Dantoni. Vrasja e Dantonit. Teatri i Shkupit nën regji të Dino Mustafiç. Në të mbramen natë të festivalit mbarë kombëtar të teatrit 2018. Megjithëse në kushte të shtyrjes së përgjithshme mes karakteresh mbrëmja është gati miqësore.
Në sallën që kemi thënë shfaqja e asaj skene ashtu nuk më duket keq, me pjerrësinë e madhe. Falë një situate që u nis e pakëndshme ne përfundojmë në një mes gjeometrik të sallës. Dhe sërish dëshiroj që nja dy kolona karrike të mesit të zhvendosen diku ose të zëvendësohen disi me vende të tjera nëpër sallë. Skena ka gjerësi plot dhe ka një hyrje ansore të gjerë ku mund të rrijnë me detyrim të gjithë studentët e fakultetit me detyrim. Një lëndë. Semestrale. Festival mbarë kombëtar teatri. Për studentët e dramaturgjisë aktrimit, regjisë dhe vizatimit.
Një ndodhi shoqërore, artistike, sipërmarrëse, menaxheriale, shtetëror. Dantoni.
Dantoni dikur e la terrorin e revolucionit mbasi kishte qenë ndër revolucionarët që i pari kish shpënë në gijotinë njërin prej Luigjve. Të parin mbret që arrin të tillë egzekutim. Pas ndonjë Xhorxhi që vrau Kromëelli. Por kurrë si revolucioni francez. Dantoni agjitator luftarak i bindi njerëzit nëpër Bastija e ksisoj gjërash dhe me një akt dhune të shpejtë e mbarë popullor vjen e përfundon edhe vetë në gijotinë sepse përfshihet disi në keqqeverisje dhe zhytje nëpër luks vetjak. Robesperi i pashpirt që e mbajti gijotinën e revolucionit të gjallë deri sa futi edhe kokën e vet aty, fut në fillim Dantonin.
Pjesa e këtij gjermanit tani tregon pak se si ndodhin gjërat. Në fillim Dantoni që me miq që thojnë se jeta duhet shijuar. Pastaj Robespieri që thotë se faji nuk mund të lihet pa ndëshkuar se ne e kemi vendosur tashmë. Virtyti. Lajmës çojnë e marrin vendimet e autoriteteve. Gijotina kumbon anembanë, por Dantoni thotë se gjithë këto vrasje nuk kanë më kuptim. Dy grupe dominuese avancojnë mendimin e vet. Dantonin e ftojnë miqtë e tij të veprojë e të luftojë armiqtë, po ai nguron të bëhet egzekutues i revolucionit që më së shumti se të gjitha e vlerëson. Por një komitet vepron, një komitet që ai e ka kryesuar dikur. Ai mbrohet para publikut të pakët, por i hiqet fjala e një grup gjykatësish e gjykojnë fajtor dhe egzekutohet. Për një komplot arratisje me dëshmi të rreme prej një miku, ai përfundon në gijotinë me procedurë të përshpejtuar. Buhneri ka bërë diçka të tillë.
Kjo shfaqje e fundit e festivalit që thamë pati si regjizor Dino Mustafiç dhe për protagonistë aktorë Refet Abazi si Dantoni dhe pastaj Luran Ahmeti si Robespieri.
27 piktura koreografiko pozicionale dhe 12 këngë. Tre frengjisht dhe të tjerat anglisht ndonjë italisht, sllavisht dhe internacionalisht.
Recitime të gjata e të mbytura Me patos. Si fjalime rakie disi hipokrite nw tavolina shoqwrishw qw po prishen. Mbi një si urë të gjatë të lëvizshme që mbështetej në mes mbi një këmbë drejtkëndore me katër rrota që rrotullohen e bllokohen. 6-7 metra. Nuk e di.
Veç zotërinjve Abazi dhe Ahmeti askush tjetër nuk u shqua fort në fjalën e vet. Edhe këta jashtë kontekstualë. Në skenën e parë Dantoni pret lakër me një hanxhar mbi këtë urën që ju thashë. Dantoni, Ministri i Drejtësisë i Revolucionit.
I gjithë revolucioni. Dantoni-Abazi me një hanxhar të madh i hyn një lakre dhe e pret me një farë shkathtësie. Dhe një grup prej dymbëdhjetë e trembëdhjetë të rinjsh recitojnë ankesa qytetare për keqqeverisje, për probleme herë të ditëve të sotme ndoshta në Republikën e Maqedonisë të Veriut të Lindjes dhe më pak Jugperëndimit, e herë të Dantonit francez e shokëve të tij gjithashtu francezë që bënë ç’ish e nevojshme sipas mendimit të tyre. Një çupë me seksualitet të amplifikuar bën dashnoren. Ai flet për kurva. Ai flet shumë keq. Na nxorri bythën, kot fare. Gishtin e ngriti për të na fyer në një inflacionin gjeneral familjariteti. Dantoni i bukofskizuar gjer tej. Ai lëviz keq. Në vend që të synojë 34 vitet e Dantonit zoti Abazi thekson të vetat. Ka një si tik gjyktyrët i mban të shtrembëruara. Hedonizmi i tij është disi akut. Epshi i tij banal. Humori i tij banal. Kur flet për politikë nuk ka mbetur veçse një pijanec i çorganizuar që mbllaçit citatet e veta. Çuditesh pse i janë besnikë çunat e revolucionit.
