Kumanova, malorja e radhës në turin maqedon

Kumanova si për të gjithë edhe për mua erdhi e paqartë, pa shumë informacion.

Deklarata e Qeverisë së Republikës së Shqipërisë, shprehu qëndrime që ne na interesojnë mbi të tjera. Sepse përmasa e ngjarjes më qartë se kudo materializohet në qëndrim të saj. Kjo sepse vetë luftëtarët nuk na kanë lënë ndonjë mesazh të qartë. Aksioni nisi me ta e mbeti nëpër ta. Gjithë ç’kemi është një video e një grupi me ca maska të këqija që lexonin një deklaratë, shqip, për hesap të një armate a ushtrie, para një duzine të armatosurish, që nuk dimë në ka një krah politik që ti përfaqësojë. Ndërkohë vetë shqiptarët e Maqedonisë përfaqësohen me ministra e zyrtarë, parti e kryetarë, që nuk janë përmendur fort. Megjithëse janë shumë të pakënaqur e frustruar shqiptarët e Maqedonisë nuk po kanë një zë kolektiv.  Republika e Kosovës as që e ka hapin e takatin në atë drejtim.

Qeverija shqiptare është zëri që po artikulon qëndrimet e shqiptarëve në këtë vazhdë. Për këtë qëllim mendoj se deklarata është e një vlere të veçantë dhe meriton të merret në shqyrtim. Nuk dimë intensitetin e veprimtarisë që e shoqëron , por më vete deklarata vjen e tillë:

Pasi shpreh shqetësimin që ndan me gjithë shqiptarët kudo që janë, deklarata shpreh bindjen se përshkallëzimi nuk do të lejohet në asnjë rrethanë. Nga buron kjo bindje? Tensioni ka ca kohë i pranishëm dhe me siguri do të mbetet akoma. Ngjarja vetëm sa shtyn zhvillimet për ca kohë. Mund të vazhdojë. Dakort përshkallëzim të ditës mbase nuk do të ketë, por dicka mund të përsëritet. Ndoshta edhe nuk do të ketë përshkallëzim, por ndoshta edhe do të ketë. A është kjo bindje e artikuluar në deklaratë vetëm mjet për sjelljen në vëmendje të një qëndrimi të qartë? Të një përfshirje të qartë? Të një autoriteti që negocion?                                                                               

Janë cënuar marrëdhëniet ndëretnike, deklarata e dytë. Strukur në të njëjtin paragraf me moslejimin e përshkallëzimit. Po aty edhe mosrespektimi i Marrëveshjes së Ohrit vjen i identifikuar si burim i pakënaqësisë që mbante prej kohësh marrëdhëniet shqiptaro-maqedone në ekuilibra të brishtë. Gjithsesi leximi nuk i lidh dy faktet bashkë, pavarësisht se kjo ngushtësi në hapsirë lejon çoroditje.

Në aksione u vranë mbrojtës të rendit, (ndoshta të përdorur, por gjithsesi të legjitimuar) dhe njerëz të një grupi të armatosur e ende pa projekt të qartë politik (megjithëse kryesisht shqiptarë të Kosovës, Maqedonisë e Shqipërisë.) 

Tensionet ndëretnike nuk mund të thuhet se kanë një përshkallëzim kushedi sa të lartë. BBC-ja në pasqyrë të lajmit kishte edhe lutjen në varrim të një oficeri shqiptar të vrarë tek punonte. Plot burra. Në videot që qarkullojnë nëpër internet qytetarët ankohen për manipulim të ngjarjeve dhe shprehin solidaritet. Edhe politikanët shqiptarë të Maqedonisë nuk janë ngutur të krijojnë kapital politik prej zhvillimeve. 

Pastaj, këmbana tjetër bie për mos përmendje të asaj që popullsia e atyshme hoqi nëpër deklarat të shtetit maqedon. Qytetarë nëpër video ankoheshin se nuk i kishin lejuar të largohen nga zona e menduar për luftime. Jeta, prona, liritë e të drejtat. Policia maqedonase është bërë protagoniste e zhvillimeve më shumë se vetë grupi ‘terrorist’. Pse u zgjodh luftimi në një zonë të populluar kaq dendurisht?  

Më tej deklatrata dënon dhunën duke adresuar përgjegjësinë për të në shoqëritë që aspirojnë integrim euro-atlantik. Që fajtori rri tek shoqëria maqedone është pozicionimi më i qartë i deklaratës. I njëjti qëndrim ripërsëritet në fund të deklaratës kur bëhet thirrje për vetëpërmbajtje, ku bëhet thirrje që  “...të mos konvertohet në një krizë etnike kriza politike.” 

Për më tepër kjo është e vetmja përmendje e evropit në dekalaratë, dhe vetëm si pararendës i aspiratës për integrime evropiane. Një mosvarmje e theksuar për vazhdën e deklaratave të këtij soji, ku tradita para-Rama kishte për zakon shpalljen e rreshtimit tonë përkrah aleatësh e aleancash. As byrazerët amerikanë nuk figuronin në rreshta. 

Më poshtë ajo që bie në sy është pjesëza për kundërproduktivitetin e çdo “..., paragjykimi me baza etnike të çdo personi apo grupi personash të armatosur.” ?. Një distancim disi i turbullt prej personave apo grupit të personave të armatosur. Ndoshta tregues i mungesës së nevojës për tu distancuar prej të tillëve. Distancimi nga të panjohur që janë në mes të një vorbulle që mund të përplasë shoqërinë maqedone gjithkah do të ishte tërheqje e vëmendjes e panevojshme.  

Deklarata duket e qartë në identifikim përgjegjësish, rrëfim të vendosmërisë e mëvetësisë në përfshirje. Mungon adresimi i drejtëpërdrejtë i qeverisë maqedone. Mendoj se kjo është një zgjedhje e duhur. Shoqëria maqedone si e tërë është përgjegjëse për këto ngjarje. Se kë zgjedhin e kë nuk zgjedhin qytetarët e Maqedonisë ky është hesapi i vet. Në rast se sjellja e tyre shkel të drejtën, të pranuar tashmë, e një popullsie shtetformuese për të patur kujdesin dashamirës që të përparojë e gëzojë jetën e vet, atëherë të gjithë janë përgjegjës. 

Shkatërrimtaria që një krizë ndëretnike do të sillte për Maqedoninë përmendet në fundin e deklaratës. Mbyllja nuk përfshin të ardhme hiç. Prishja e Maqedonisë do të ishte e papranueshme si u shpreh bindja edhe në fillim. Një qëndrim më i artikuluar në këtë drejtim do të ishte një qëndrim politik. Dhe deklarata e Qeverisë së Republikës së Shqipërisë nuk ishte politike. 

Deklarata:
 http://www.kryeministria.al/al/newsroom/deklarata-per-shtyp/deklarate-per-shtyp1431278822
​