A shihen edhe në pranverë ëndrrat në diell?

Prilli megjithëse i dha ca ditë marsit për të ngrirë plakat, solli pranverën, pati shira e ftohtë në fillim, pati dhe ca të tjerë më vonë, pati ndodhi lloj e lloj, e ka mbetur thuajse një javë prej ikjes së tij, prap ishte një muaj i shkurtër e ndjehet i ikur tashmë.
 
Një pandemi me një virus që i vihet trupit e ia zë frymën, duke ia kafshuar mushkëritë e laringun, e ku di unë çfarë tjetër, vazhdon me ardh përqark tashsamuaj. I bie demit pa anë, si i thonin grekët e lashtë, që dem i thonin njësisë kolektive gati-urbane, dhe e faroka krejt.
U bënë 50 e kusur ditë e kjo ndodhí vazhdon, ndërsa testi para të cilit ajo e vuri shoqërinë, familjen, e njeriun me devijimin e vrullshëm dhe të vazhdueshëm të realitetit, është fort informues.
 
Shoqëria e para përpiqet të ballafaqohet e ruajë peshën që ka në secilin nga ne, qelizat e saj në tërësinë e madhe;të ruajë ndërveprimin, e prej tij motivimin, ngacmimin, ballafaqimin, leverdinë, ndihmën, bashkëpunimin, miqësimin, argëtimin e kështu me radhë.
 
Dhe e para ndër shoqëri shfaqet qeveria.
Ngritur mbi frikën popullore dhe njohje shkencore e eksperiencë ndërkombëtare , qeveria vendos ndalim qarkullimi gati katër mujor.
Ekzekutivi mori masa në kohë dhe një përhapje e madhe nuk ndodhi. Por ne dimë edhe që qeveria po ngordhte për një nevojë për masa, se masa edhe ‘të kënoq edhe ta rrit  ymrin’. Masa gjithmonë funksionon nëpër masa, ndaj situata nuk po shkon keq.
 
Qeveria gjen rastin për të trashur konturet e personazhit misterioz e kapriçoz, pak dashnor e pak tutor, por i kujdesshëm e i përkorë, autoritar dhe garanton mbijetesën si një baba.
Ky model i suksesshëm gjithsesi ka pasur kritika.Ai po lodh psikologjikisht e ezauron ekonomikisht.
U lëvduaKoreja e Jugut, që e paska menaxhu situatën duke shfrytëzuar njohuritë teknologjike dhe komunikimin e mirë ndërinstitucional e ndërpersonal.
Ata zbulojnë shpejt të infektuarit dhe paralajmërojnë njerëzit që mund të kenë pasur kontakt me tëqëtë kujdesen dhe paraqiten për kontroll. Edhe një kohë paraprake organizimi është dash patjetër. Por duke parë gjurmët e lëvizjes nëpër qytet falë gjurmimit prej telefonit dhe pikat e takimeve e të gjitha të tjerat e kanë mbajt komunitetin gjallë.Edhe ndalimi nuk është kaq i rreptë e indiferent. Por Koreja e Jugut është larg. Edhe survejimi i acaroi francezët, edhe të tjerë plot nuk e çojnë hiç nëpër mend ta pranojnë.
 
Ndërkohë përflitet një rënie e madhe ekonomike. Humbje në pagesa, fitime, shpenzime, investime, gjenerime, mbështetje e bamirësi kanë shkaktuar një ndalje në zemrën globale.
Të rëndësishmit përflasin një ndryshim të rëndësishëm në sistemin global, deri më tani ne shqetësoheshim vetëm për ngrohje globale me katastrofa e me përmbytje e tërmete e zhvendosje popullsishë në panik e tërbim. Tani, kriza e piktogramës kineze, që e pat vënë re Çërçilli paska pas nxjerrë potencialin para humbjes, ndër kuptimet e veta.
 
Debati për ndikimin që pritet të ketë njohja e fituar prej eksperiencës  që ofroi koronavirusi fatmirësisht është ende i ri. Dhe optimizmi i lejon e i fton, i inkurajon, motivon dhe i paguan te gjitha propozimet për çfarë ndryshimesh mund të sjellë dija e re.
 
