jo jo, prit se ...
  • Blog
  • Teatri/Kritika
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • kujtesa e ujit
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Kush e solli Doruntinen
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • vrasja e maratit - tk
    • elektra - tk
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • radio iliria - tk
    • Netët e dramës shqipe I
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • vdekja dhe qyteti I
    • Vdekja dhe qyteti
    • durimi i Tiranes
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • Nentor23
    • qyteti dhe vdekja
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • cmimet e letersise bashkekohore shqipe >
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • prozë
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • siqyshtek

Fishta i Bashës është prej Tirone

11/24/2017

0 Comments

 
Gjergj Fishta. I ligu për mend. Një zgjedhje e qëlluar prej regjisorit Altin Basha, që edhe më herët e ka shpalluar se drama shqipe meriton vëmendje të shtuar ndër shqiptarë. Për Fishtën dëgjojmë pak. Dikur pati një vëmendje të madhe për të e një valë njohësish e shijuesish të tij qenë aty për t’ja ringjallur kujtimin sa herë të ishte nevoja. Fishta me pak shokë radhitet në ballë të zhvillimeve që e bënë Shqipërinë dhe shqiptarët. Por kohët rrokullisen dhe ime shoqe kur më pa me tre vëllimet e dramatikës se Fishtës nja dy a tre vjet më herët nuk pati asgjë nga entuziazmi që duhet të shfaqte për një libër me çmim të mirë e prerje e lidhje të këndëshme prej shokëve franceskanë. Dhe kjo na kthen direkt e te pjesa.
I ligu në fakt nuk është fare një shqiptar. Ai është një francez. Molieri, përshtatur për shoqëri shqiptare prej Fishtës. Aq më mirë, se ne Molieri na pëlqen shumë. Fishtës i është dashur të bëj një kapërcim e të sjellë me personazhe të shoqërisë shqiptare në mjedisin e vet personazhet francezë të Molierit. Të gjithë veç Tukut, që disi mbetet i njëjti personazh kryesor si tek Moljeri, janë prej realitetit që jetonte Fishta. Basha domosdo që do të krijojë realitetin e vet në realitet të të dyve, të vetes së vet dhe pastaj shokëve aktorë dhe shoqërisë bashkëkohore gjithashtu.
Ja një ndryshim i parë. Molieri ka katër femra kurse Fishta as edhe nji. I biri i Tukjes te Molireri është bija tek Molieri, pastaj shërbyesi ishte shërbyese. Dhëndri i Tukjes kish qenë gruaja e Arganit. Pra asnjë femër. Kurse Basha e kishte përfshirë një. E dashura jonë Shengyl Ismaili nuk mund të marrë veçse një duartrokitje paqtonjëse për përzierjen në këtë muhabet burrash.
Kjo përfshirje na merr një qëndrim fishtjan, që Basha mund ta kish shfrytëzuar për ndonjëfarë qëllimi, dhe na jep pak. Dhe për më tepër, nëse fut një femër pse fusni vetëm një zoti Basha? Ku hyn një grua mund të hyjnë të paktën katër. Siç tha edhe Molieri. Apo edhe shtatë? 
 Por zoti Basha shkon më tej. Ai e bën Ernestin birin e Tukes djalë të pavëllam, ai na heq edhe noterin Sylejman efendijen, që i ka do gjykime të holla për avokatët e për drejtën. Gjithë ajo politikë cuar dëm. I biri i farmacistit është bërë vëlla i tij. Opereta e Moljerit është një vjershë tek Fishta. Një vjershë kundër dhëndurëve.
