Pa zgjedhje nuk ka zgjidhje

Zgjedhjet lokale të qershorit të 2015-ës vijnë edhe për të përmbushur një reformë që e zhvendos qeverisjen lokale disi më largë prej banorit. Ose të paktën kështu duket në pamje të parë.

 Reforma e mëhershme kishte gjykuar keq aftësitë që mund të gjeneronin komunitetet andej këndej vendit për tu pleqnu e qeveris lokalisht, dhe kishte menduar se më afër banorit do ishte më mirë, si për t’ja marrë vesh hallin, si për t’ja gjetur ilaçin. Lloj lloj kryekomunari e krybashkiaku kishte vrapuar pas interesit të vet personal dhe kishte mbushur administratën me punonjës që sërish  i shërbenin interesit të tij ose të partisë ku e kishte të fshehur fuqinë. Në ngut e sipër kishin marrë fund pyje e kullota, tokat ishin ngatërruar, pronat publike e private ishin zhvlerësuar e kishin shkuar në duar makute e të njollosura, investimet ishin derdhur në kanale të gabuara, plehrat ishin shpërndarë, lumenj e liqene tejshfrytëzuar e të tjera plot. Natyrisht edhe normaliteti dhe shokët e nderuar janë të pranishëm.

Reforma e shtrëngon qerthullin. Prej 300 e kusurëve në 60 e kusur njësi të qeverisjes vendor. Tani, komunitete më të mëdha do shtrydhin burimet e veta njerëzore për të kulluar ato kapacitete që do të çojnë investimin ku duhet, që do kujdesen që të qeveriset me nikoqirllëk, që do kujdesen për të përbashktën e për secilin prej nesh.

Fillimisht ajo që vlen të vihet re është që kjo qasje e reformës ka rivalët e vet. Në rastin tonë jemi duke forcuar një nyjë të ndërmjetme të qeverisjes, as shumë afër qytetarit e as shumë të përqendruar. Më herët në versionet e diskutuara u përmendën versione ku njësitë e qeverisjes vendore do ishin vetëm 30, apo diçka më shumë.  Një përqëndrim më i madh do të lejonte për kërkimin dhe gjetjen e mekanizmave më largë banorit (që rastis të jetë  dhe një egoist i babëzitur, koktrash, dashakeq dhe kopil), ndërsa kjo përmasë aktuale, megjithëse pesë herë më pak nga sa ishte, bën që hallkat që funksionojnë në terren të mos kenë nevojën të jenë shumë të strukturuara (ngurta), apo brenda pak institucionesh. 

Funksionimi i kësaj fome qeverisje do mbështetet në një formë të re të organizimit partiak. Në atë të një marrëdhënie të re të partisë me elektoratin e vet në habitatin e këtij të fundit.  

Dakort, fillimisht, partia do të përcaktojë me interesat e veta në mend, por pastaj bashkia do ti kërkojë kryebashkiakëve të menaxhojnë një elektorat që është tej lokales strikte dhe kërkon zhdërvjellësim të mëtejshëm të aftësisë për të krijuar dhe mbajtur simpati.

 Dakort, fillimisht do ti mëshohet fort simpatisë që mund të arrihet edhe prej investimit të parave në media dhe njerëz me influencë  nëpër fis e miq. Një m’jep t’jap që ne e njohim. Por, vetë partia në qendër nuk e ka shansin të gjejë një rrugë tjetër të mbajtjes së lidhjes me terrenin vec  vetes së vet. Dakort, mund të jetë një parti e maskuar si një parti tjetër, por kjo nuk mund të zgjasë shumë (të paktën jo më shumë se 5-60 vjet.)

Por, gjithsesi,  një konkurencë e shtuar për vëmendje komunitetesh mbilokale është një risi. Forma të reja komplet. Natyrisht, Tirana dhe qendra vazhdon ta ketë vëmendjen tonë, por kryebashkiakët i presin aleanca që do mund të serviren edhe pa takt në tryezë të kryetarit të partisë. Edhe grupseksionet e partive do luajnë lojra të një kategorie më të lartë. Kjo është një vlerë e shtuar e partisë. Në Shqipëri cdo reformë që nuk çel partinë si gonxhe të parë të pranverës së vet nuk mund të shpresojë për plazhin. (Megithëse plazhi përflitet për karakter nënpartiak.)

Nga qendrat e partive u nisën për gara lokale kandidatë të profilizuar për komunikime të nivelit kombëtar. Kjo më herët ishte kaq shumë e lakmueshme vetëm për bashkinë e Tiranës. Me ndryshimet e reja lëvizja e kahut të kundërt do të jetë më e lehtë. Kryebashkiakë apo kandidatë për kryebashkiakë do të jenë më të pranishëm në qendër.

Zoti Bojaxhiu dhe tendenca për krijimin e një presioni të jashtëm mbi zhvillimin e jetës rutinore të partive janë elementë me rëndësi. Natyrisht akoma nuk dimë asgjë për rëndesën që do të krijojë vërvitja e tij nëpër hapsirën e vëmendjes sonë parazgjedhore, por ka dy elementë që shfaqen me një forcë që po shtohet. Pluraliteti në informim që mundëson interneti, (edhe në dëm të dominimit të mediave të tjera (televizorit),) tek një grupim që po e rrit rëndesën e vet (si të rinjtë e moshuar që informohen në internet dhe të rjinjtë e rinj) .  Dhe grupimi i i ri që simpatizon protagonizmin politik dhe ka aftësinë të ndikojë opinionin përmes pluralizmit të sipërpërmendur.

Blushi dhe testimet  e tij nga faqja e brendshme e murit partiak është një pejsazh i së njëjtës galeri pikture në katundin tonë. Natyrisht e kaluara ruan shembuj plot individësh që kishin mbivlerësuar veten e vet ose të tjerë, por dicka është më afër.  

Nuk di nëse kjo është reforma e duhur por një reform territoriale padyshim ka potencialin që të prodhojë një energji që mund të sjellë edhe ndryshim. 

Por, ky është një diskutim i tejkaluar tashmë. Tashmë kemi emra. Fushata ka nisur yryshin. Prezantime andej këndej. I urojmë kandidatët që të mos ndjehen fajtor për gabimet e veta. Zoti do ta baj mirë. Njoftojmë hallexhinjtë që të mos mërziten..
​