Drama shqipe sa e mire, sa e lehte sa e dlire

Drama shqipe ka siguruar një dritore të re për punën e vet me festivalin e dramës shqipe tek teatri Metropol. Edhe vjet e patëm një festival të tillë edhe sivjet sërish po e kemi. Shfaqja e parë të martën e 3 tetorit. “Kryet e Hudhrës” nga Krist Berisha. Një individualitet i pazbulueshëm nëpër internet.  Asgjë për të. Drejtoresha e Metropolit, Jonida Beqo tha se ndoshta është e para komedi kosovare. Në fakt pjesa flet për çirakë të esnafit të argjendpunuesve diku nëpër Gjakovë, (meqenëse ka më tepër prani katolike ndër qytete të Kosovës, mos qofsha i gabuar.) Meqenëse çirakët gjatë shfaqjes fillojnë e organizohen në një si farë greve, apo lëshimi të punës, mund të gjykojmë se shekulli do të jetë i njëzeti. Në fillime fare, apo edhe pak më vonë. Ndoshta diku para luftës së dytë botërore.
Xhandari i krajlit vinte e vilte taksa e zhvaste rrushfet. Një dashnore e bukur e joshte dhe ky ustai korrupton shefin e xhandarit të krajlit për të shtypur lëvizjen e çirakëve që për të marrë atë pak profesion e fituar anëtarësi, a liçencë si po i themi sot, shërbenin tre vjet skllav. Edhe rrinin aty edhe mbushnin ujë lanin shplanin asistonin me punët e shtëpisë e të dyqanit dhe çfarëdolloj nevoje tjetër. Po rebeloheshin shpejt. Edhe iknin. Edhe martohen me njëfarë dashurie. Tashmë bashkëpunëtori në profesion i ustait është i dashuruar me vajzën e tij, por ai do ta japë tek një koleg i esnafit që e ka mik, por ka një djalë disi tutkun, po djaloshar.
Çiraku pelivan është aty për ti ngatërruar gjithë gjërat e njëkohësisht për ti zgjidhur ato. Një komedi e thjeshtë. Personazhe të thjeshtë, me pak viza. Naivë. Situata të thjeshta.
Sonila Kapidani ka bërë një gjetje të mirë me këtë “komedia del arte” a si i thokën kësaj teknikës me shtatë a tetë maska tip që eksplorojnë ndodhira të ndryshme. Kjo thjeshtësi e Krist Berishës sikur i rri mirë dhe ato bëjnë personazhe. Një thellësi e kohës.
Një kostumografi e mirë. Në fakt çirakët nuk kanë tamam kostumin e kohës, por lëvizjet e tyre janë të shpejta, akrobatike. Çështja e tyre mbetet e pazgjidhur edhe me kryengritjen. Por një dashuri triumfon dhe një bashkëjetesë familjare e me leverdi vazhdon.
Në një element modestie të qasjeve ndaj skenës teatri metropol thuajse gjithnjë ja del të krijojë një atmosferë pozitive në shfaqje dhe spektatori shpesh ndjehet i motivuar në pëlqim.
Me qylaf e me një maskë vetulltrashë ustai djersin. Shpesh tablotë janë lënë përgjysëm dhe spektatori duhet të dyshojë nëse vërtetë e pëlqen këtë pjesë, por kjo pantonimë e gjatë, kjo larmi, e thjeshtësi, rrijnë mirë, sidomos përzier me ndjesinë që jemi në një eskursion nëpër dramën shqipe të mëhershme. Trupa është e kënaqur me punën e vet e kjo na shton simpati.
Në pjesë të dytë. “Makaronat e shejtanit” të gjitha karakteristikat e tekstit të parë theksohen më tej. Komploti ëhtë edhe më naiv,  personazhet përgjysmohen, gjatësia e shfaqjes. Dy shërbëtorë të mbetur pa ngrënë meqenëse pronari koprac ka shkuar në mal për dru e nuk ka lënë fjalë nëse duhet gatuar e ngrënë gjë apo jo, të nxitur prej një personazhi të tretë gatuajnë makarona. Vjen për mik një ushtar që sheh gjithçka dhe kur kthehet pronari i uritur e shërbëtorët fshehin gjurmët e tyre i zbulon ushqimet e fshehura, por si të jenë rezultat i magjisë së tij. Si të jetë ai një mik i djallit.
Subjekti i dramës është marrë nga një përrallë e nuk është shpënë më tutje. E në fakt gjithandej ndjehet thjeshtësia e qasjes.
I udhëhequr nga gugatejt e një dy tre vjeçari që mamaja e përfshiu ndër spektatorë e që u shkri së qeshuri me lojën e aktorëve në minuta të para i gjithë publiku u kënaq me aktorët që hanin makarona dhe plot energji dramatizonin përrallën. Rexhina Mollaymeri është marrë me përgatitjen e shfaqjes. Merita e saj qëndron në mos ngarkimin e shfaqjes me kushedi ç’pretendime.
Metropoli duhet të na ofrojë ca më shumë kontekst për autorët e ndoshta për pozicionin e tyre në tërësinë e dramave të këaj periudhe. Ndonjë fjalë a bisedë kompetentësh duhet ta paraprijë shfaqjen me ngjyra e ngjarje të kohës.