jo jo, prit se ...
  • Blog
  • trille prrallore
  • Teatri/Kritika
    • Faust TK Iodice
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • kujtesa e ujit
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • vrasja e maratit - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • elektra - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • Netët e dramës shqipe I
    • radio iliria - tk
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Naxhi Bakalli
    • Psikologjia ne artet shqiptare
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • durimi i Tiranes
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • 1001-netet e Ushinit
    • Vdekja dhe qyteti
    • qyteti dhe vdekja
    • vdekja dhe qyteti I
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • Per perkthimet >
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
      • per 1001 netet ne shqip
    • Çmime te letersise >
      • Ngjizja e paperlyeme, A.Tufa
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • Ringjallja e Kafkes. M. Ramadani
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • media nderkombetare
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • Autori
  • Blog
  • trille prrallore
  • Teatri/Kritika
    • Faust TK Iodice
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • kujtesa e ujit
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • vrasja e maratit - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • elektra - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • Netët e dramës shqipe I
    • radio iliria - tk
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Naxhi Bakalli
    • Psikologjia ne artet shqiptare
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • durimi i Tiranes
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • 1001-netet e Ushinit
    • Vdekja dhe qyteti
    • qyteti dhe vdekja
    • vdekja dhe qyteti I
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • Per perkthimet >
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
      • per 1001 netet ne shqip
    • Çmime te letersise >
      • Ngjizja e paperlyeme, A.Tufa
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • Ringjallja e Kafkes. M. Ramadani
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • media nderkombetare
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • Autori
jo jo, prit se ...

Jo jo, prit, se ...

