar këtë hapsirë-kohë do të doja ti referohesha një dramaturgu francez, sa gjenial aq edhe diskret, Zhan Tardiës. Po e citoj: “Për hapsirën, na duhet rruga më e gjatë prej një pike tek një tjetër…” Për kohën na sugjeron të matim me të dhjeta të sekondës kohën që na duhet për shqiptuar fjalën “përjetësi”. Për hapsirë-kohën, gjithashtu, ai thotë: “Para se të flini, fiksoni në mendje dy pika çfarëdo të hapsirës pastaj llogarisni sa kohë i duhet ëndrrës për shkuar prej njërës te tjetra.” Është fjala “ëndrrës” që më mbetet në mend. Duket sikur Tardië dhe Bob Uilsoni janë takuar bashkë.
Mund ta përmbledhim Ditën Botërore të Teatrit edhe në shprehjen e Samuel Beketit që në stilin e vet të rrufeshëm bën personazhin e tij, Uini-n, të thotë: “Oh ç’ditë e bukur do të kish qenë”. Teksa mendoja për këtë mesazh, me kërkesën për të cilin më nderuan, kujtova gjithë ato ëndrra, gjithë ato skena. Pra nuk kam ardhur e vetme në këtë sallë të UNESKO-s. Gjithë personazhet që kam interpretuar në skenë më shoqërojnë, role që duket se të lejnë kur bie perdja, por që në fakt nisin një jetë të nëndijshme tek ti, të gatshme për të ndihmuar a shkatërruar rolet që pasojnë; Fedra, Araminta, Orlando, Hedda Gebler, Medea, Mertij, Bjanka DyBua…. Më shoqërojnë gjithashtu gjithë personazhet që i desha e i duartrokita si spektatore. E kështu unë i përkas gjithë botës. Unë jam greke, afrikane, sirjane, veneciane, ruse, braziliane, persiane, romane, japoneze, njujorkeze, marsejase, flipine, argjentinase, norvegjeze, koreane, gjermane, austriake, angleze, vërtetë nga gjithë bota. Globalizmi i vërtetë është këtu.
Në Ditën Botërore të Teatrit më 1964-ën, Lorenc Oliveri njoftoi se pas më shumë se një shekulli përpjekje një Teatër Kombëtar ishte themeluar nëAngli, një teatër që ai menjëherë desh ta kthente në një Teatër Ndërkombëtar, të paktën në terma të repertorit. Ai e dinte mire se Shekspiri i përkiste botës.
Me kënaqësi kujtoj që mesazhi i parë për këtë Ditë Botërore të Teatrit, më 1962-in, ju besua Zhan Koktosë, edhe për faktin se ai ishte autor i librit “Sërish rreth botës për 80-të ditë”, apo jo.  Unë i kam rënë rrotull botës në një tjetër mënyrë, unë kam bërë 80 shfaqje apo 80 filma. Them edhe filma sepse unë s’bëj asnjë dallim mes të luajtur në teatër apo film, e di se kjo befason sa herë që e them, por është e vërtetë. Asnjë dallim.
Teksa flas këtu nuk jam vetvetja, nuk jam një aktore, jam vetëm një prej atyre shumë njerëzve falë të cilëve teatri vazhdon të egzistojë. Kjo është paksa detyra jonë. Dhe nevoja jonë. Si të thuash: nuk e bëjmë teatrin të egzistojë, por është falë tij që ne jemi. Teatri është shumë i fortë, ai reziston, i mbijeton gjithçkaje, luftrave, çensurimit, mungesës së parave. Mjafton të themi, “një skenë e zhveshur nga një kohë e papërcaktuar” e të ngjisim në të një aktor. Ose aktore. Ç’do të thojnë? Ç’do të bëjnë? Do të flasin? Publiku pret, ai do të dijë, publiku pa të cilin nuk ka teatër, kjo nuk duhet harruar kurrë. Një njeri prej publikut, është një publik. Gjithsësesi le të shpresojmë mos mbesin shumë karrike bosh! Një rrezik që nuk i kanoset Ioneskos … Siç thotë Plaka nga vepra e tij: “Po po, vdesim në lavdi të plotë, …Vdesim për të hyrë në legjendë … Të paktën do të kemi rrugën tonë …”
Dita Botërore e Teatrit përkujtohet tashmë prej 55 vjetësh. Në 55 vjet unë jam gruaja e tetë që ftohet të japë një mesazh, megjithëse nuk di nëse fjala mesazh është e duhura. Paraardhësit e mi, (në mashkulloren e imponuar) folën për teatër të imagjinatës, të lirisë, të origjinës, theksuan larminë kulturore, bukurinë, pyetjet pa përgjigje ... Më 2013-ën, vetëm katër vite më herët, Dario Fo tha: “e vetmja zgjedhje për krizën rri në shpresën për një gjueti shtrigash kundër nesh, mbi të gjitha kundër të rinjve që duan të merren me teatër: aty do të lindë një diasporë e re komedianësh që padyshim nga kjo shtrëngesë do të nxjerrin përfitime të paimagjinueshme përmes një prezantimi të ri.”
Përfitime të paimagjinueshme është një formulë e bukur e denjë për tu përfshirë në një program politik, jo?... Meqenëse jam në Paris pak para zgjedhjeve presidenciale ju sugjeroj atyre që duket se kanë dëshirë të na qeverisin të jenë të vëmendshëm ndaj përfitimeve të paimagjinueshme që sjell teatri. Por pa gjueti shtrigash!
Teatri për mua është tjetri, është dialogu, është mungesa e urrejtjes. Miqësia mes popujve, nuk di mirë çdo të thotë kjo, por unë besoj tek komuniteti, tek miqësia e spektatorëve e e aktorëve, në unitetin e gjithë atyre që teatri i bën bashkë, pra shkrimtarit, atij që përkthen, atij që sqaron, kostumografit, skenografit, atyre që interpretojnë, atyre që e bëjnë e atyre që shkojnë. Teatri na mbron, na strehon … Unë besoj që ai na do ... po aq sa eduam ... Më kujtohet një regjizor i vjetër i kohëve të vjetra që para se të ngrihej perdja, në prapaskenë, do të thërriste me zë të fortë: “Vendi i teatrit!”  Kjo është fjala ime e fundit. Faleminderit.
Përktheu: Oltion Kadaifçiu
​https://www.world-theatre-day.org/messageauthor.html
1 Comment
Sump Pump Installation Hayward link
7/19/2022 08:14:15 pm