Dantoni drita e syve tanë, burri që kur u bë kartë e të drejtave të njeriut ish aty me dalldi në sy dhe fuqi të pamatë, kur arrin një moshë më të shtyrë nga e veta, falë rimishërimit të zotit Abazi, nuk është veçse një pijanik. Harraq e hutaq me një dashnore që mund ta etiketojë edhe kurvë e që i vihen njëri tjetrit me pasion e puthje. Me streçe të zeza si prej lëkure. Mbuluar me flamur francez ndërsa i vrapon lozonjare Dantonit të zvarrepsur me mani dhe ves. Vdekja e tij më së pakti na dhemb. Çmitizim i çdo heroi? Përdhosje e çdo heroi? artisti e bën heroi pas masës sonë?
Robespieri i Ahmetit është një njeri korrekt por epizodik. Jam dakort ka ndonjë fjalë që shkon përtej dhe na arrin si diskurs, por tashmë vëmendja jonë është mprehur për larmi skenike.
Për shkak të përfshirjes së pakët në kontekste narracionacionale skenat e fundit të pjesës ishin të lodhshme. Ne që na duhet të koordinojmë përkujdesje ekstra do preferonim që të kishte njëfarë korrespondence mes informacioneve nëpër letra me realitetet. Dy orë, po e vrasin tani, po e vrasin pastaj. Ato kno nji kangë e kno nji tjetër. Fillun të flasin si shumë. Ata kishin qenë aty nëpër skenë duke u hedh poshtë e përpjetë. Duke lyp bukw, duke u grindur, duke luajtur basketboll. Edhe dantoni liujti basketboll. Edhe kur egzekutoheshin andej nga fundi pas urësh këta cunat basketboll luanin. Gjuajtje të lira simulonin. Po pastaj nga fundi fituan një personazh. Edhe kishin emra.
Shfaqja nuk kishte shumë nga madhështia e revolucionit. Dakort teatri duhet të trasferojë diçka nga diku diku tjetër për të qenë, por pse kjo këtu?
Nevoja për të pasur 20 e kusur aktorë, në këtë shfaqje, ka sjellë angazhimin e plot të rinjve, që i sjellin shfaqjes një fllad amatorizmi. Teksti është zëpakët. Peshë e pakët gjithandej. I gjithë tensioni dramatik në mimikën e dy personazheve kurse 20 të tjerë luajnë me top, këndojnë, shtyhen, luajnë teatër dhe hedhin valle dhe recitojnë. Në skenë është edhe një djalë që i bie xhezit dhe është dixhej dhe këngëtar dhe ndihmës aktor.
Dakort pjesa ka masa të mëdha dhe një qasje bashkëkohore. Ka kërcim, ka muzikë, angazhim politik e qytetar, por të tillë egzekutim nuk ja urojmë as egzekutivit. Dritat nuk janë kushedi çfarë. Lëvizja nëpër skenë e vakët. Energjia e mangët. Përfshirja grupore. Emocioni i përgjithshëm mesatar. marrëdhënia e pjesës me shfaqjen e dobët dhe hedhja në bashkëkohësi e dobët. E kemi parë.
Çuditërisht shfaqja fitoi çmimin e shfaqjes më të mirë të festivalit. Një vendim që nuk e përkrah. Kosovarët me Kaligulën në këto boshte koordinimi të vlerësimit të shfaqjeve kishin një nivel shtatë herë më të realizuar e të aftë për të befasuar e përfshirë. Edhe shfaqja e teatrit kombëtar të Tiranës, Tag, dorën në zemër ishte një englendisje shumë më e vlerësueshme.
Unë festivalin nuk e ndoqa dot siç desha, edhe për shkak të vjeshtës dhe duarve të saj plot me bollëqe, prandaj nuk di të hyj në vlerësim të vlerësimeve por në këto tre a katër pjesë që kam parë kjo vepër nuk ish më e mira. Gjithsesi nuk jam kundër. U inkurajofshin të inkurajushmit. Po edhe të vlerësushmit disi, u vlerësofshin disi.
Individualitete të gjithë botës shpërndahuni!
RSS Feed