Një ndryshim këtu e një ndryshim atje dhe pjesa ndryshon. Por e ndryshmja ishte ajo që po kërkonim. Ja ndryshe nga Moljeri e ndryshe nga Fishta. Por prapë se prapë një njeri  që i trembet sëmundjes e vdekjes e nën ndikimin e një dhëndri që në servolsje të rreme e manipulim  fiksohet pas shëndetit dhe vetes dhe i harron bij e bija e do vetëm jetgjatësi e përfillje të madhe siç edhe e mundëson statusi ekonomiko-shoqëror.
Historitë janë kryesisht të ngjashme. Bija e Arganit rrezikon një martesë pa dashuri ndërsa i biri i Tukjes në vend që të niset për shkollim jashtë rrezikon të shkojë çirak, njëra rrezikon murgërin etjetri ushtrinë. Me një rreng përgjimi gjithçka rregullohet. Tek Moljeri, tek Fishta e tek Basha.
Shfaqja. Zoti Basha vazhdon të gëzojë njëfarë bollëku në produksionet e veta. trupa e teatrit kombëtar të Kosovës është e tillë. Luan Jaha goxha aktor. Ka të vetin humorin, ekspresivitetin, zgjuarsinë aktoriale, guximin ironik qytetar.  
Ernest Malazogu veçanrisht i spikatur. Ky ishte shërbëtori. Edhe në tekst i bekuar me gjithë finokërinë e situatate përshtatshme për humor edhe në lojë e dukë ai është i këndshmë. Ndoshta Basha ja lëshon dorën në ndonjërën prej atyre piruetave ku ai futet me zell edhe vetë, ndonjëherë dëftonjëse me tepri, po del disi dhe ka krijuar tashmë peshën e nevojshme për tu kthyer shpejt në ugar të vet. Ky edhe knoi nja dy a tre nota të një jareje shkodrane që me të çudit.
E gjithë skuadra është e motivuar. Humori gjurmohej. Lëvizje e madhe. gjithë ajo gjallëri, nëpër skenë. Hip e zbrit. Komunikime me publikun për englendisje të shtuar të tij, e ma.
Në një rast për shembull, Armend Baloku, i biri i Tukjes mori një godishtje prej vërteti në gisht. Kërcitja e shkopit në kocka e nyje të aktorit u dëgjua njësoj qartë edhe andej nga fundi i sallës. Fillimisht ai e përmbajti dhimbjen, por kur ndjeu elektrizimin e sallës u hodhës sërish përpjetë me një klithmë më të lartë e natyrale. Suksesi u korr aty për aty. Kur e kuptoi që do të ishte i falur për këtë edhe Jaha nuk e përmbajti ngazëllimin. Adrian Morina si dhëndri ishte aty me drapër në dorë për çdo qeshje që spektatori mund ta çelte spontanisht.
Dhe në fakt ta merrnin qeshjen. Teksti i Fishtës është i mirë e i pasur me pasuri situatash që vijnë në gjuhë që e kuptojmë kulturalisht.
Kërkimi regjizorial i Bashës nuk duket se sjell të re. Ai mbështet i sigurtë në eksperiencën e vet me Portokallinë. Humori është i situatës. Karnavalet simbolike na kujtojnë pak edhe shfaqjen paradhëse të tij, e na lejnë me një shije ngatërrimi. Dalja në të pakohën kohë të gjithmonësisë nis aty. Te ca maska. Teksti ka marrë mpakje të përgjithshme e në .
Personalisht mendoj se duhet të ish lënë vend për ca më shumë Fishtë, për kohë të tij, për problematika të tij, për batutë të tij. Se për atë punë Moljeri ka katër çupa, ka këngë më shumë, etj. Teatri spektakël është në shekull të vet, ky u kry si diskutim, po ne duam shumë po qe për spektakël.  Përndryshe na jep ndonjë gjë që ta marrim me vete.
Kostumet e kohës janë të pasur në kadife të butë të paqethur në kanale e prej ngjyrash të moderne qëndisur me fije prej soji të mirë në ngjyrë të argjendit bardhëllonjës. Ato meritojnë që aktorët ti mbajnë në garderobën prestigjoze që publiku e viziton në ndonjë prej ambjenteve të teatrit. Iliriana Loxha Basha, që veç kostumeve është marrë edhe me skenografinë, është pranë interpretimit ideor të regjizorit dhe përgjegjëse për shumë çka mbetet nga shfaqja.