Great blog thanks for posting this.

Reply



Leave a Reply.

    Author

    blogu mirepret gjithe kontribuesit, por une ruaj te drejten ta heq ate qe nuk e pelqej.

    Categories

    All
    Arsimi
    Kosova
    Politike
    Shoqeri
    Zgjedhje

    Archives

    November 2022
    May 2022
    February 2022
    December 2021
    November 2021
    October 2021
    September 2021
    June 2021
    April 2021
    March 2021
    February 2021
    January 2021
    August 2020
    July 2020
    June 2020
    May 2020
    April 2020
    March 2020
    February 2020
    December 2019
    November 2019
    October 2019
    September 2019
    August 2019
    July 2019
    June 2019
    May 2019
    March 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    May 2016
    January 2016
    November 2015
    September 2015
    June 2015
    May 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    May 2014
    April 2014
    April 2013
    October 2012
    May 2012
    March 2012
    January 2012
    June 2009

    RSS Feed

    View my profile on LinkedIn
  • Blog
  • Teatri/Kritika
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • kujtesa e ujit
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Kush e solli Doruntinen
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • vrasja e maratit - tk
    • elektra - tk
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • radio iliria - tk
    • Netët e dramës shqipe I
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • vdekja dhe qyteti I
    • Vdekja dhe qyteti
    • durimi i Tiranes
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • Nentor23
    • qyteti dhe vdekja
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • cmimet e letersise bashkekohore shqipe >
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • prozë
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • siqyshtek