Eshtrat qe vijne Vone te atyre qe jane ketu

11/30/2016

Comments

 
Në Prishtinë, të enjten e 24 nëntorit, “Eshtrat që vijnë vonë. Hej zoti i madh. Në ato vise disa mijëra njerëz kanë hallin e disa mijëra njerëzve për të cilët thuhet se janë të zhdukur dhe si dihet hic ku i kanë eshtrat.
Por, asgjë aq serioze. Bëhet fjalë thjeshtë për një rrjedhë patriotike qindra vjeçare që pasurohet. Probleme kritike, padyshim, por që e kanë burimin diku atje, thellë nëpër male. Një kujtesë që mund ta ketë vetëm uji, që po vinte andej për herë jo të parë. Karakteri ynë gjarpërues nëpër identitete otomano islamike a ortodoksi greko-serbe, e kushedi çfarë tjetër, ishte objekt i nëmës së pjesës.
Akuto-contemporan, dakort, por i pari që foli ishte ky punëdhënësi i atij çunit të Qyprillinjve në Pallatin e Ëndrrave, të Kadaresë. E ky foli se si nuk duhej të kishte ndikime në punësime me rekomandime, sidomos në këtë fushën e kontrollit mbi ëndrrat. Se institucioni mbi të gjithë, por pastaj dita erdhi dhe një skenë zyre frenetike, bashkëkohore. Me muzikalitet e kakofoni krijuar prej makinave të shkrimit, ziles së telefonit, grisjes së letrës së madhe e pak flirt aty. Tentimi i një vetvrasje shumë reale me hedhje nga punonjësja, që përgjigjej në telefon. Apo këto ishin njëkohësisht? Të paktën pjesërisht. Pastaj punëdhënësi vjen në skenë si beu epror dhe herë është turk e herë shqiptar.
Dhe nisi një përsiatje ideologjizuese gjatë së cilës Qyprilliu i ri vijoi shndërrimet nëpër rrjedhat e historisë sonë herë si Abdullah e herë si Mark, e herë si tjetër kush. Dhe ajo zyra i la vend një marrëdhënies nënë e bir, dhe gratë e tjera, dhe burrat e tjerë që janë herë vllam e herë hasëm. Dhe e gjitha kjo në ritme të larta. Mark Alemi herë vjen e flet, e herë vdes, e herë sillet rrotull e mban fjalën, e herë gjithë i derdhet sipër narracionin.
E një luftë e një zallamahi aty, me shkopinj e me ujë. Përplasen e pijnë lagen. Egzekutohen me mbytje e mbështillen me një  copë të bardhë që bëhet edhe flamur, kurse gratë, edhe me ferexhe edhe luftëtare që vriten, (ajo punonjësja që desh u hodh nga skena në fillim, tani, u vetvar.)
Pastaj ringjallen ngadhnjimtarë e hipin mbi skelat me rrota që vijnë e ikin sa para mbrapa. Veshur me fustanella që mund të jetë edhe veshja jonë kombëtare me fustanellë, edhe një fustan i gjatë turqinie, edhe një veshje e re. Valvisin një flamur të bardhë e të gjatë dorëzimi. Një aktivitet zhurmëplotë në skenë. Dhe ndajnë me njëri tjetrin të bëhen myslimanë a ortodoksë, pëmendet dhe venediku. Më shumë identitete të mundshme u përfolën aty, natyrisht, por vllamt kur po luanin e pinin te ato podiumet që thamë. Dhe asnjërën nuk e kishin qejf. Dhe pastaj luftojnë edhe aty. Si biçim monumentesh. Në skenë gjithë ajo lëvizje. Zhurmë. Dhe një këngë goxha e gjatë e ritmike, që tregonte për zombin. Zombi është i gjallë, ndoshta thonte? Kush e di shka osht zombi?
Teki Dervishi është autori i pjesës. Megjithëse ndahet fort merita me regjisorin maqedonas Martin Kocovski për shfaqjen kaq fort ritmike e vizualisht intriguese. 9 aktorë, nja gjysma edhe me personazh. Teksti me atë solemnitet konstant sikur bëhet shumë i rrëshkitshëm, shto këto mbytjen nëpër zhurmë e aksion, shto edhe veshin tim në fajmiljarazim e sipër me dialektin dhe gjykimet bëhen të guximshme. Por ....
Meqenëse, politika mbetet në dorë të parë me kujdes, për të këtilla çështje, duhet parë ana politike e shfaqjes. Shumë shpejt në fillimin e shfaqjes së rrëmbyer,  hidhet një hap i parë, i gjatë, direkt e në fundin e rrugëtimit historik të shoqërisë që po merret në shqyrtim, pra tonës, asaj shqipëtare. Ky Mark Alemi a Gjorgu, na tregon një përgjigje për një pyetje nga ato që e kanë munduar autorin. Në një komunikim me ndoshta vetë zotin, ai i tregon se theksimi i dentitetit fetar fillon më 1992-in me luftën e Bosnjës. Shprehur aq qartë ky besim sa besohet që edhe vetë feja fillon në këtë moment. Pastaj për ta humbur edhe më tej fillin kronologjik përmenden edhe shumë emra domethënës e me meritë në krijim të identitetit kombëtar. Por i gjithë veprimi shkrin gjithë kohët. Rrugëtimi i një rrace përfaqësuar fillimisht prej Qyprillinjve e deri tek konflikti e vllaznimi që kishte qenë dikur e vazhdoi akoma. Të tillë e kanë historinë shumica e kombeve dhe besimi ynë për një vuajtje më të madhe krahasuar me të tjerë kombe nuk qëndron.  
Kadare me burokratin modern ngatërruar me histori të lavdishme bashkëkombasish të humbur nëpër histori të perandorisë osmane ju afrua sa mundi një realiteti fiks. Por, komunistët shtynin keqazi më një anë e revolta e tij ndaj një ndikimi kaq dramatikisht jetëgjatë të erërave të nxehta të lindjes nga ana tjetër, ndaj ai nuk mund të rrinte në një vend. Këtë lëvizshmëri të veprës Kadarejane, Dervishi e egzalton në ekstrem dhe e bën një atribut themelor të veprës së vet. Masën e saj.
Pjesa paskësh fituar një çmim të rëndësishëm në Rumani. Personalisht mbetem ziliqar i asaj energjie aktrimi që ofron skena kosovare. Ueh. Bababum bababam. Vritu pritu. Kaq profesionalë, të çlirët dhe të lirshëm, të pjekur. Nuk e dija hiç që i kisha këto përshtypje kaq të mira, që tani po i shkruaj. Por në fakt më paska pëlqyer. Kohëzgjatja e shfaqjes në kufirin e 50 minutave është në harmoni me ngarkesën që përçon.
Gjithësesi, kjo qasje e dramaturgut nuk më entuziazmon fort. Duhet pranuar që nevoja për tu rikthyer tek nevoja për të adresuar këtë pyetje vazhdon prej gjatë. Me dyshim të qartë duhet të pranojmë se shqetësimi ynë për humbjen e bashkëkombasve nëpër kombësi të tjera e nëpër besime fetare që gërryejnë identitetin kombëtar, në terma të estetikës e prodhimit artistik, është i tejkaluar. Ndoshta ky është edhe parakushti fatthënës për këtë dramë kombëtare. Pas luftërash që na shpërngulën masivisht, transformimesh, vuajtjesh e gëzimesh, ne vazhdojmë të thurim gardhin e grigjës kombëtare.
Ngjarja është një histori me shumë ngjarje. Ndaj mbajtja e personazhit bëhet shumë vështirë dhe kjo krijon hapsirë për energji por edhe për ca kakofoni. Në fillim një njeri, e shpejt na mbetet vetëm një komb. Një shfaqje.
 
 
Comments
comments powered by Disqus

    Categories

    All
    Arsimi
    Kosova
    Politike
    Shoqeri
    Zgjedhje

    Archives

    May 2025
    April 2025
    February 2025
    January 2025
    December 2024
    October 2024
    June 2024
    May 2024
    April 2024
    March 2024
    February 2024
    January 2024
    November 2023
    October 2023
    August 2023
    May 2023
    February 2023
    November 2022
    May 2022
    February 2022
    December 2021
    November 2021
    October 2021
    September 2021
    June 2021
    April 2021
    March 2021
    February 2021
    January 2021
    August 2020
    July 2020
    June 2020
    May 2020
    April 2020
    March 2020
    February 2020
    December 2019
    November 2019
    October 2019
    September 2019
    August 2019
    July 2019
    June 2019
    May 2019
    March 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    May 2016
    January 2016
    November 2015
    September 2015
    June 2015
    May 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    May 2014
    April 2014
    April 2013
    October 2012
    May 2012
    March 2012
    January 2012
    June 2009

    RSS Feed

    View my profile on LinkedIn