Gjëja që më shumë na mësoi kjo krizë ishte një mëvetësi e madhe në funksionim psiko-social. Një inerci të bollshme të shoqërisë. (duke mos harruar këtu që ekonomia është plotësisht e ndalur dhe rrezikon kolapsin.)
Dija jonë ishte që qoftë edhe një ingranazh i vogël po të luante prej vendi, sistemi dilte nga binarët, por ja, dy muaj njerëzia mbyllur nëpër shtëpi me furi, e realiteti ruan qetësinë në valë.
Kjo është një dije e mrekullueshme.
Por.
Duhet të ruajmë njëfarë largësie në vazhdimësi.
 
Merkeli tha se virusi do tërrijë me ne shumë gjatë. edhe të tjerë.
Dhe largësia na fton tek nevoja për një konceptim të ri të hapsirës, reformim social-urban.
Unë mendoj që synimi ynë në epokën e korona virus duhet të jetë një koncept i ri i territorial, shoqëror e ekonomik.
Shpërndarja jonë nëpër territor ka nevojëtë jetë shumë më e madhe. Mënyrat se si ne mund të përfitojmë prej territorit tonë duhet të revolucionarizohet.
Ne duhet të braktisim qytetet dhe të krijojmë një rrjet të përbashkët lëvizjeje me ide e teknologji novatore. Me u shpërnda nëpër gryka lumejsh e anës liqenjve, gjithkah. Nëpër pyje, me banesa të lehta e të bollshme ndërtuar me njohje e teknika të reja që janë plot.
Jeta e fshtatit jetë e mot ka qenë e lidhur me vështirësi e mungesa, por kjo nuk ka pse të jetë e vërtetë nëse ju jeni një profesionist nga qyteti, që ka një burim parësor, ndonjë pronë a  rrogë, e që tani siguron e gëzon largësim më të lehtë.
Sikur të ardhurat që u investuan në pyllin e pallateve në bregdetin e Durrësit të ishin shtrirë në akset Plazhë – Durrës, Plazh – Ndroq a nëpër fshtrat e Kavajës e Lushnjës, apo ultësirën e gjirit të Lalzit nga ana e detit, atëherë do të kishim një rrjet të madh vilash ku shpërnguleshim e merreshim me lule e rrush e kumbulla.
Me e pas shtëpinë 7 -77 kilometra larg në çdo drejtim që ta merr mendja nuk është shumë. Po qe se po vjen rrallë e po shfrytëzon shumë teknologjitë.
Është, një investim i përbashkët dhe shoqëror që ne mund ta realizojmë me forma transporti të leverdisshme. Sikur një transport me një tren të lehtë elektrik, me bateri, që i bie gjithçkaje përmes të ofrohet prej bashkisë sa andej edhe këndej, ne mund të jetojmë gjithë jetën aty.
Ta mbajmë ujin e ëmbël ta zhfrytëzojmë, era, djelli, rrushi, vezët, pula kali. Skuadra tëe vogla pune,  me pajisje të mira e njohuri përkatëse kryen detyrat e bujqësisë në një numër të madh fermash e sipas kërkesave.
Ti e kryen punën tënde në qytet me një orar më të shkurtër e me më pak ditë pune, qoftë edhe për ca kohë në vit. Me bashkëpronësi nëpër mend.
Me  duke inkurajuar shërimin prej obsesionit me të. Ashtu patjetër do kemi më shumë. Edhe do të kujdesemi për natyrën edhe qytetet i bëjmë më të rehatshme me apartamente të mëdha edhe ndalet ndërtimi i mëtejshëm.
E  di që kjo duket të një përrallë utopike për shkak vazhdimësishë kulturore e historike, por kriza ofron një riorientim të lehtë në atë drejtim.  Fakti është që plot njerëz, kryesisht profesionistët e sukseshëm dhe sipërmarrësit, preferojnë banesat e periferisë me më shumë hapsira dhe mundësi për përmbushjen e kërkesave të tyre për sport e argëtim. Plot të tjerë kanë një marrëdhënie të mirë me fshatin pse janë rritur atje, kanë qejf të hanë ushqim bio dhe luajnë tenis, apo të shkojnë te lumi për peshkim. Fshatra e shtëpi të braktisura ose ndërtuar me një të ardhme tjetër nëpër mend ka gjithandej. Vendi është i vogël e i bukur.
Eh pranvera.
Shoqëria funksionoi 50 ditë pa secilin nga ne. Edhe kryeministri bëri tre javë pushime e prap e majmi pushtetin e tij administrues.
 

---