0 Comments



Leave a Reply.

    Author

    blogu mirepret gjithe kontribuesit, por une ruaj te drejten ta heq ate qe nuk e pelqej.

    Categories

    All
    Arsimi
    Kosova
    Politike
    Shoqeri
    Zgjedhje

    Archives

    November 2022
    May 2022
    February 2022
    December 2021
    November 2021
    October 2021
    September 2021
    June 2021
    April 2021
    March 2021
    February 2021
    January 2021
    August 2020
    July 2020
    June 2020
    May 2020
    April 2020
    March 2020
    February 2020
    December 2019
    November 2019
    October 2019
    September 2019
    August 2019
    July 2019
    June 2019
    May 2019
    March 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    May 2016
    January 2016
    November 2015
    September 2015
    June 2015
    May 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    May 2014
    April 2014
    April 2013
    October 2012
    May 2012
    March 2012
    January 2012
    June 2009

    RSS Feed

    View my profile on LinkedIn
  • Blog
  • Teatri/Kritika
    • Mefisto, Mustafiçi, Eksperimentali
    • Koriolani, TK, Altin Basha
    • Oh ah ato dite te bukura, Kumbaro Metropol
    • Heda Gabler, eksperimentali
    • Stinet e armikut, Nezira, Multimedia
    • Engjejt e Amerikes, Kumbaro, TK
    • Medea, Dimitris Mylonas, TKE
    • Gishti, Bojana Laziç, TKE
    • Xhelatet e Rijanit ne TK
    • naten Ma, Andrea, Metropol
    • Makbethi, TK, Klejdi Kapexhiu
    • Salome, Sciaccaluga, TKE
    • Antigona, Brusque, TKE
    • Marta, e perndjekura (E. Sojli) TKE
    • cope cope, Krasniqi, TKE
    • Nena e femija, Mustafiç
    • Bretkosat, Burbuqe Berisha, TKE
    • opera per tre grosh, haveli, xhelili, ne TK
    • Jul Çezari, Ivica Buljan, TKE
    • drithije gej, Neziraj, TK
    • Jashte deres, Janciauskasi, TKE
    • Sherlok Holms, Berisha, Metropol
    • Don Kishoti ne TK
    • 8 Femra, Dervishi, T. Korçë
    • 39 Hapa, Q.Rijani, TM
    • Rojat e Taxhit, Altin Basha, TKE
    • Equus, TK, Mustafiç
    • I ligu per mend, Basha
    • Borchart, Çapaliku TKE
    • Lukrecia Borxhia, E. Vigner, TK
    • Vdes si nje vend, Kostani, TK
    • Tre dhenduret, T. Metropoli
    • Made in Albania, Çapaliku-Basha TKEKS
    • Pushteti i Grave, S. Duni, TK
    • Nje jete me ty
    • Pasuesi, TKKosoves, Kadare Unovski
    • Eshtrat qe vijne vone TKK
    • Kosova for dummies, Neziraj, TKE
    • Qiejt te heshur, A. Demaj, Metropol
    • Familja Tot, Teatri Kombetar
    • kujtesa e ujit
    • Kryeneçja Shkespir, Elma Doresi
    • Kush e solli Doruntinen - Vasili, Salla e Akademise
    • netet ballkanike
    • Pirandelua i patekst
    • Romeo e Zhuljeta, Manojlloviç, TK
    • Roshomon, Beqo, T. Metropolit
    • dikush qe do te kujdeset per mua - TK
    • Kush e solli Doruntinen
    • Shatrolli, karramel, TKEKS
    • kandili i argjandit, Camaj, teatri MIgjeni
    • spiuni i ballkanit, Kovaçeviç, TK
    • 20 vjet, 2 javë e 2 ditë - Çapaliku
    • luftë në kohën e dashurisë - neziraj - tk
    • hamleti - TKE
    • shopping and fucking - prishtina
    • liri ne bremen - tk
    • me syrin e nje kllouni - tk
    • Klasa jone - izrael - tk
    • gruaja ne dritare - tk
    • ne kerkim te daljes - metropol
    • arturo ui - metropol
    • vrasja e maratit - tk
    • elektra - tk
    • ata hyjne pa trokitur - metropol
    • hamletmakina - tke
    • radio iliria - tk
    • Netët e dramës shqipe I
    • per Teatrin
  • Fotorrëfime
    • Leka pa gaz në mend i qaset
    • koleksioni i grafikave i GKK
    • muzeu i pikturës së zotëruar të GKA të RSh-së
    • vdekja dhe qyteti I
    • Vdekja dhe qyteti
    • durimi i Tiranes
    • Paci i paçmendur në GKA
    • synime
    • kokat
    • Nentor23
    • qyteti dhe vdekja
    • hapat e humbur të Gazmend Lekës
    • Idromeno, djajtë dhe miqtë e tyre
    • gjymtyret e gjergos
    • Piktori Kercova dhe prozaizmi poetik figurativ i aplikuar i tij ne FAB
    • Ngjyrat I, Blerta Xhomo, FAB
    • Skulputura si art publik dhe kuptim i historisë në Kosovën e 2009-ës
    • Te çesmja, te çesmja .....
  • referendume gjuhësore
    • cmimet e letersise bashkekohore shqipe >
      • zogjtë e qyqes, Gani Mehmetaj
      • diktatori ne shilte, Meksi
      • guret e vetmisë, E. Demi. 2018
      • Çmime III, Tre divorcet e Viktor N., Rudolf Marku
      • Çmime II, Emriologji. Shkelqim Çela
      • Çmime I, Profeti nga Praga. Musa Ramadani
      • referendume, Homeri
      • Mjeshtri, mjeshtria dhe neve, (për V-në)
  • English
    • Tirana patience
    • Culture: EU contexts in Albanian state documents
    • On the motivation of deaf students in the process of education
    • Gjergos' Limbs
    • Personal and collective dimensions in the discourse about political persecution in Albania
    • Sculpture as public art and historical testimony in 2009-s Kosovo
  • Filmi/Kritika
    • nentori i ftohte
    • NDERKOmbetaret. Vasi, Alickaj
    • Rizgjimi i Enver Simakut,
    • Heroi - Kryeziu
    • Bota - Logoreci & Elezi
    • dy luane ne venecia
  • përkthime
    • Te vrasesh nje femije, Dagerman
    • Dy totalitarizmat, Zhizhek
  • letërsi nga unë
    • nje tjeter histori e merzitshme
    • termeti
    • Sokoli
    • Çlirimtarët
    • prozë
    • lufta e dyte boterore dhe ...
  • Pak më sistematik
    • Dimensione të personales dhe kolektives në diskursin mbi përndjekjen politike në Shqipëri
    • vazhda kulturore shqiptare
    • Opinione mbi natyrën e dasive politike në Shqipëri
  • siqyshtek